"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1074 E., 2023/1116 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 15. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/760 E., 2023/172 K.
Taraflar arasındaki ziynet alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kaldığından esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davacı kadın vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; düğünde takılan ziynetlerin tamamının düğün gecesi, düğün sonrası balayına çıkacakları gerekçesiyle davalının annesi tarafından alındığını, müvekkilinin ziynetler üzerinde davacının tasarruf ve söz söyleme şansının hiç olmadığını, kendisine ait olan altınların nerede olduğunu dahi bilmediği için bir kaç kişisel eşyasıyla ve hiçbir ziyneti olmadan ortak konuttan baba evine geçtiğini ileri sürerek ziynetlerinin aynen iadesine aynen iade mümkün değil ise ziynet bedellerinin fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla 30.000.00 TL'sinin yasal faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 01.07.2020 tarihli dilekçesi ile de davasını 365.683.00 TL olarak ıslah etmiştir.
2.Davacı kadın vekili 07.09.2018 tarihli dilekçesinde özetle; ziynet eşyalarının aynen iade edilmiyorsa iadesine karar verilecek değerin, altın ve ziynetlerin hükme en yakın tarihteki değerinin esas alınması gerektiğini bildirmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının tüm ziynet eşyalarını uhdesinde muhafaza ettiğini, davacının evi terk ederken bu ziynetleri yanında götürdüğünü, balayı dönüşü tüm ziynetlerin müvekkilinin annesi tarafından iade edildiğini beyan ederek davaya konu altınların tadat olması halinde mahkemece belirlenecek uygun bedelin davacıya verilmesine hazır olduklarını beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin 14.07.2020 tarihli 2018/375 E., 2020/415 K. sayılı kararı ile ziynetlerin düğünden sonra davalının annesine kasasında saklanması için verildiği ve kadına iade edilmediği gerekçesiyle 1 adet 1,5 karat, pırlanta niteliğinde tektaş yüzük, 1 adet 2 karat, pırlanta niteliğinde beştaş yüzük, 1 adet 2 karat pırlanta niteliğinde küpe, 1 adet 4,20 karat, pırlanta niteliğinde gerdanlık, 1 adet 4 karat, pırlanta niteliğinde su yolu bileklik, 1 adet 22 ayar 60 gr Trabzon hasır bilezik, 1 adet 22 ayar 15 gr kolye, 1 adet, 5.952.51 TL değerinde 5'li reşat, 2 adet 22 ayar değerinde burma bilezik, 2 adet 22 ayar 1 bilezik, 1 adet 22 ayar 30 gr 5.038 TL değerinde bilezik ile 87 adet çeyrek altının aynen iadesine mümkün değilse dava tarihindeki değeri olan 142.839,51 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmiş, kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 15.09.2022 tarihli kararı ile "kadının yemin deliline dayanmasına rağmen kadının ispat edemediği belirtilen ziynet eşyaları yönünden yemin teklif edip etmeyeceği hususu hatırlatılmadan karar verilmiş olması ve kabule göre de tektaş yüzğün niteliği konusunda raporun yeterli olmaması" gerekçesiyle tarafların istinaf taleplerinin diğer yönler incelenmeksizin kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın gereği için ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece ilk verilen hükümde tespit edilen ve ödenmesine karar verilen ziynet eşyalarına ilişkin her iki tarafında bir itirazının bulunmadığı, taraf vekillerinin imzalı beyanı ile sabit olduğu üzere verilen ilk hükümde tespit edilen ziynet eşyalarının bir kısmının aynen iadesine bir kısmının ise yasal faizi ile birlikte davacı tarafa ödenmesine karar verildiği, replika olduğu tespit edilen yüzüğe ilişkin olarak ise aslında olması gereken yüzük bedelinin tespitine ilişkin alınan ek rapor doğrultusunda yüzük bedelinin davacı tarafa yasal faizi ile birlikte ödendiği, dolayısıyla davaya konu taraflarca kabul edilen tüm ziynet eşyalarının aynen ve nakden davalı tarafa ödenmek suretiyle davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı kadın vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı kadın vekili istinaf dilekçesinde özetle; ziynetlerin güncel değerlerine hükmedilmesi gerektiğini, en azından karar tarihine yakın değerlerinin tespit edilerek tedavül kabiliyeti olanların aynen iadesinin gerektiğini, davanın konusuz kalmadığını, alacağın halen ihtilaflı olduğunu, altınların misliyle iadesinin gerektiğini, İlk Derece Mahkemesinin kaldırma kararını bozma ilamı gibi yorumladığını belirterek konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararın kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar ve gerekçesinin dosya kapsamı ile uyumlu olduğu, davacının karar tarihine yakın güncel değer üzerinden karar verilmesi talebinin usul ve yasaya ve Yargıtay uygulamasına uygun olmadığı ve davalı tarafça da talep edilen ziynetlerin bedelinin davacı tarafa ödenmesinin usul ve yasaya uygun olması nedeni ile davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadın tarafından açılan ziynet alacağı davasında davanın konusuz kalıp kalmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 6 ncı, 220 nci, 222 nci, 226 ncı maddeleri, 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu, 190 ıncı maddesi, 370 ve 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Davacı kadın dava dilekçesinde fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak ziynet eşyalarının aynen iadesine mümkün değilse şimdilik 30.000.00 TL bedelinin tahsiline karar verilmesini istemiş, daha sonra talebini 365.683.00 TL olarak ıslah etmiştir. İlk derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulü ile aynen iade olmadığı takdirde dava tarihindeki değeri olan 142.839.51 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmiş, kararın iki tarafça istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince kararın eksik incelemeye dayalı olarak kaldırılmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın gönderilmesine karar verilmiştir.
2. Kaldırma kararı sonrasında İlk Derece Mahkemesince davalı erkek tarafından ziynet eşyalarının bir kısmının aynen, bir kısmının ise nakden iade edildiği, bu şekilde borcun ödendiği belirtilerek davanın konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuş ve Bölge Adliye Mahkemesince davacı kadının istinaf başvurusu esastan reddedilmiştir. Ne var ki, İlk Derece Mahkemesince davacının hüküm altına alınması istediği şey, diğer bir anlatımla, taraflar arasında ihtilaf konusu alacağın esası hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmeden, Bölge Adliye Mahkemesince eksik inceleme sebebiyle kaldırılmasına karar verilen 14.07.2020 tarihli gerekçeli kararda hüküm altına alınan ziynetlerin ifa edildiği gerekçesiyle davanın konusuz kaldığından söz edilmesi mümkün değildir. Açıklanan sebeple dosya kapsamı itibariyle sunulan tüm deliller değerlendirilerek işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,23.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.