"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3329 E., 2023/17 K.
TEMSİLCİ : Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğüne İzafeten Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı
DAVA TARİHİ : 26.05.2021
KARAR : Başvurunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziantep 5. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/386 E., 2022/765 K.
Taraflar arasındaki mutat meskene iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı 24.05.2021 tarihli davaname ile; davaya konu çocukların annelerinin bilgisi dışında ve rızası hilafına 2017 yılı ... ayında babaları tarafından Türkiye`ye getirildiğini, çocukların İsveç`e iade edilip edilmeyeceği hususunda karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı anne vekili; tarafların İsveç mahkemesinde boşandıklarını, çocukların velâyetlerinin anneye verildiğini, boşanma kararından sonra davalının çocukları kaçırdığını, davalının çocukları ... yaşta kaçak sigara gibi işlerde çalıştırdığını, 11 yaşındaki Khadija`nın davalı babanın kardeşinin oğlu ile evlendirileceğini duyduğunu iddia ederek çocukların müvekkiline teslimine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı baba duruşmada çocuklar nasıl isterlerse o şekilde karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyaya sunulan sosyal inceleme raporunda "...Dosya içerisinde ki tüm veriler, yapılan bireysel görüşmeler ve yapılan sosyal incelemeler ışığında; müşterek çocukların halen yaşadıkları sosyal çevreye ve konuta uyum sağlamış olması, alıştığı ortamdan ayrılmanın çocukta baş etmesi gereken uyum sorunlarına yol açma potansiyeli bulundurması, velâyet hususunda düşünce belirtebilecek yaş ve bilişsel düzeyde olan çocukların davalı babaları ile yaşamaya devam etmek istedikleri..." şeklinde tespit ve değerlendirmeye yer verilmiş olduğu, sosyal inceleme raporu kanaati ile desteklendiği üzere iade talebine konu çocukların görüşlerine itibar edilmesi gereken yaş aralığında oldukları, Türkiye`de babaları ile yaşamak istediklerini kararlı bir şekilde ifade etmiş olmaları, sosyal inceleme raporu kapsamına göre mevcut çevre ve bulunulan konuta uyum sağlamış olmaları, sıklıkla yer değiştirmek zorunda kalmaları nedeni ile eğitimlerinin aksaması sakıncası, iadeye konu çocukların kendi beyanlarında yer alan annenin şiddetine dair geçmiş öyküleri, gene sosyal inceleme raporu kapsamına göre "...alıştığı ortamdan ayrılmanın çocukta baş etmesi gereken uyum sorunlarına yol açma potansiyeli bulundurması..." tespitleri ile kardeşlerin ayrılmama prensibi birlikte değerlendirdiğinde sözleşme kapsamı ve Yargıtay İçtihat kriterleri gereğince iadeden kaçınma sebeplerinin işbu Mahkeme dosyasında gerçekleşmiş olduğu gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı anne vekili ve Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı anne vekili; çocukların ... yıllardır davalı baba ile yaşadığını, idrak çağında olsalar bile annelerinden ayrı yaşayan ve babalarının olumsuz yönlendirmelerine maruz kalan çocukların anneleri hakkında olumlu konuşmalarını beklemenin abes olduğunu, çocukların babaları tarafından yönlendirildiğini, raporda dahi bu durumun vurgulandığını, çocukların velâyetleri ile ilgili İsveç makamları tarafından gerekli araştırmaların yapıldığını ve velâyetlerin davacı anneye verilmesine karar verildiğini, babanın çocukları devamlı kaçırdığını, davacı annenin çocuklarını göremediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı; kararın usul ve esas yönünden kanuna aykırı bulunduğundan bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çocukların annenin rızası olmaksızın babaları tarafından gayri kanunu yollardan Türkiye'ye getirildikleri, baba tarafından Türkiye'de alıkonuldukları, çocukların mutat meskeninin İsveç olduğu, çocukların iadesinin çocukların yararına olduğu, çocukların mutat meskene iadesi halinde fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz kalacaklarının ispatlanamadığı, olayımızda başvuran anne yönünden 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun`un (5717 sayılı Kanun) şartlarının varlığının ispat olduğu, süresinde başvurulduğu ve yasanın aradığı diğer şartların bulunduğu, davanın kabulü yerine yasal olmayan gerekçe ile reddinin hatalı olduğu gerekçesi ile davacı annenin ve Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı`nın istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden hüküm kurularak davanın kabulüne, çocukların mutat meskeni olan İsveç ülkesine iadesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı baba vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı baba vekili; çocukların görüşlerinin önem verilmesi gerektiği bir yaşta olduklarını, bu hususun bizzat Mahkemece gözlemlendiği gibi uzman görüşü ile de teyit edildiğini, çocukların İsveç ülkesine dönmek istemediklerini, babaları ile birlikte yaşamak istediklerini, iade tehdidi nedeni ile yer değiştirmek zorunda kaldıklarından eğitimlerinin aksadığını, tüm çocukların tutarlı beyanlarından davacı annenin en ... çocuk Selea`ya acımasızca şiddet uyguladığının sabit olduğunu, çocukların eğitimlerine Türkiye`de devam ettiklerini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tarafların çocuklarının mutat meskenleri olan İsveç ülkesine iadesine karar verilmesi gerekip gerekmediği, iade koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 5717 sayılı Kanun`un 4 üncü, 5 ... ve 9 uncu maddeleri, 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşmenin 4 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşmenin 4 üncü maddesine göre bu sözleşmenin uygulanması, çocuk on altı yaşına geldiğinde sona erer. Sözleşme gereğince mutat meskenin bulunduğu ülkeye iadesi istenen çocuk ... 13.01.2007 doğumlu olup, temyiz incelemesi sırasında on altı yaşını bitirdiğinden, sözleşmenin uygulama alanından çıkmıştır. O halde Mahkemece iadesi talep edilen çocuk ... yönünden karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmek üzere hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının davaya konu 13.01.2007 doğumlu ... adlı çocuk yönünden BOZULMASINA,
2. Davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma kapsamı dışında kalan temyize konu bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatırana geri verilmesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.