"İçtihat Metni"
...
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2357 E., 2023/183 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddine
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...(Yenihisar) Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/671 E., 2021/175 K.
Taraflar arasındaki davacı anne tarafından açılan çocuğun annesinin soyadını kullanmaya izin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; boşanma sonucu müşterek çocuk İrem' Naz'ın velâyetinin annesine verildiğini, 2009 olan boşanma tarihinden itibaren davalı ... ile görüşmediğini,yine davalının çocuk ile babalık bağı kurmadığını ve onu arayıp sormadığını, çocuğun velisi olan annesinin soyadını taşımamasından kaynaklı olarak arkadaşlarının anlamsız ve onur kırıcı sorularına maruz kaldığını,bu durumun çocuk için artık çekilmez bir hal aldığını,okulda bu nedenle sorunlar yaşadığını, çevrede soyadını anne soyadı olarak söylediğini, kızının bu davayı açmasını istediğini ileri sürerek davanın kabulüne çocuğun üstün yararı gözönüne alınarak küçüğün soyadının ... olarak tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Temsilcilği cevap dilekçesinde özetle; takdirin mahkemeye ait olduğunu ileri sürmüştür.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; çocuğun yaşı, anne bakımına ihtiyacı olması nedeniyle davayı takip etmeyip istinaf yoluna başvurmadığını çocuk iki yaşına geldiğinde davacının ailesinin kızları ve torunlarının kendi yanlarında yaşamasının uygun olacağını söyleyerek yanlarına aldıklarını, sonrasında ise çocuğu teslim etmekten kaçınmaları nedeniyle görüşemediklerini ancak yine de belirli günlerde görüştüklerini, bu tür davaların kişiye sıkı sıkıya bağlı hak olduğunu bu nedenle annenin açamayacağını, ilerleyen tarihlerde velâyetin değişmeyeceğinin garantisi olmadığını, ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile çocuğun soy isminin çevrede "..." olarak bilindiği, çocuğun duruşmada alınan beyanında soy isminin değiştirilmesini istediğini beyan ettiği, velâyet hakkı tevdi edilen annenin çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velâyet hakkı kapsamındaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğu, velâyet hakkı kapsamında çocuğun soyadını belirleme hakkının da yer aldığı, aynı hukuksal konumda olan erkeğe velâyet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının velâyet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil edeceği, evlilik birliği içinde doğan çocuğun taşıdığı ailenin soyadını, evlilik birliğinin sona ermesi ile kendisine velâyet hakkı tevdi edilen annenin kendi soyadı ile değiştirmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı, somut olayda söz konusu değişikliğin çocuğun üstün yararına da aykırı bulunmadığı ve çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumunun değişmeyeceği, Anayasa Mahkemesi’nin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararları ve uygulamaya yönelik Yargıtay kararları da dikkate alınması gerektiği gerekçesi ile davanın kabulüne ortak çocuk İrem Naz'ın "ERGÜL" olan soyadının "..." olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı babanın çocuğa gereken ilgiyi ve özeni göstermediğini, davacı anne polislik sınavını kazanarak ... Polis Eğitim Merkezine gittiği altı aylık süre içinde küçüğü bir defa yanına aldığını, babaannenin babadan daha çok çocuğu telefonla aradığını, bu aramalarda dahi davalı babanın çocukla görüşmediğini, davalı babanın anlatımlarını kendi tespiti imiş gibi raporuna yansıtan Sosyal Hizmet Görevlisinin hazırladığı rapora itibar ettiğini, babanın gösterdiği ilgi ve sevginin annenin gösterdiği ilgi ve sevgiden üstün olduğunu söylemenin vicdana ne de hakkaniyete aykırı olduğunu, anne ile farklı soyadına sahip çocuklara neden senin soyadın başka annenin soyadı başka denildiğinde çocuk kendini okul hayatında dışlanmış hissetmekte ve akran zulmüne maruz kaldığını ve çocuğunun da bunu yaşamasını istemediğini, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ile Anayasa Mahkemesi kararları ile Anayasanın ilkelerine aykırı bir şekilde davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek karar kaldırılmasına yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesi halinde çocuğun üstün yararı bakımından ruhsal gelişiminin olumsuz etkileneceğinin davalı tarafça ispat edilmediği, 29.08.2007 doğumlu çocuk duruşmada"... Ben annemle yaşamaktayım. Babamla görüşmüyorum. Ben soyadımın değiştirilmesini istiyorum. Ben kendim anneme soyadımı değiştirmek istediğimi söylemiştim. Çevremde beni ... soyadıyla tanımaktadırlar. Benim ihtiyaçlarımı dedem karşılamaktadır. Hatırladığım kadarıyla ilkokula başladığım sıralarda bir kere görüşmüştüm. Onu da tam olarak hatırlamıyorum. Görüşmenin içeriğini hatırlamıyorum. Babam boşandıktan sonra bizimle görüşmediği için bende görüşmek istemiyorum... "şeklinde beyanda bulunduğu, soyadı kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu, idrak yaşındaki çocuğun kişiliğine sıkı sıkıya bağlı haklarından olan soyadı ile ilgili samimi istek ve tercihine itibar edilmesi ve bu tercihine saygı gösterilmesi onun üstün yararına olacağı, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 20 nci maddesinin de gereği olduğu, çocuğun, velisinin soyadını taşımak istemesinde üstün yararının ve hakkının olduğunun kabulü nün zorulu olduğu, ileride velâyetin değişmeyeceğinin garantisi olmadığı vb.gibi ihtimal dahilinde olduğu bildirilen değişiklikler halen ki mevcut üstün yarar gerçeğinin gözetilmesi gerekliliğini ortadan kaldıramayağı, davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin dava dosyası içerisinde bulunduğu, kanunun olaya uygulanmasında hata yapılmadığı, yeterli, denetime açık, hükme elverişli, dosya içeriğine uygun gerekçe ile belirtilen şekilde karar verilmesinde usul ve yasaya aykırılık olmadığı gerekçesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin (1) inci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz başvuru dilekçesinde özetle; iddiaların asılsız, davanın kötü niyetli ve davacı annenin kişisel hırsları yüzünden açıldığını, kızı ile arasında derin bir bağ olduğunu, kadının doldurmaları ve farklı şehirlerde yaşıyor olmaları nedeniyle görüşmelerin biraz azaldığını, velâyetin daha sonra yeniden değişmeyeceğinin garantisi olmadığını, boşanma davasından 12 yıl sonra açılmasında iyi niyet olmadığını, küçüğün iki yıldır okula gitmemesine rağmen okulda rencide oluyor bahanesinin ileri sürülmesi küçüğün soyadının değiştirilmesi kendi üstün yararından ziyade davacı tarafın kendi kişisel isteği doğrultusunda olduğunu ileri sürerek ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortak çocuğun velâyetinin annede olması nedeniyle yanında kaldığı annesinin soyadının kullanılmasının çocuğun yüksek yararına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 10 uncu, 20 nci maddesi, 41 inci maddesi ile 90 ıncı maddesi, 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi ile 371 inci maddesi, 11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol 5 inci maddesi, Anayasa Mahkemesi'nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararları, Anayasa Mahkemesi'nin 08.12.2011 tarihli ve 2010/119 esas, 2011/165 karar sayılı iptal kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.