"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/590 E., 2023/230 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : Elazığ 3. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2019/332 E., 2022/82 K.
Taraflar arasındaki boşanma ve ziynet alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına, boşanmanın fer'îlerine ve kadın eşin ziynet alacağı davasının kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı erkek vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurunun kısmen esastan reddi ve kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün ilgili bölümleri kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; erkeğin fiziksel ve psikolojik şiddet uyguladığını, sürekli küfür ve hakaret ettiğini, toplum içerisinde küçük düşürdüğünü, çocuklar ile ilgilenmediğini, sadakat yükümlülüğüne aykırı davrandığını, evlilik birliğinin üzerine yüklediği sorumluluklarını yerine getirmediğini, müvekkiline düğünde takılan ziynet eşyalarının rızası dışında elinden alınarak davalı tarafından ev alındığını, alınan bu evin davalının annesinin adına tapuda tescil edildiğini iddia ederek; tarafların evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeni ile boşanmalarına, ortak çocukların velayetlerinin müvekkiline verilmesine, velâyetleri müvekkiline verilecek çocukların her biri yararına 750,00 TL tedbir ve iştirak nafakasına, müvekkili lehine 1.000,00 TL tedbir, yoksulluk nafakası ile 1100.000,00 TL maddî, 100.000,00 TL manevî tazminata, ziynet eşyaları bedeline karşılık fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 500,00 TL bedelinin ödenmesine, ortak hanenin müvekkiline tahsis edilmesine, hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
2.Davacı kadın vekili 09.07.2021 tarihli ıslah dilekçesinde özetle; ziynet altınlarına yönelik yapılan tespit sonucuna göre taleplerini ıslah ettiklerini ancak damada takılar haricinde, (ek dava açma haklarını saklı tutarak) 89.735,00 TL arttırdıklarını beyan ederek ziynet alacağı talebini ıslah etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı kadının iddialarının asılsız ve gerçek dışı olduğunu kabul etmediklerini, müvekkilinin, yıllar önce hata yaptığını, evlilik dışı ilişkiden çocuğunun olduğunu, kadının bu durumu kabullendiğini ve birlikte yaşamaya devam ettikleri, 14.10.2019 tarihinde ortada hiçbir sebep yok iken tartışa çıkararak müvekkilini evden kovduğunu ve babası ile birlikte yaşamaya başladıklarını, talep edilen kadar ziynet eşyası takabilecek ekonomik durumunun olmadığını, ziynet eşyalarının kendisinde olduğunu, müvekkilinin iddia edildiği gibi davacının ziynet eşyalarını almadığını, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasında davacı kadının ağır kusurlu olduğunu, kimsenin kendi kusuruna dayanarak hak elde edemeyeceği bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri taraflardan beklenmeyecek derecede temelinden sarsıldığı, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda, erkek eşin evlilik birliği devam ederken başka bir kadınla ilişki yaşadığı ve ondan çocuk sahibi olduğu, erkek eşin davalı kadına izafe ettiği vakıaların soyut iddia boyutunda kaldığı ve ispatlanamadığı evlilik birliğinin çekilmez hale gelmesinde erkek eşin tam kusurlu olduğu, boşanma sebebiyle mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen ve kişilik hakları saldırıya uğrayan kadın eş yararına maddî ve manevî tazminata hükmedilmesi gerektiği, kadının boşanmakla yoksulluğa düşeceği;, çocukların yaşları itibariyle anne ilgisi ve şefkatine muhtaç oldukları ve annenin velayet görevini yerine getirmesine herhangi bir engel bulunmadığı, babanın başka bir kadınla birlikte yaşadığı ve ondan çocuğu olduğu, babanın kendine ayrı bir hayat kurduğu, çocukların velâyetinin anneye verilmesinin üstün yararlarına olacağı ve velâyet kendisine verilmeyen eşin çocukların bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmakla yükümlü olduğu, kadın eşin ziynet eşyalarını, erkeğin alıp kendisine iade etmediğini ispatladığı gerekçesi ile; boşanma davasının kabulü ile tarafların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 166 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca boşanmalarına, ortak çocukların velayetinin annelerine verilmesine, baba ile çocuklar arasında "her ayın 1. Ve 3. Haftaları cumartesi günü sabah 09:00 ile pazar akşamı saat 18:00 arasında, dini bayramların 2. Günü sabah saat 10:00 ile 3. Günü akşam 18:00 saatleri arasında, yarıyıl tatilinin 2. Haftası cumartesi günü saat 09:00 dan bir hafta sonra pazar günü saat 18:00'e kadar, her yıl yaz tatilinin 1 Temmuz - 31 Temmuz tarihleri arasında, babalar gününde ve çocukların doğum gününde öğleden sonra 14:00 ile 18:00 saatlerinde " kişisel ilişki kurulmasına, ortak çocuk ... için aylık 300,00 TL tedbir aylık 700,00 TL iştirak nafakasına, ortak çocuk ... için aylık 300,00 TL tedbir aylık 600,00 TL iştirak nafakasına, ortak çocuk ... için aylık 200,00 TL tedbir ve aylık 500,00 TL iştirak nafakasına, kadın yararına aylık 400,00 TL tedbir, aylık 1.000,00 TL yoksulluk nafakası ile 40.000,00 TL maddî, 60.000,00 TL manevî tazminata, kadının ziynet alacağı davasının kabulü ile, 22 ayar 75 gram 1 adet set takımı (12.350,00 TL), 6 adet 22 ayar 25'er gramdan toplam 150 gram burmalı bilezik (37.800,00 TL), 14 adet 10'ar gramdan 22 ayar toplam 140 gram hediyelik bilezik (35.280,00 TL), 5 adet yarım altın (4.435,00 TL), 370 TL nakit paranın aynen iadesine, aynen iade mümkün olmadığı takdirde 90.235,00 TL'nin 500,00 TL'sinin dava tarihi olan 23.10.2019 tarihinden, bakiye 89.735,00 TL'sinin ise ıslah tarihi olan 09.07.2021 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı erkek vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı erkek vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkeme kararının tümü yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, kişisel ilişkiye dair düzenlemelerin kamu düzeni ile ilgili olduğu, asıl olanın çocuğun yüksek yararına bedensel ve zihinsel gelişiminin sağlanması yanında, annelik ve babalık duygularının da tatminini sağlamak olduğu, kişisel ilişki düzenlenmesine ilişkin davalarda re'sen araştırma ilkesi geçerli olduğu, çocuklar ile baba arasında kurulan kişisel ilişkide “yaz tatilinde” kişisel ilişkinin başlangıç ve bitiş saatleri hükümde gösterilmediği bu durumun hükmün infazında tereddüt yaratacak nitelikte olup, kararın infazının kabil olmadığı, ziynet eşyalarına yönelik ise; Mahkemenin, ziynet alacağına yönelik davanın kabulü kararının usul ve yasaya uygun olduğu, kadının aynen iade istemi de bulunduğundan mahkemece öncelikle aynen iade yönünde hüküm tesisinin de doğru olduğu ancak ziynet bedelinin tamamına ıslah tarihinden itibaren faiz işlenmesi gerekirken, 500,00 TL'sine dava tarihi olan 23.10.2019 tarihinden, bakiye 89.735,00 TL'sine ıslah tarihi olan 09.07.2021 tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesinin doğru olmadığı ve sair yönlerden kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesi ile; erkeğin istinaf başvurusunun kişisel ilişki ve ziynet bedelinin faiz başlangıç tarihi yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ilgili bendi kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle; velayeti anneye verilen müşterek çocuklar ile baba arasında “her ayın 2 ve 4. haftası Cumartesi günü sabah saat 09:00’dan Pazar günü akşam saat 17:00’a kadar, Ramazan Bayramının 1. günü sabah saat 10:00’dan 2. günü akşam saat 17:00’a kadar, Kurban Bayramının 3. günü sabah saat 09:00’dan 4. günü akşam saat 17:00’a kadar, sömestr tatilinin 2. haftası Pazartesi günü sabah saat 10:00’dan, aynı hafta sonu Cumartesi günü akşam saat 17:00’a kadar, 1 Temmuz sabah saat 10:00’dan, 31 Temmuz akşam saat 17:00’a kadar” yatılı kalacak şekilde kişisel ilişki tesisine ve Davacı kadının ziynet eşyalarına yönelik talebinin kabulü ile; 22 ayar 75 gram 1 adet set takımı (12.350,00 TL), 6 adet 22 ayar 25'er gram burmalı bilezik (37.800,00 TL), 14 adet 22 ayar 10'ar gram hediyelik bilezik (35.280,00 TL), 5 adet yarım altın (4.435,00 TL), 370,00 TL nakit paranın aynen iadesine, aynen iade mümkün olmazsa 90.235,00 TL ziynet bedelinin ıslah tarihi olan 09/07/2021 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı kocadan tahsiline," erkeğin sair, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı kadın vekili katılma talepli temyiz dilekçesinde özetle; kadın yararına hükmedilen tazminatların ve nafakaların miktarı yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; kusur belirlemesi, kadın yararına hükmedilen tazminatlar ve nafakaların kabulü ve miktarı, velayet yönlerinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kusur belirlemesi, tazminatlar, nafakalar ve velayet noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 4 üncü ve 6 ncı maddesi, 166 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkrası, 169 uncu, 174 üncü, 175 inci, 182 inci 328 inci 330 uncu 327 inci 328 inci ve 336 ıncı maddeleri 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 50 nci ve 51 inci maddeleri.
3.Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı erkek vekilinin tüm, davacı kadın vekilinin ise aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumları, boşanmaya yol açan olaylardaki kusur dereceleri, paranın alım gücü, kişilik haklarına yapılan saldırı ile ihlâl edilen mevcut ve beklenen menfaat dikkate alındığında davacı kadın yararına takdir edilen maddî ve manevî tazminat azdır. 4721 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesindeki hakkaniyet ilkesi ile 6098 sayılı Kanun'un 50 nci ve 51 inci maddesi hükümleri dikkate alınarak 4721 sayılı Kanun'un 174 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkrası uyarınca daha uygun miktarda maddî ve manevî tazminat takdiri gerekir. Bu yönler gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Yukarıda (2) numaralı paragrafta belirtildiği üzere temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı kadın yararına hükmedilen tazminatların miktarı yönünden BOZULMASINA,
2.Yukarıda (1) numaralı paragrafta belirtildiği üzere davalı erkek vekilinin tüm, davacı kadın vekilin sair temyiz tirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmanın kapsamı dışında kalan temyize konu diğer bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıdaki temyiz giderinin ...'e yükletilmesine,
Peşin alınan harcın istek halinde yatıran ...'ya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.