"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2842 E., 2023/1353 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karşıyaka 4. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2020/556 E., 2022/186 K.
Taraflar arasındaki davacı anne tarafından açılan çocukların velâyet sahibi annenin soyadını kullanmaya izin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı erkek vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı erkek vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kadın vekili dava ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; davacı kadın ile davalı ...'in ortak çocukları olan küçükler ...ve...ün velâyetlerinin davacı annede bulunduğunu, davalı babanın çocukları için yaklaşık dokuz buçuk yıldır nafaka ödemediği gibi davacının yasal taleplerini de karşılamadığını, çocuklardan...ün iki yaşından, Akasya'nın ise üç yaşından itibaren babaları ile kişisel ilişki kurmadığını, davalı babanın çocuklara ve annesine uyguladığı şiddet nedeniyle çocukların aldıkları ...soyadını istemediklerini, davalının şiddet hareketleri nedeniyle Anayasa Mahkemesince davacı ve çocuklar lehine hak ihlali kararı verildiğini, çocukların halen kullandıkları ...soyadından utandıklarını, yurtdışına gittiklerinde anne ile çocuklarının soyadlarının farklı olması nedeniyle sıkıntılar yaşandığını, çocukların psikolojik durumu, manevî varlığı ve bütünlüğü göz önüne alınarak çocuklar ...ve...ün kullandıkları "..." soyadının kaldırılarak, davacı annenin kızlık soyadı olan "STAMAT" soyadını kullanmasına izin verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap ve ikinci cevap dilekçesinde özetle; davacının küçükler ...ve...un, ...olan soyadlarının Stamat olarak değiştirilmesine izin ve muvafakatlerinin olmadığını, Yargıtay'ın son içtihatlarına göre boşanma sonrası velâyetleri anneye verilse dahi küçük çocukların "Üstün Yararı" ispatlanmadıkça, babalarının soyadları değiştirilerek annelerinin kızlık soyadlarının verilemeyeceği yönünde kararlarının bulunduğunu, davalı babanın çocukları görememesi nedeniyle tv ve gazetelere çıktığını, davacı annenin çocukları babalarına göstermediğini, çocukları sürekli kaçırarak engel olduğunu, davacı annenin sürekli davalı babayı çocuklara kötülediğini, babalarından haksız yere nefret ettirdiğini, davalı babanın çocuklarını çok sevdiğini, uzun yıllardır çocukları görememesi nedeniyle büyük ızdırap ve üzüntü yaşadığını, davalının davacı ile ortak 5 çocuğunun bulunduğunu, nafaka ödemelerini düzenli yaptığını, davalı babanın saygın bir doktor olduğunu, çocukların diğer kardeşleri olan ve babalarının soyadını taşıyan ..., ... ...ve Osman ...isimli kardeşler arasındaki menfaate zarar vereceğini, ayrıca yetkili mahkememin davalının bulunduğu İstanbul (Çağlayan) Mahkemeleri olduğundan yetki itirazında bulunduğunu keza davalı gösterilen ... Nüfus Müdürlüğü bakımından da husumet itirazlarının olduğunu, yetki ve husumet itirazlarının incelenmesi gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çekişmesiz yargı işlerinde de, kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesinin yetkili olduğunu, davaya bakmakta görevli ve yetkili olduğunu, davacı annenin davalı olarak nüfus müdürlüğünü gösterdiği, dava sonucunda verilecek kararın, küçüklerin babasının hukuki durumunu da etkileyeceğinden, babanın davaya dahil edilmesinde bir olumsuzluk görülmediği, idrak çağındaki çocukların mahkemedeki beyanında soyadlarının annelerinin soyadı ile değiştirilmesini açıkça istedikleri, bunun çocukların üstün yararına aykırı olmadığı sürece çocukların tercihine değer verilmesi gerektiği, Anayasa Mahkeme'sinin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararlarının bulunduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı erkek vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı erkek vekili istinaf dilekçesinde özetle; yetki itirazının reddi ile davanın kabulü yönünden verilen kararın kaldırılması gerektiğini belirterek istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; velâyet hakkına sahip annenin çocukların soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velâyet hakkı kapsamındaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğu, velâyet hakkı kapsamında çocukların soyadını belirleme hakkının da yer aldığı, evlilik birliği içinde doğan çocukların taşıdığı ailenin soyadını, evlilik birliğinin sona ermesi ile velâyet hakkına sahip annenin kendi soyadı ile değiştirilmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı; somut olayda söz konusu soyadı değişikliğinin tanık anlatımları, özellikle çocukların kendi beyanları, sosyal hizmet uzmanının beyanı göz önünde bulundurulduğunda çocukların üstün yararına aykırı bulunmadığı, çocukların annesi ile birlikte yaşadığı, çocukların velâyet sahibi annenin mevcut soyadını almasından olumsuz etkilenmeyeceği ve çocukların soyadı değişmekle kişisel durumlarının değişmeyeceği dikkate alındığında, davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davalarının düzeltmeyi isteyen şahsın yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli mahkemesinde açılacağı, yine çekişmesiz yargı işlerinde de, kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesinin yetkili olduğunu, soyadları değiştirilmesi istenen çocukların velâyet sahibi anneleri ile birlikte ... ili Karşıya'da yaşadığı, yetkili mahkemenin Karşıyaka mahkemeleri olduğu bu yönden de davalı vekilinin istinaf talebinin reddine karar vermek gerektiği gerekçesi ile davalı erkek vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı erkek vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; yetki itirazının reddi ile davanın kabulü yönünden verilen kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortak çocuğun velâyetinin annede olması nedeniyle yanında kaldığı annesinin soyadının kullanılmasının çocuğun üstün yararına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 10 uncu, 20 nci maddesi, 41 inci maddesi ile 90 ıncı maddesi, 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi ile 371 inci maddesi, 11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol 5 inci maddesi, Anayasa Mahkemesi'nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararları, Anayasa Mahkemesi'nin 8.12.2011 tarihli ve 2010/119 esas, 2011/165 karar sayılı iptal kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı erkek vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.