"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1106 E., 2023/899 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 1. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/122 E., 2023/313 K.
Taraflar arasındaki evliliğin yokluğunun tespiti olmadığı takdirde nisbi butlan sebebi ile evliliğin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı erkek vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı erkek tarafından duruşma istemli temyiz edilmiş olup; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 17.09.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde temyiz eden davacı ... vekili Avukat ... ile karşı taraf davalı ... vekili Avukat ... geldiler. Gelenlerin sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen günde Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı erkek vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin çifte vatandaş iken yoklukla malul olan evlenme işlemini davalı ile gerçekleştirdiğini, ancak yapılan hukuki işlemden kısa süre sonra Türk vatandaşlığından ayrılarak Alman vatandaşlığına geçiş yaptığını, müvekkilinin evlenme anında hem Türk hem Alman vatandaşı olup davalı tarafın ise sadece Türk vatandaşı olduğunu, müvekkilinin hem Türk hem Alman vatandaşı olması nedeniyle Türk hukukuna uygun evlenme izin belgesi alamadığını ve dolayısı ile evlenme dosyasına bu belgenin eklenmesinin mümkün olmadığını, evlilik dosyasında bulunması gereken bu belge ve belgelerin eksik olmasına rağmen müvekkili ve davalı tarafın 27.04.2019 tarihinde evlendiklerini, müvekkilinin evlendikten kısa bir süre sonra gerekli hukuki şartları sağlayarak Türk vatandaşlığından ayrılıp sadece Alman vatandaşı olduğunu, iş bu davanın açılma zamanında müvekkilinin sadece Alman vatandaşı olduğunu ve Mavi Kart sahibi olduğunu, evlenmenin nüfus kayıtlarına geçirilmediğini, davacının nüfusunda bekar olarak göründüğünü, davalının kütüğünün davacının kütüğüne taşınmadığını, evlenmenin yok hükmünde olduğunu iddia ederek öncelikle söz konusu evliliğin yokluğunun tespitine karar verilmesini; mahkemenin aksi kanaatte olması halinde ise evlilik öncesinde davalı eşinin çocuk sahibi olamadığına dair hastalığını müvekkilinden gizlediğini, müvekkilini yanılttığını ve aldattığını iddia ederek tarafların evliliğinin nispi butlan sebebiyle iptaline, müvekkili yararına şimdilik 10.000,00 TL maddî ve 50.000,00 TL manevî tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kadın vekili cevap dilekçesinde özetle; tarafların 27.04.2019 tarihinde Batman'da evlendiklerini ve 06.09.2019 tarihinde Almanya'da düğün yaparak birlikte yaşamaya başladıklarını, davacının müvekkiline fiziksel şiddet uyguladığını, küfür ve hakaretler uyguladığını, müvekkilinin fiziksel ve psikolojik şiddete dayanamadığı için ve davacının ısrarları üzerine evi terk etmek zorunda kaldığını, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını belirterek davanın reddine, müvekkili yararına aylık 30.000,00 TL tedbir ve yoksulluk nafakasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; evlenmenin karşı cinsten iki insanın evlendirmeye yetkili memur önünde karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarını açıklaması ile oluşacağı; evliliğin kurucu unsurları olarak sayılan "evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmış olması", "evlendirme memuru önünde yapılması", "tarafların karşılıklı ve sözlü iradelerini açıklamaları" hususlarından birinin gerçekleşmemesi hâlinde evliliğin hiç gerçekleşmemiş gibi sonuç doğuracağı; buna göre davacının iddia ettiği sebeplerin hiçbirinin evliliğin kurucu unsurlarından olmadığı, bu nedenle evliliğin yok hükmünde olmasının söz konusu olamayacağı, ayrıca gelen müzekkere cevapları incelendiğinde evlenmeye izin belgesinin olduğu ve geçerli bir evliliğin bulunduğu, netice itibarıyla davacının evliliğin yokluğunun tespiti talebinin yerinde olmadığı; davacının, davalının çocuk sahibi olamadığını kasım 2020'de öğrendiğini beyan ettiği, davalı vekilinin davanın süresinde açılmadığını iddia ettiği, ancak bunun ispatına dair dosya kapsamında herhangi bir delil olmadığından davalının bu iddiasının yerinde görülmediği ve davanın süresinde açıldığı kanaatine varıldığı; davalı kadının süresi içerisinde hastaneye gidip muayene olmaması halinde durumun aleyhine yorumlanacağına dair davalı tarafa ihtarat yapılmış ise de bu durumun davalının evlenmeden önce çocuk sahibi olmadığını ispatlamaya yeterli görülmediği; kadının süresi içerisinde muayene olmaktan kaçınması aleyhine yorumlansa dahi çocuk sahibi olamama durumunun evlenmeden önce var olduğunu ispatlamaya yetmediği, ispat yükünün kadının evlenmeden önce böyle bir hastalığı olduğunu iddia eden davacı tarafta olduğu; dosya kapsamında sabit olan hastane kayıtları, sağlık raporları ve davalı tanık anlatımlarından davalı kadının evlenmeden önce adet düzensizliği nedeniyle kadın doğum doktoruna gittiği, tedavi gördüğü ancak çocuk sahibi olamayacağına dair herhangi bir tanının konulmadığı, aksine evlendikten sonra tedavi gördüğü doktorun tedavi ile çocuk sahibi olabileceğini söylediğinin sabit olduğu; davacı tanıklarının bu konuda aksi yönde beyanlarının duyuma dayalı olduğu ve bu nedenle bu beyanlara itibar edilmediği; ayrıca Amerikan Hastanesinin 19.11.2021 tarihli yazısından tarafların evlendikten sonra çocuk sahibi olabilmeleri için tedaviye başladıklarının anlaşıldığı, çocuk sahibi olması mümkün olmayan birinin bu nitelikte bir tedaviye başlamasının söz konusu olamayacağı; kadının evlenmeden önce çocuk sahibi olamadığına dair bir hastalığının olmadığı, bunu davacı erkekten gizlediği hususunun ispat edilemediği ve böylece nispi butlan için aranan şartların somut olayda gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine, kadın yararına aylık 2.000,00 TL tedbir nafakasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı erkek vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı erkek vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalının tanıklarının beyanlarına itibar edilmemesi gerektiğini, kadının gördüğü tedavilere ilişkin sağlık raporları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmadığını, davalı kadının zor kullanılmak suretiyle muayene ettirilerek sağlık kurulu raporu alınması gerektiğini, davalının hastalığını gizlediğini, evliliğinin nisbi butlan sebebiyle iptali için gerekli şartların mevcut olduğunu, davanın kabulü gerektiğini ileri sürerek; davanın reddi yönünden istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tarafların evlendirmeye yetkili memur önünde karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarını açıklamaları ile evlenmenin gerçekleştiği, evlenmenin kurucu unsurlarında eksiklik olmadığı göz önüne alındığında evliliğin yokluğunun tespiti isteminin reddinde isabetsizlik bulunmadığı; davalı kadının evlenmeden önce çocuk sahibi olmasına engel bir hastalığının bulunduğu ve bunu davacı erkekten gizlediği hususlarının davacı tarafından ispat edilemediği, bu sebeple davacının nisbi butlan sebebiyle evliliğinin iptali isteminin reddinde isabetsizlik bulunmadığı; netice itibarıyla davanın reddi kararının yerinde olduğu, kadın yararına geçici tedbir nafakasına hükmedilmesinde ve miktarında isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı erkek vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrarla; davanın reddi yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, nisbi butlan nedeniyle evlenmenin iptali şartlarının oluşup oluşmadığı, noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri; 4721 sayılı Kanun'un 142 nci, 149 uncu, 150 nci, 152 nci, 156 ncı, 158 inci, 159 uncu, 160 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı erkek vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Duruşma için takdir olunan 17.100,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.