"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/197 E., 2023/168 K.
KARAR : Ret
Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesi davasından dolayı bozma sonrası yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, Kayseri 3. Sulh Hukuk Mahkemesine murisleri ...'nın vefatından dolayı veraset belgesi için dava açtığını, ancak adı geçen mahkemenin 04.03.2014 tarihli kararı ile murisleri ...'nin evli ve çocuksuz olarak vefat ettiği, babası ... ve annesi ...'in resmi nikahları olmadığından murisleri ... ile annesi ... arasında anne bağı kurulması ve aile soy bağının bu şekilde düzeltilmesi ile ilgili davanın açılarak yeni nüfus kaydının dosyaya sunulması süre verildiğini iddia ederek murisi ... ile annesi ... arasında soybağının kurulmasını, nüfus kaydının bu şekilde düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.10.2015 tarihli kararı ile ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 02.11.2017 tarihli ilamı ile bir kişinin sağ olarak doğumunun tespitine karar verilmesi açısından yeterli olduğu, davacının da ... ve ...'nin ...'ten olduğunu iddia ettiklerine göre, Mahkemece ispatlandığı takdirde ...'in yaşayıp öldüğünün tespitine karar verilebileceği, bu olgunun her türlü kanıtla ispat edilebileceği, bu bağlamda davacılara iddialarını ispat için gerekli delillerini bildirmeleri konusunda tekrar süre verilmesi, ayrıca Mahkemece resen kanıt toplanması gerektiği, ...'in varlığının kanıtlanması durumunda ise mirasçılarının davaya dahil edilerek, ... ve ...'nin aynı anneden gelen kardeşler olduğunun tespiti açısından, Mahkemece taraflar ve tanık beyanları ile yetinilmeyip bu iddia ile ilgili olarak DNA testi yaptırılıp alınacak rapor da gözetilerek karar verilmesi gerekirken Mahkemece bu hususlar dikkate alınmadan yetersiz araştırma ve yerinde olmayan gerekçe ile davanın reddine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan Mahkemece verilen ispatlanamayan davanın reddine yönelik 20.03.2020 tarihli karara karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 24.03.2022 tarihli kararı ile; "Davacı, murisleri ...’nın annesinin ... olduğunun tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Mahkemece nüfus idaresine yazılan yazı cevabında “...” isimli kişinin anne baba adı, nüfusa kayıtlı olduğu hanenin olmaması sebebiyle kaydının bulunamadığı” bildirildiğine göre, mahkemece yapılacak iş, ...’e ait nüfus bilgilerinin araştırılmasından ibarettir. Bu bağlamda, ...’nin ... nüfusuna kayıtlı olduğu, anne adı hanesinde “...” ismi bulunduğu, anne ve babasının resmi olmayan birlikteliklerinden doğduğunun iddia edilmiştir. O halde, ...’in nüfusa kayıtlı hangi ... olduğunun tespiti için dava konusu ... halen babasının hanesine kayıtlıdır, bu kayıtlara ulaşılabilmesi için ...’in anne ve baba adının araştırılarak bu bilgilerle birlikte Nüfus İdaresi’ne müzekkere yazılması; ayrıca ...’nın çocuğu olarak nüfusa kayıtlı olan ..., ..., ... ve ...’ye ait nüfus kaydına dayanak tüm belgelerin, doğum tutanaklarının dosya arasına alınması ve bu belgelerde anneleri olarak görünen ...’e ilişkin bilgilerin bulunup bulunmadığının araştırılması, ...’in kardeşi varsa nüfus kaydına ilişkin bilgi ve belgelere kardeşlerinin kayıtları üzerinden ulaşılmaya çalışılması, bu konulara ilişkin tanıkların sorulması ve beyanlarının alınması, hangi ... olduğunun belirlenmesi halinde davacıların murisi ...’nin anne kaydında yer alan ...’in aynı kişi olduğunun tespiti ile nüfusta bu yönde bağlantı kurulmasına karar verilmesi yeterli iken mahkemece bu hususlar dikkate alınmayarak eksik araştırmayla davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir. '' gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, Hacılar İlçe Nüfus Müdürlüğü ile bozma ilamında belirtildiği hususlara ilişkin yazışmaların yapıldığı, tanıklar ...ve ...'nın dinlenildiği ancak davacının iddiası doğrultusunda resen yapılan tetkikler sonucunda herhangi bir delil elde edilemediği, nüfus kaydının düzeltilmesi davalarının kamu düzenine ilişkin olduğundan Mahkemece tarafların beyanlarına bağlı kalınmaksızın gerektiğinde resen yapılacak araştırma sonucu elde edilecek bulgulara göre doğru sicilin oluşturulmasının zorunlu olduğu, gerçek annenin kim olduğunun tespiti hususunda kesin deliller ışığı altında değerlendirme yapılarak taraf ve tanık beyanları ile yetinilmeyip DNA incelemesi yapılmasının gerektiği, bu hususun ilk bozma ilamında da vurgulandığı, somut olayda, davacının murisi ...'nın annesi ... ile ...'nin annesi ...'in aynı kişiler olduğu hususunun tespiti ile nüfus kaydının düzeltilmesi isteğiyle eldeki davanın açıldığı, iddianın içeriği ve davanın niteliği gereği davada DNA incelemesi yapılması gerektiği, ilk bozma ilamında da ... ve ...'nin aynı anneden gelen kardeşler olduğunun tespiti açısından DNA testi yaptırılması gerektiğinin vurgulandığı, ne var ki davacı tarafın verilen süreye rağmen ... ve ...'nin mezar yerini bildirmediği, ikinci bozma ilamında belirtilen ... anne baba ve çocuklarının tespiti ile ...'in nüfus kaydına ulaşılması için araştırma yapıldığı, davacının babasının diğer kardeşlerinin nüfus kayıtlarının alındığı, ...'in nüfus kaydına ulaşılması adına Hacılar Nüfus Müdürlüğünden adı ... olan tüm vatandaşların nüfus kayıtları istenilmiş ancak davacının tarif ettiği şekilde bir ... ismine ulaşılamadığı, tanıkların ...'i tanımadığı ve ...'in anne babasını bilmedikleri, davacı vekilinin duruşmada tüm tanıkların ifadesinin aynı olduğunu beyan ettiği, ...'in anne baba kaydına ulaşılamadığı, araştırmaların sonuçsuz kaldığı, neticede kardeş olduğu iddia edilen ... ve ...'nin mezar yerlerine ilişkin bilgi istenildiği, davacı vekilinin son celsede mezarların taşındığını bu nedenle mezarların net şekilde tespit edilemeyeceğini ifade ettiği, ispat külfetinin davacıda bulduğu, Mahkemece yapılan tüm araştırmanın akim kaldığı ve davacının iddia ettiği vakıayı ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, eksik inceleme ile karar verildiğini, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın tüm yönlerinden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, Mahkemece yeterince araştırma yapılarak karar verilip verilmediği, davacının iddiasını ispatlayıp, ispatlayamadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 35 inci, 36 ncı ve 40 ıncı maddeleri; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1.Nüfus kayıtlarının tutulmasından Devlet sorumludur. Bu nedenle nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkin davalarda resen inceleme ilkesi geçerlidir.
2.Davacının murisi olduğu açık olan ...'ya ait veraset ilamının düzenlenebilmesi için ...'nın annesi olarak görünen ve bütün nüfus kayıtlarında birbiri ile uyumlu şekilde adı yazılı ...'in zamanın mevzuat hükümleri de gözetilerek kim olduğu konusunda araştırma yapılması gerekir. Bunun için yaşadıkları bölgedeki ... hakkında özellikle yaşları gereği bilgi verebilecek durumda olan kişilerin araştırılması ve bu kişiler ile birlikte ...'nın soyundan gelen kişileri ve yakınlarının Mahkemece dinlenilmesi, Kaymakamlık, Belediye gibi resmi kurumlardan bilgi sorulması, arşiv araştırması yapılması gerekmektedir.
3.Yapılan araştırmalar neticesinde nüfusa kayıtlı olduğunun anlaşılması halinde nüfus kayıtları arasında bağ kurulması, kayıtlı olmadığının anlaşılması halinde ise ... isimli kişinin doğum ve ölüm tarihlerinin kaç evlilik yaptığı hususları konusunda tespit kararı verilerek uyuşmazlığı çözecek nitelikte bir karar verilmesi gerekmektedir. Mahkeme kararının, eksik inceleme ile karar verildiği gerekçesiyle iki kere bozulmasına karar verildiği halde Mahkemece bozma ilamının amacına uygun olacak şekilde ve gereken önem verilerek araştırma yapılmaksızın doğrudan davanın reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiş, kararın yeniden eksik araştırma ile karar verilmesi sebebi ile bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,28.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.