"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1303 E., 2023/1526 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 9. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2019/395 E., 2021/198 K.
Taraflar arasındaki taşınmazın aile konutu olduğunun tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın husumet yokluğundan karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; tarafların ortak murisi ...'in 2009 tarihinde vefat ettiğini, mirasçı olarak eşi ... ve çocukları ..., ... ve ...'ı bıraktığını, ...'ın ise 2018 tarihinde vefat ettiğini, geriye mirasçı olarak eşi ... ve çocuğu ...'yi bıraktığını, Bakırköy ... Mah. 1195 ada, 1 parselde kurulu taşınmazın aile konutu olarak alındığını, davalılar ... ... ve ...'nin Bakırköy 5. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2019/172 Esas sayılı izale-i şuyu davası açtığını ve dosyanın derdest olduğunu, muris ...'nin başka bir aile konutu olmadığını iddia ederek belirtilen adresteki taşınmazın sağ kalan eş için aile konutu olduğunun tespitine hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın zaman aşımına uğradığını, hukuki dayanağı olmayan davanın usul esas ve zamanaşımı nedeni ile reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalılar ... ve ... cevap dilekçelerinde özetle; dava konusu taşınmazı babalarının aldığını, ölene kadar davacıyla birlikte bu taşınmazda yaşadığını, babalarının vefatından sonra annelerinin bu taşınmazda yaşamaya devam ettiğini, halen de orada yaşadığını ve davayı kabul ettiklerini beyan etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İstanbul Bakırköy ... Mahallesi 1195/1 Ada parsel sayılı 75 no'lu bağımsız bölümün 02.08.1995 tarihinde satış suretiyle tarafların ortak murisi ... adına kayıt olduğu, muris ...'in 13.09.2009 tarihinde vefat ettiğini, davacının dava konusu olan mesken niteliğindeki taşınmazın miras hakkına mahsuben özgülenmesi için aile konutu olduğunun belirlenmesini talep ettiği, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 652 nci maddesinde eşlerden birinin ölümü halinde tereke malları arasında ev eşyası veya eşlerin birlikte yaşadıkları konut varsa sağ kalan eşin bunlar üzerinde kendisine miras hakkına mahsuben mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebileceğini hükme bağladığını, davacının bu yasal hakkını kullanabilmesi için taşınmazın aile konutu olduğunun tespitini istemekte hukuki yararının açık olduğunu, toplanan deliller neticesinde taşınmaz üzerinde davacı ve muris ...'in satın aldıkları tarihten beri birlikte oturdukları, halen de davacının oturmaya devam ettiği, taşınmazın "aile konutu" olduğu gerekçesi ile; davaya konu İstanbul Bakırköy 1195 Ada, 1 Parsel, C-5/2 Bağımsız Bölüm 75 no'da kayıtlı mesken niteliğinde muris ... adına kayıtlı taşınmazın muris ve davacının aile konutu olduğunun tespitine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kabul edilen dava yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesi ile, istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki kanun yolu itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve kanuna uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 194 üncü maddesi, 652 inci maddesi.
3. Değerlendirme
Dava, evlilik birliği içerisinde satın alınan ve aile konutu olarak kullanılan taşınmazın, eşin ölümünden sonra da oturmaya, kullanılmaya devam etmek için sağ kalan eş tarafından taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulması talebiyle açılmıştır Mahkemenin 30.03.2021 tarihli kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş olup, davacı malik olmayan eş ...' in 05.07.2024 tarihinde vefat ettiği anlaşılmaktadır.
4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesi, malik olmayan eşe sözleşmenin tarafı olmamasına rağmen dava etme yetkisi (aktif husumet ehliyeti) sağlamakta olup bu hükmün sağladığı hak dava konusu taşınmazın aile konutu niteliği devam ettiği sürece geçerli olacaktır. Bu durum malik olmayan eşe sağlanan bir koruma olup onun ölümü nedeniyle korunmaya değer bir yarar kalmayacaktır. 4721 sayılı Kanun'un 194'üncü maddesi "Aile Konutuna" sağladığı haklar mirasçısına geçmez. Somut olayda davacı malik olmayan eş ...' in vefat etmesi nedeniyle evlilik ölümle sona ermiş, aile konutuna sağlanan koruma ortadan kalkmış olup dava konusuz kalmıştır. (HGK, 2023/2-159 E., 2024/38 K. sayılı ilam) Bu halde, Mahkemece dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilip, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinden kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23. 10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.