"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/828 E., 2023/745 K.
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Davacı mirasçıları- bir kısım davalılar vekilleri
Taraflar arasındaki katkı payı alacağı davasından dolayı bozma sonrası yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı mirasçıları-bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Davacı mirasçıları-bir kısım davalılar vekilleri tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin eşi ...'un 05.11.2002 tarihinde vefat ettiğini, davalılar ile müvekkilinin muris eşin mirasçıları olduğunu, müvekkilinin 45-46 yıllık evlilik hayatı boyunca canla başla çalıştığını, kendilerine çocuklarına iyi bir gelecek hazırlamak için dişini tırnağına taktığını, muris eşinin madencilik işleri ile uğraştığında müvekkilinin de İstinye'deki bağ ve bahçelerinde tarım işi ile uğraştığını, bostan ve sebzeleri satarak aile bütçesine katkı sağladığını, müvekkilinin hayvan yetiştirdiğini, süt sağdığını ve peynir yaptığını, evlilik birliği içinde edinilen mallara önemli ölçüde katkı sağladığını belirterek; 388 ada 14 ve 31 parsel sayılı taşınmazın alımında satış bedelinin yarısını müvekkil ödediğinden şimdilik 100.000,00 TL katkı payı alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
2. Davacı mirasçıları-davalılar ... ve ... vekili 23.03.2021 tarihli dilekçesinde; davacı tarafından talep edilen 100.000,00 TL katkı payı alacağında müvekkillerinin miras payı oranının 66.666,66 TL olduğu, 04.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda belirtilen oranlardan %50 oranındaki katkı payı alacağının, müvekkilleri için ayrı ayrı 2.427.738,62 TL olmak üzere toplamda 4.855.477,24 TL olduğunu, talep miktarını 4.855.477,24 TL'ye yükselttiklerini belirterek; bilirkişi raporu ile sübut katkı payı alacağının dava ve ıslah tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep etmiştir.
3. Davacı mirasçıları-davalılar ..., ... ve ... vekili de 08.03.2021 tarihli dilekçesinde; davacı tarafından talep edilen 100.000,00 TL katkı payı alacağında müvekkillerinin miras payı oranının 33.333,33 TL olduğunu, 04.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda belirtilen oranlardan %50 oranındaki katkı payı alacağının, müvekkilleri için ayrı ayrı 1.069.361,06 TL olmak üzere toplamda 3.208.083,18 TL olduğunu, talep miktarını 3.208.083,18 TL'ye yükselttiklerini belirterek; bilirkişi raporu ile sübut katkı payı alacağının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde; davacının maddî vakıalara ilişkin iddiaları doğru ise de taşınmazın kat karşılığı inşaat sözleşmesinden sonra inşaat yapılabilir hale getirilerek müteahhit firmaya teslimi ve bugünkü değerine kavuşması müvekkilerinin gayreti ve harcamaları ile gerçekleştiğini, müvekkillerinin ödemesi gereken bedelden bunların mahsubu gerektiğini belirterek; davanın reddini savunmuştur.
2. Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde; davanın haksız ve yersiz olduğunu belirterek; davanın reddini savunmuştur.
3.Davalılar ..., ..., ..., ... vekili cevap dilekçesinde; davasının katkısının olmadığını belirterek; davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.10.2014 tarih ve 2010/1547 Esas, 2014/762 Karar sayılı kararı ile; davacının evlilik birliği boyunca ev hanımı olduğu, kayıtlı olarak ücret karşılığı çalışmadığı, muris eşin bahçecilik, hayvancılık ve taş ocağı işletmeciliği yaptığı, davacının bahçe ve hayvancılık işlerinde çalışarak yardımcı olduğu, davacının işbu çalışmasının yükümlülüğünü aşar nitelikte olmadığı ve fazla getirisi olmadığı, davacının bu emeğinin katkı olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı; davacının babasının yardımda bulunduğuna ve miras payının kullanıldığına yönündeki iddialarını ise somut olarak ispatlanamadığı gerekçesiyle; davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı mirasçıları-davalılar ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 28.02.2017 tarih ve 2015/18490 Esas, 2017/2746 Karar sayılı kararı ile; davacı ve davalı tarafların tanık beyanlarından davacı eşin muris eşi ile birlikte sürekli olarak bahçede çalışıp, inek yetiştirip, süt sağıp sattığı ve bu katkısının aile üyesi olmasının gerektirdiği olağan katkıyı aşar nitelikte olduğu, davacı tarafın söz konusu işleri yapmak suretiyle sürekli ve düzenli olarak ve taşınmazların edinilmesinde az da olsa bir miktar katkısının olduğunun kabulü gerektiği, ne var ki dosya kapsamında taşınmazların edinilmesine katkı oranlarını belirleyecek yeterli veri olmadığı; Mahkemece, muris eş, ölen davacı ve bir kısım davalılar murisi ...'in mirasçılık belgeleri dosyaya getirtilerek varsa eksiklik taraf teşkilinin sağlanması, tasfiyeye konu taşınmazların mal rejiminin sona erdiği muris eşin ölüm tarihi olan 05.11.2002 itibariyle nitelik, durum ve özelliği dikkate alınarak dava tarihi itibariyle sürüm (rayiç) değerlerinin tespit edilmesi, hukuk ve hakkaniyete uygun bir katkı oranı takdir edilmesi, bu oranın taşınmazların dava tarihi itibariyle değerleri ile çarpılarak bulunacak miktar yönünden talep ve davanın mirasçılar arasında görülmesi, bütün mirasçıların miras payları oranında sorumlu olduğuda gözetilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesinin doğru olmadığı belirtilerek temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 13.04.2021 tarih ve 2018/750 Esas, 2021/268 Karar sayılı karar ile; muris eşin 05.11.2002 ölüm tarihinde başlayan 10 yıllık zamanaşımı süresinin 05.11.2012 tarihi itibarıyla dolduğu, davalılar vekili tarafından usulüne uygun şekilde zamanaşımı def'inde bulunulduğu, zamanaşımının dolması sebebiyle dava dilekçesinde talep edilen miktar üzerinden hüküm kurulduğu, ıslah ile arttırılan kısım yönünden talebin reddine karar verildiği; bilirkişi raporu dikkate alınarak davacının tafsiye konusu taşınmazlara katkı oranının %1 olduğu kabul edilse dahi alacağın 688.190,41 TL olduğu, dava dilekçesinde talep edilen 100.000,00 TL katkı alacağı miktarını aştığı, davacılar vekilinin ıslah dilekçelerini sunmuş oldukları tarihte zamanaşımının dolduğundan, davanın kısmen kabulü ile 100.000,00 TL katkı payı alacağının davacı mirasçılarının miras payları oranında alacaklarına, mirasçı davalıların miras payları oranında tahsiline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 100.000,00 TL katkı payı alacağının, davalı ...'in muris ...'un veraset ilamındaki hissesi oranında 80.000,00 TL ve davalı ...’nın muris ...'in veraset ilamındaki hissesi oranında 20.000,00 TL’nin alınarak, veraset ilamındaki hisseleri oranında davacı mirasçısı-davalı ...'e 33.333,33 TL, davacı mirasçısı-davalı ...'e 33.333,33 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’ya 11.111,11 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’ya 11.111,11 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’e 11.111,11 TL katkı payı alacağının 30.12.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan belirtilen oranlarda alınarak davacı mirasçıları-davalılara belirtilen oranlarda verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine yönelik verilen karara karşı, süresi içinde davacı mirasçıları- bir kısım davalılar vekilleri ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.02.2022 tarih ve 2021/7047 Esas, 2022/1823 Karar sayılı kararı ile; Mahkemece, mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle talep edilen ve terekeye ait borç sayılan alacak miktarından, davanın mirasçılar arasında görülmesi nedeniyle, davacı muris ...’in katkı payı alacağı yönünden davacılarda dahil bütün mirasçıların miras payları oranında sorumlu olduğu gözetilmeksizin, hükmedilen alacağın tamamının davalılardan tahsiline karar verilmesinin hatalı olduğu belirtilerek davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile hükmün bozulmasına; davacı mirasçıları-davalılar vekillerinin tüm, davalı ... vekilinin bozma kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi ile bozma kapsamı dışında kalan temyize konu diğer bölümlerin ise onanmasına; bozma sebebine göre davalı ... vekilinin vekâlet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma kararı doğrultusunda 15.11.2023 tarihli ek raporun denetlenebilir ve hükme esas alınabilir nitelikte olduğu; davacının tasfiye konusu taşınmazlara katkı oranının %1 olduğu kabul edilse dahi alacağın 688.190,41 TL olduğu, dava dilekçesinde talep edilen 100.000,00 TL katkı alacağı miktarını aştığı, davacı mirasçıları-davalılar vekillerinin ıslah dilekçelerini sunmuş oldukları ancak sunulan tarihte talep bakımından zamanaşımı süresi dolmuş olduğu, mirasçıların miras payları gözetilerek karar verildiği gerekçeçesiyle; davanın kısmen kabulü ile davalı ...’in, muris ...'un veraset ilamındaki 3/16 hissesi oranına tekabül eden 18.750,00 TL ile davalı ...’nın muris ...'in veraset ilamındaki 3/64 hissesi oranına tekabül eden 4.687,50 TL olmak üzere toplam 23.437,50 TL'nin davalılardan alınarak, veraset ilamındaki hisseleri oranında davacı mirasçısı-davalı ...’e 7.812,50 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’e 7.812,50 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’ya 2.604,16 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’ya 2.604,16 TL, davacı mirasçısı-davalı ...’e 2.604,16 TL katkı payı alacağının 30.12.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan belirtilen oranlarda alınarak davacı mirasçıları-davalılara belirtilen oranlarda verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı mirasçıları-davalılar ..., ..., ... vekili, davacı mirasçıları-davalılar ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 30.05.2024 tarih ve 2024/2882 Esas, 2024/4060 Karar sayılı kararı ile; somut olayda Mahkemece belirlenen ve hüküm altına alınan tereke borcundan davacının (bir kısım davacı mirasçıları-davalıların) da miras payı oranında sorumlu olduğu ve alacaklı-borçlu sıfatlarının birleştiği miktarlar göz önünde bulundurularak hesaplama yapılması yerinde ise de, davacı mirasçıları-davalıların muris ...'a davacının ölümü ile davacının hissesi yönünden de mirasçı oldukları ve buna bağlı olarak muris ...'un mirasındaki pay oranlarının değiştiği, sonuç olarak davacı mirasçıları-davalılar ... ve ...'in her birinin alacaklı olarak pay oranlarının ayrı ayrı 3/9, borçlu olarak pay oranlarının ayrı ayrı 156/576 olduğu, davacı mirasçıları-davalılar ..., ... ve ...'nın da ve ...'in alacaklı her birinin alacaklı olarak pay oranlarının ayrı ayrı 1/9, borçlu olarak pay oranlarının ayrı ayrı 43/576 olduğu anlaşılmakla, bu husus göz ardı edilerek davacı miraçıları-davalıların borçlu oldukları miktarların ve bakiye alacak miktarının hatalı belirlendiği; ayrıca, davacı mirasçıları- bir kısım davalıların alacaklı-borçlu sıfatlarının birleşmesi nedeniyle alacaklı oldukları miktarlardan borçlu oldukları miktarlar düşüldükten sonra kalan miktardan sadece davalı ... ve ...'in sorumlu olacağı ve her bir davalının her bir davacı mirasçıları-davalıların alacağından sorumlu olacağı miktar da ayrı ayrı hükümde gösterilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu belirtilerek temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile hükmün (1) nolu bendinin düzeltilerek onanmasına, diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı mirasçıları-davalılar ..., ..., ... vekili, davacı mirasçıları-davalılar ... ve ... vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1. Davacı mirasçıları-davalılar ..., ..., ... vekili karar düzeltme dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olduğunu, zamanaşımı süresinin dolduğunun kabul edilemeyeceğini, 04.01.2021 tarihli bilirkişi raporunun hükme esas alınarak karar verilmesi gerektiğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, katkı payı oranı tam olarak belirlenmeden karar verilmesinin de hatalı olduğunu, katkı payı oranının % 50 kabul edilerek alacağa hükmedilmesi gerektiğini, sunulan Anayasa Mahkemesi kararının göz ardı edildiğini belirterek düzeltilmesini talep etmiştir.
2. Davacı mirasçıları-davalılar ... ve ... vekili karar düzeltme dilekçesinde; sunulan Anayasa Mahkemesi kararının göz ardı edildiğini, Anayasa Mahkemesi kararında belirtildiği gibi davanın dar yorumlanarak kısmi dava olarak kabul edilerek zamanaaşımının dolduğunun kabul edilmesinin mahkemeye erişim hakkını kısıtladığını, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, davanın ıslah dilekçesindeki talep miktarı gözetilerek kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek düzeltilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın türü, kanunun zaman bakımından uygulanması, zamanaşımının dolup dolmadığı, adil yargılanma hakkı, usuli kazanılmış hak noktasında toplanmaktadır. Dava, katkı payı alacağı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 26 ncı maddesi, 33 üncü maddesi, 107 nci maddesi, 176 ve devamı maddeleri, 190 ıncı maddesi, 323 üncü maddesinin birinci fıkrası, 326 ncı maddesi, 448 inci maddesi, geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 4 üncü maddesi, geçici 440 ıncı maddesi; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'un 6 ncı maddesi, 179 uncu maddesi, 202 nci maddesi; 4722 Sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 10 uncu maddesi; 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin 152 nci maddesi, 153 üncü maddesi, 170 inci maddesi, 186 ncı maddesinin birinci fıkrası, 189 uncu maddesi, 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 146 ncı maddesi, 544 üncü maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 646 ncı maddesi; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 09.05.1960 tarih ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı kararı, Anayasa Mahkemesinin 23.03.2023 tarih ve 2019/430 Başvuru sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece verilen karar, Dairemizce yasal ve hukuki dayanakları gösterilmek suretiyle kısmen bozulmuş, kısmen onanmış olup, temyiz ilamında bildirilen gerektirici sebeplere, göre karar düzeltme istemi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesindeki nedenlerden hiçbirisine dayanmamaktadır. Bu nedenle yerinde olmayan istemin reddi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklan sebeple;
Karar düzeltme talebinin REDDİNE,
1086 sayılı Kanun'un 442 nci maddesinin son fıkrası ve 4421 sayılı Kanun'un 2 nci ve 4 üncü maddesinin (b) bendinin (1) inci alt bendi delaletiyle takdiren 2.320,00'er TL para ceza ile 891,50'şer TL karar düzeltme ret harcının düzeltme isteyenlerden tahsiline,
20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.