"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/81 E., 2021/141 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Davacı vekili
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescili olmadığı taktirde bedelinin tahsili davasından dolayı bozma sonrası yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulü ile dava tarihindeki bedelin tahsiline karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı banka vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davacı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... İlçesi, ... Mahallesi, 869. Sokak, ... Sitesi 22-24-26-28-20 mevkiinde kain, 3521 Ada, 3 Parselde kayıtlı 34/5369 Arsa paylı 5. Blok, 1. Kat 8 Nolu taşınmazda davacı ile davalılardan ...'nun birlikte yaşadıklarını ve aile konutları olduğunu, davalılardan ...'nun davacının muvafakati olmaksızın banka lehine ipotek tesis ettiğini ve daha sonra bu taşınmazın icra yolu ile satıldığını, bu taşınmazın davalılardan ...'ün aldığını ve adına tescil edildiğini ileri sürerek 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 194 üncü maddesi gereğince davalı ...’a ait olan tapunun iptalini, taşınmazın davalı ... adına davacı ve ailesinin aile konutu olduğu şerhi konulması ile tescilini, ihale bedelinin ... tarafından yatırılan tutarın davalı banka tarafından kendisine veya kendisine ödenmek üzere icra dosyasına ödenmesini, tapunun iptalini ve bu şekilde tescilinin olanaksız görülmesi halinde, taşınmazın karara en yakın tarihteki piyasa rayiç değerinin tespiti ile, söz konusu tutarın, davalı ... adına aynı niteliklerde bir konut satın alınıp, davacının ve ailesinin aile konutu olduğu hususunda şerh konularak ... adına tapuda tescilinin sağlanması ile bu işlemin de olanaksız görülmesi halinde, gayrimenkulün dava tarihi itibariyle tespit edilecek piyasa rayiç tutarı kadar tazminatın davalı ... dışındaki davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı banka vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın öncelikle pasif husumet yokluğundan reddi gerektiğini, davacı tarafın dava konusu gayrimenkulün maliki olmadığını, malik tarafından açılabilecek tapu iptal davasının taraflarına yöneltilmesinin mümkün olmadığını, banka tarafından usulsüz her hangi bir işlemin yapılmadığını, aksine kusurlu tarafın davacının eşi olduğunu, davacının talebinin hukuki dayanağının bulunmadığını, ipoteğin sırasında taşınmazın tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmadığını, davacının samimi ve iyi niyetli olmadığını, izah edilen nedenlerden ötürü haksız ve hukuka aykırı olarak açılan davanın reddine, yargılama giderleri, vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmaza 24.09.2014 tarihinde 3. kişilere satışının önlenmesi amacı ile tedbir kararı verildiğini, 04.02.2012 tarihinden itibaren davacı ile eşinin bu taşınmazda ikamet ettiklerini ve her hangi bir kira bedeli ödemediklerini, davalının ihale yolu ile en yüksek teklifi vererek taşınmazı satın aldığını, her hangi bir usulsüzlüğün de söz konusu olmadığını, izah edilen nedenlerden ötürü haksız ve usulsüz olan davanın reddine, mahkemece 24.09.2014 tarihli tedbir kararının kaldırılmasına aksi halde tedbir kararının kaldırılarak yüzde kırktan aşağı olmamak üzere teminat yatırılması halinde tedbir kararının verilmesine, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
3.Davalı ... cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
1. Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.07.2014 tarih ve 2014/458 Esas, 2014/607 Karar sayılı kararı ile dava konusunun 4721 sayılı Kanun’un 194 üncü maddesine dayalı olduğu, bu tür davalarda aile mahkemesinin görevli olduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir.
2.Gaziosmanpaşa 1. Aile Mahkemesi’nin 15.02.2016 tarih ve 2014/828 Esas, 2016/154 Karar sayılı kararı ile davanın tapu iptal tescil aksi halde bedelinin tahsili talebine ilişkin olduğu, dava konusu taşınmazın cebri icra yoluyla davalı ... 'e satıldığı, 4721 sayılı Kanun’un 705 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca birinci cebri ihalenin kesinleştiği tarih itibarıyla önceki kayıt maliki ...'nun mülkiyet haklarının son bulduğu, mülkiyet hakkının cebri ihale alıcısı ... 'e devredildiği, davacı tarafından İcra Hukuk Mahkemesinde açılan ihalenin feshi davası reddedildiği, yine 2. Aile Mahkemesinde ipoteğin fekki talebide dava konusu taşınmazın cebri icra ile satıldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, davalı ... yönünden kötü niyetli olduğuna dair dosya kapsamında her hangi bir iddianın da ileri sürülmediği, mevcut haliyle 3. kişi ... 'e cebri icra ile satılan taşınmaza ilişkin aile konutu olmasından bahisle davacının artık tapu iptal tescil veya bedelini talep edemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Dairenin Bozma Kararı
1.Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 05.10.2017 tarih 2016/22990 Esas, 2017/10592 Karar sayılı kararı ile tapu iptal ve tescil talebinin reddine yönelik temyiz itirazları yersiz olduğu, dava dilekçesinde dava konusu taşınmaza yönelik tapu iptali ve tescil isteminin kabul edilmemesi halinde taşınmazın ekonomik karşılığının ödenmesini talep edildiği, taşınmazın cebri icra ile davadan önce satılmış olması sebebiyle tapu iptali ve tescili isteminin reddine karar verildiği, davacı kadının davalı banka ve davalı ...'na yönelik taşınmazın ekonomik karşılığının ödenmesine yönelik terditli talebinin genel hükümlere tabi alacak olduğu ve Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu hususu düşünülerek görevsizlik kararı verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozulmasına karar verilmiştir.
3.Dairemizin 21.06.2018 tarih ve 2018/673 Esas, 2018/7959 Karar sayılı kararı ile yukarıda belirtilen Daire kararına karşı davalı banka vekili tarafından yapılan karar düzeltme talebinin reddine karar verilmiştir.
4.Gaziosmanpaşa 1. Aile Mahkemesi’nin 28.09.2018 tarih ve 2018/687 Esas, 2018/970 Karar sayılı kararı ile bozmaya uyularak görevsizlik kararı verilmiş; karara karşı davalı banka temyiz isteminde bulunmuştur. Dairenin 11.04.2019 tarih ve 2019/163 Esas, 2019/4490 Karar sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazda davalı banka lehine ipotek tesis edildiği, taşınmazın aile konutu olduğunun açık olduğu, davalı banka tarafından davacının ipotek tesisine rıza gösterdiğinin iddia edildiği, rızaya ilişkin belgenin sahte olduğu Adli Tıp kurumu raporu ile sabit olduğu, bu durumda davalı bankanın taşınmazın aile konutu olduğunu bildiğinin kabulü gerektiği, bu durumda davalı bankanın iyiniyet iddiasının dinlenmesinin mümkün olmadığı, öte yandan bu davada taşınmazın ekonomik karşılığının ödenmesi talebinin de bulunduğu, davalı bankanın taşınmazın satılarak paraya çevrilmiş olması nedeniyle davanın konusuz kaldığı yönündeki savunmasına da itibar edilemeyeceği gerekçesi ile davasının kabulüne 212.754,00 TL'nin davalılardan ortaken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 25.05.2023 tarihli ve 2022/9828 Esas, 2023/2702Karar sayılı kararıyla, Türk Medeni Kanunu’nun 194 üncü madde hükmü ile malik olmayan eşe, aile konutu ile ilgili aynî bir hakkın tanınmadığı, bu nedenle taşınmazın parasal değerinin devralan üçüncü kişiden istenemeyeceği, ancak ipotek tesisine ilişkin sözleşmenin hükümsüzlüğünün kanıtlanması halinde, ipoteğin kaldırılmasına, tapu iptali ile malik olmayan eş adına tesciline karar verilebileceği, somut olayda davacının tapu iptal ve tescil talebinin kabul edilmemesi halinde davalı banka ve davalı ...'den tahsil edilmek kaydıyla taşınmazın ekonomik karşılığının tazminat olarak ödenmesi talep etme hakkının bulunmadığı, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı kadın vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacı kadın vekili; taşınmazın bedelinin ödenmesi talebinin kabulü gerektiğini, bozma ilamına göre hüküm kurulması durumunda 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin koruyucu vasfının ortadan kalkacağını, sahte belgeye dayalı olarak yapılan işlemlere geçerlilik tanınmasına yol açacağını belirterek bozma ilamının yeniden incelenerek düzeltilmesine ve Mahkeme kararının onanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı kadın tarafından açılan tapu iptal ve tescil davasında taşınmaz bedelinin malik olmayan eş tarafından talep edilip edilemeyeceği, buna ilişkin verilen Yargıtay ilamının doğru olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 440 ıncı maddesi, 4721 sayılı Kanunu'nun 194 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Mahkemece verilen karar, Dairemizce yasal ve hukuki dayanakları gösterilmek suretiyle bozulmuş olup temyiz ilamında yer alan açıklamalara göre karar düzeltme istemi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesindeki nedenlerden hiçbirisine dayanmamaktadır. Bu nedenle yerinde olmayan istemin reddi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Karar düzeltme talebinin REDDDİNE,
1086 sayılı Kanun 442/son ve 4421 sayılı Kanunun 2 ve 4/b-1 maddeleri delaletiyle takdiren 1.470,00 TL para ceza ile 891.50 TL karar düzeltme ret harcının düzeltme isteyenden tahsiline,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,21.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.