"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/58 E., 2024/345 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 4. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/172 E., 2023/786 K.
Taraflar arasındaki evliliğin mutlak butlanla iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile evliliğin iptaline karar verilmiştir.
Kararın davalı kadın vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile kararın kaldırılmasına ve dosyanın, kararda belirtilen eksiklikler giderildikten sonra karar verilmek üzere, İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile evliliğin iptaline karar verilmiştir.
Kararın davalı kadın vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı kadın vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı erkek vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin mirasbırakanın fiil ehliyetine sahip olmadığını, evliliğin gerçek bir evlilik olmadığını, ekonomik varlığından yararlandığını, evlendikten sonra dava açarak vesayet altına aldırarak maaşlarını da çektiğini, önceki kocasıyla birlikte yaşadığını iddia ederek; evliliğin iptaline hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile birbirlerini severek evlendiklerini, evlendikleri tarihte evliliğine bir engel bulunmadığına dair doktor raporu alındığını, 5 yıl birlikte yaşadıklarını, alzheimer hastalığının evliliğe engel bir hastalık olmadığını, belirterek davanın reddine hükmedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 30.03.2021 tarihli kararı ile; Adli Tıp Başkanlığı'nın 16.12.2020 tarihli raporu dikkate alındığında, davac ...'nin evlilik tarihi olan 25.01.2011 tarihinde fiil ehliyetine haiz olmadığı başka bir söylemle sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunduğu gerekçesi ile taraflar arasındaki evliliğin iptaline karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kadın vekili davanın reddi istemiyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 15.02.2022 tarihli ve 2021/2002 Esas, 2022/182 Karar sayılı kararı ile; davalı vekilinin istinaf dilekçesi ekinde sunduğu belgeler ile davacının vesayet altında olduğu vasi atamasının yapıldığı iddia edilmekle, davacının hukuki ehliyetinin araştırılması, vesayete ilişkin kararın getirtilmesi, elde edilmemesi halinde vesayet altına alınmasının gerekip gerekmediğinin araştırılması ve bu hususun bir ön mesele sayılması, gerekmesi halinde yetkili vesayet makamına ihbarda bulunulması, sonucuna kadar yargılamanın bekletilmesi ve sonucuna göre hüküm kurulması gerektiği gerekçesi ile esasa dair itirazlar incelenmeksizin davalı vekilinin istinaf talebinin kabulüne İlk Derece Mahkemesi Kararının kaldırılmasına, öncelikle davacının hukuki ehliyetinin bulunup bulunmadığının araştırılması açıklanan usuli eksikliklerin tamamlanması ile birlikte esas hakkında karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;erkek eşin evlenme akdinin yapıldığı 25.01.2011 tarihinde fiil ehliyetini haiz olmaması nedeniyle müteveffa Hüseyin ile davalı ... arasındaki evliliğin mutlak butlan ile batıl olduğu sonuç ve kanaatine varılarak bir kimsenin ölmesi nedeniyle nüfus kaydı kapalı hale geleceğinden ve kapalı kayıtlarda işlem yapılamayacağından kapalı kayıtlar üzerinde kişisel duruma ilişkin düzeltme yapılması mümkün değil ise de, hukuki yarar var ise bu tip kapalı kayıtlarla ilgili tespit kararı verilmesi olanaklı olduğundan ölen erkek eş ile davalı kadın eşin evliliklerinin mutlak butlanla sakat olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kadın vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı kadın vekili istinaf dilekçesinde özetle; evlilik tarihinde murisin sağlık sorununun bulunmadığını, sadece kanaat bulunduğunu, dosyadaki ATK raporlarının kesin veri olmayıp geçmişe yönelik kanaat bildirir şeklinde düzenlendiğini, 25.01.2011 tarihinde evlenmeden önce alınan raporun açık, net ve kesin olduğunu, evlenme tarihinde evlenmeye engel bir hastalığın bulunmadığını, davacının evliliğe karşı olsa ve isteseydi murisin sağlığında yapması gerektiğini belirterek kararın bozulması yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesi ile, istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki kanun yolu itirazlarını tekrar ederek davacının kısıtlı olduğunun yargılama sırasında öğrendiğini, davacının dava açma ehliyeti olmadığından Mahkeme huzurunda dava ikame etmesi ve vekil ile temsil edilme yetkisi de bulunmadığını, dava açmak ve vekille temsil edilmek için vesayet makamından izin almak gerektiğini belirterek davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, evliliğin mutlak butlan ile batıl olup olmadığı, tespit kararının yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 129 uncu ve 147 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı kadın vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.