"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/476 E., 2023/633 K.
KARAR : Başvurunun kabulü ile yeniden hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : Küçükçekmece 3. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/85 E., 2022/802 K.
Taraflar arasındaki ipoteğin kaldırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Kararın tüm taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulüne İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden karar verilmek üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kaldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davalı banka vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kısmen kaldırılmasına, kaldırılan yönlerden yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu taşımazın aile konutu olduğunu, davalı eşin davacının bilgisi olmadan taşınmaz üzerinde ipotek tesis ettirdiğini, tarafların 2016 yılından beri ayrı yaşadıklarını, boşanma davaları olduğunu, boşanma davasında taşınmaz kaydına aile konutu şerhi işlendiğini, bu taşınmazdın davacının kişisel malının satışı ile alındığını, davalı bankanın ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi başlattığını, satış için ihale günü verildiğini belirterek satış işleminin tedbiren durdurulmasına, taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı banka vekili cevap dilekçesinde özetle; yapılan işlemler sırasında davalı ...`ın kimlikte bekar olarak göründüğünü, bankanın diğer davalıya dava konusu taşınmazı satın alması için ipoteğe konu krediyi verdiğini, davacının taşınmaza ipotek konulduğunu bildiğini, davacının kötü niyetli olduğunu, taşınmaz satın alındığında aile konutu olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 17.02.2020 tarih ve 2018/1019 Esas 2020/141 Karar sayılı kararı ile, davalı ...`ın davacının eşi olduğu, taraflar arasında Küçükçekmece 2. Aile Mahkemesi'nin 2016/987 Esas sayılı dosyasında boşanma kararı verildiği, kararın henüz kesinleşmediği, Küçükçekmece 6. Aile Mahkemesi'nin 2016/980 Esas sayılı dosyasında mal rejimin tasfiyesi davası bulunduğu, halen derdest olduğu, davalı ...`ın, adına kayıtlı olan dava konusu ... İlçesi, ... mah. 842 ada, 58 parsel de bulunan taşınmazın, Küçükçekmece İlçe Nüfus Müdürlüğü müzekkere cevabı, dinlenen tanık beyanlarından anlaşıldığı üzere aile konutu olduğu, davalı ...`ın, davalı bankadan 10.06.2015 tarihinde çektiği konut kredisi için, davalı banka tarafından, dava konusu taşınmaza, davacı eşinin muvafakati alınmaksızın ipotek konulduğu, davalı ...`ın kimliğinde bekar yazması ve ipoteğin, konut kredisi kullanılan taşınmaza konulmasının, basiretli tacir olan, davalı bankanın, davacı eşin muvafakatini alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davalı bankanın, basiretli tacir olarak davalı ...`ın, medeni halini bilebilecek durumda olduğu, dava konusu taşınmazın aile konutu olduğu, bu nedenle dava konusu taşınmaza konulan 15.09.2015 tarihli 32539 yevmiye nolu ipoteğin hukuka aykırı olduğu kaldırılmasının gerektiği ancak yargılama sırasında, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile Küçükçekmece 3. İcra Müdürlüğü'nün 2018/1799 Esas sayılı dosyasında taşınmazın üçüncü kişiye 28.01.2020 tarihli birinci açık arttırmada satıldığı, bu nedenle davanın konusuz kaldığı gerekçesi ile dava konusuz kaldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava, her ne kadar konusuz kalmış ise de, konusu taşınmazın aile konutu olduğu, davacının muvafakati alınmaksızın konulan ipoteğin kaldırılmasının gerektiği, açılan davanın haklı olduğu gerekçesi ile yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden, davacı vekili davanın kabul edilmesi gerektiği yönünden, davalı banka vekili vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2.Bölge Adliye Mahkemesinin 27.10.2020 tarih ve 2020/1289 Esas, 2020/1241 Karar sayılı kararı ile, Küçükçekmece 2. İcra Hukuk Mahkemesinin 2020/135 Esas sayılı dosyasında 04.02.2020 tarihinde davacının Ziraat Bankası ve Hüseyin Moroğlu aleyhine ihalenin feshi davası açtığı, yargılamanın devam ettiği, duruşma gününün 24.12.2020 tarihine bırakıldığı gerekçesi ile davacının istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, ihalenin feshi davası sonucunun beklenerek yeniden karar verilmesi amacıyla dosyanın mahkemesine gönderilmesine, davalıların istinaf talepleri hakkında bu aşamada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davalı ...`ın davacının eşi olduğu, taraflar arasında Küçükçekmece 2. Aile Mahkemesi'nin 2016/987 Esas sayılı dosyasında boşanma kararı verildiği, kararın henüz kesinleşmediği, Küçükçekmece 6. Aile Mahkemesi'nin 2016/980 Esas sayılı dosyasında mal rejimin tasfiyesi davası bulunduğu, halen derdest olduğu, davalı ...'ın, adına kayıtlı olan dava konusu taşınmazın, Küçükçekmece İlçe Nüfus Müdürlüğü müzekkere cevabı, dinlenen tanık beyanlarından anlaşıldığı üzere aile konutu olduğu, davalı ...'ın, Ziraat Bankasından 10.06.2015 tarihinde çektiği konut kredisi için, davalı banka tarafından, dava konusu taşınmaza, davacı eşinin muvafakati alınmaksızın ipotek konulduğu, davalı ...'ın kimliğinde bekar yazması ve ipoteğin, konut kredisi kullanılan taşınmaza konulmasının, basiretli tacir olan, davalı bankanın, davacı eşin muvafakatini alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davalı bankanın, basiretli tacir olarak davalı ...'ın, medeni halini bilebilecek durumda olduğu, dava konusu taşınmazın aile konutu olduğu, bu nedenle dava konusu taşınmaza konulan 15.09.2015 tarihli 32539 yevmiye nolu ipoteğin hukuka aykırı olduğu kaldırılmasının gerektiği ancak yargılama sırasında, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile Küçükçekmece 3. İcra Müdürlüğü'nün 2018/1799 Esas sayılı dosyasında taşınmazın üçüncü kişiye 28.01.2020 tarihli birinci açık arttırmada satıldığı, ihalenin feshi hususunda Küçükçekmece 2. İcra hukuk mahkemesinin 2020/135 Esas sayılı dosyasının kesinleştiği, bu nedenle davanın konusuz kaldığı gerekçesi ile dava konusuz kaldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava, her ne kadar konusuz kalmış ise de, konusu taşınmazın aile konutu olduğu, davacının muvafakati alınmaksızın konulan ipoteğin kaldırılmasının gerektiği, açılan davanın haklı olduğu gerekçesi ile yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı banka vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı banka vekili, yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, dava konusu ipoteğin, aile konutunun finansmanı için kullanılan kredinin güvencesi amacıyla tesis edildiği, bu halde, ipoteğin güvenceye aldığı borcun konutun borcu olduğu, böyle bir durumda, konut üzerindeki "hakların sınırlanmasına" ilişkin tasarruf işleminin, diğer eşin açık rızasına bağlı olmadığı, çünkü, davalı bankanın sağladığı kredi ile konut temin edildiği, Yargıtay içtihatlarına göre; davanın reddine karar verilip yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesinin gerektiği ancak tarafların boşanmaları nedeniyle dava konusuz kalmış olup haklılık durumuna göre yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması gerektiği gerekçesi ile davalı bankanın istinaf talebinin kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kısmen kaldırılmasına, yeniden hüküm kurulmasına, davacı tarafından karşılanan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalı banka tarafından karşılanan posta, tebligat gideri toplam 114,50 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine, davalı banka kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 56.200,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kadın vekili, Bölge Adliye Mahkemesince emsal gösterilen kararın eski bir karar olduğunu, bu karardan dönüldüğünü, taşınmazın aile konutu olduğunu, davalı banka tarafından aile konutu olan taşınmaz üzerine ipotek tesis edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, bu nedenle İlk Derece Mahkemesince davacı lehine yargılama gideri ve vekâlet ücreti hükmedilmesinin yerinde olduğunu belirterek kararın yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, karar verilmesine yer olmadığına karar verilen davada davacı aleyhine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmesinin doğru olup olmadığı, haklılık durumunun dosya kapsamına uygun olarak belirlenip belirlenmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 331 inci maddesinin birinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı kadın vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,09.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.