"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki Boşanma, Mal Rejiminin Tasfiyesinden Kaynaklanan Katılma Alacağı ve Ziynet alacağı davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın, davalı erkek tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kısmen kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl dosyada davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki evlilik birliğinin davalı erkeğin tutum ve davranışları nedeniyle temelinden sarsıldığını belirterek tarafların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 166 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca boşanmalarına ve müvekkili lehine boşanmanın fer'ilerine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2.Birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas, 2019/235 Karar sayılı dosyasında davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; davalıya karşı ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosyasında (asıl dosyada) açtıkları boşanma davasının derdest olduğunu, taraflar arasında yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğunu, evlilik birliği içinde edinilen malların yarısının kanunen müvekkilinin hakkı olduğunu, davalının Toki'de evinin bulunduğunu, taşınmaz üzerine tedbir konulmasını istediklerini, müvekkilinin payına düşen katılma alacağının hesaplandıktan sonra artırılmak üzere şimdilik 1.000,00 TL katılma payı alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsilini, yine düğün ve nişanda kendisine takılan ziynet eşyalarının davalı tarafından kendisinden zorla alındığını ve geri iade edilmediğini beyanla ekte sunulan foto ve CD içeriğinde yer alan ziynet eşyalarının aynen, olmadığı takdirde fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL ziynet eşyası bedelinin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
3.Birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyasında davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosyasında (asıl dosyada) davalıya karşı boşanma ve ziynet alacağı talebi ile dava açtıklarını, dosya arasında yer alan kuyumcu bilirkişi tarafından hazırlanan raporun taraflarına 27.05.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, kuyumcu bilirkişi raporundan sonra ziynet alacağı hakkında ıslah yapılmadan mahkeme tarafından tahkikat aşamasının bitirilerek sözlü yargılama aşamasına geçildiğini, bu aşamadan sonra ıslah yapma şanslarının kalmadığını, müvekkilinin ziynet alacağı nedeniyle hak kaybına uğramaması için iş bu ek davayı açma gerekliliğinin hasıl olduğunu beyanla, açmış oldukları iş bu davanın devam eden ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dava dosyası ile birleştirilmesini, asıl dava dosyasında talep ettikleri ziynet eşyalarının aynen iadesini, aynen iade mümkün olmadığı takdirde kuyumcu bilirkişi tarafından hazırlanan raporda belirtilen ziynet eşya bedeli olan 94.610,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek, asıl ve birleşen dosyalarda usulüne uygun tebligatlara rağmen cevap dilekçesi sunmamış, tahkikat aşamasında duruşmalardaki beyanlarında özetle; davacı kadının altınların bir kısmının alınmasına rızasının olmadığını, rızasının olmadığı zaman altınları zorla bana vereceksin dediğini kabul ettiğini, zira kendisinin mevsimlik işçi olduğunu, bazen de çalışmadığını, evi geçindirmek için altınları bozdurduğunu, eşini zaman zaman dövdüğünü fakat eşinin ailesinin aşiret olduğunu, bu nedenle korktuğu için bir daha eşini dövmediğini, eşini ve çocuklarını sevdiğini, boşanmak istemediğini beyanla, asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.Birleşen ... Asliye Hukuk(Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas, 2019/235 Karar sayılı kararında; dosyanın 07.11.2019 tarihinde yapılan ön inceleme duruşmasında “Ziynet alacağı talebinin” eldeki davadan tefriki ile ayrı bir esasa kaydedilmesine, boşanma dosyasının mahkeme ve esas numarası bildirildiği takdirde tefrik edilen ziynet alacağı dosyasının boşanma dosyası ile birleştirilmesi hususunun değerlendirilmesine yönelik ara karar oluşturulmuş, daha sonra dosyanın, asıl boşanma dava dosyası olan ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosyası üzerinde birleştirilmesine karar verilmiş, dosya asıl dosya arasına alınmıştır.
2.Birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı kararı ile; dosyanın, asıl boşanma dava dosyası olan ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosyası üzerinde birleştirilmesine karar verilmiş, dosya, asıl dosya arasına alınmıştır.
3.Asıl ve birleşen dosyalar hakkında İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; evlilik birliğinin temelinden sarsılmasında eşine fiziksel şiddet uygulayan davalı erkeğin tam kusurlu olduğu gerekçesiyle asıl davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına ve boşanmanın fer'ilerine karar verilmiş, birleşen davalar yönünden ise; taraflara düğünde takılan ziynet eşyalarının davalı erkeğin de beyan ve ikrar ettiği üzere müşterek hanenin ihtiyaçları için bozdurularak harcandığının anlaşıldığı, her ne kadar davalı erkek tarafından ziynet eşyalarının bir kısmının kendisine rıza ile verildiği iddia edilmiş ise de ziynetlerin rıza ile verilmesi yeterli olmayıp aynı zamanda geri iade edilmemek üzere verildiğinin ispatlanmasının gerektiği, dosyada davalı erkek tarafından bozdurularak harcandığı sabit olan ziynet eşyalarının davacı tarafından davalıya rıza ile ve geri iade edilmemek üzere verildiğine dair kesin ve inandırıcı bir delilin bulunmadığı belirtilerek bilirkişi raporu doğrultusunda birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasında davanın kabulüne; 1 adet 22 ayar toplam 25 gr. ağırlığında set, 6 adet 22 ayar toplam 90 gr ağırlığında enli bilezik, 10 adet 22 ayar toplam 200 gr. ağırlığında bilezik, 2 adet 22 ayar toplam 12 gr. ağırlığında yüzük, 1 adet 14 ayar 5 gr ağırlığında künye, 2 adet yarım altın ile 17 adet çeyrek altının davalıdan alınarak davacıya aynen teslimine, aynen tesliminin mümkün olmaması halinde; sayılan ziynetlerin toplam bedeli olan 95.610,00 TL'den, taleple bağlılık ilkesi uyarınca 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas sayılı dosyasında; davanın kabulüne: ziynet eşyalarının aynen tesliminin mümkün olmaması halinde; bakiye 94.610,00 TL ziynet eşyası bedelinin birleşen dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı erkek tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı erkek istinaf dilekçesinde; asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesini istemiş, her üç davanın tamamı yönünden istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, istinaf talepleriyle sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun bulunduğu anlaşıldığından davalı tarafın istinafının reddi gerektiği, ancak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 355 inci maddesi kapsamında re'sen yapılan incelemede; 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinde dava şartlarının düzenlendiği, 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca aynı davanın daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması gerektiği, somut olayda asıl dava dosyası ile birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas, 2019/235 Karar sayılı dosyasının hâlen derdest olduğu, bu kararın şekli anlamda kesinleşmediği, davacı tarafından davalı aleyhine aynı konuda aynı dava sebebine dayalı olarak açılan ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi'nin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dava dosyasının derdestlik sebebiyle 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) inci bendi uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesi gerektiği belirtilerek erkeğin istinaf isteminin kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyası yönünden kaldırılmasına, kaldırılan kısım yönünden yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına, buna göre; birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyasında açılan davanın 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine, davalı erkeğin sair yönlere ilişkin istinaf istemlerinin ise esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar;
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri;
Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle; birleştirilen dosya dava dilekçesinde detaylı izah ettikleri üzere; ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosyasında davalıya karşı boşanma ve ziynet alacağı talebi ile dava açtıklarını, dosya arasında yer alan kuyumcu bilirkişi raporunun taraflarına 27.05.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, kuyumcu bilirkişi raporundan sonra ziynet eşyası alacakları hakkında ıslah yapılmadan mahkemenin tahkikat aşamasını bitirerek sonraki celse sözlü yargılama yapılmasına karar verdiğini, tahkikatın bitmesi ile kanun gereği artık ıslah yapma şanslarının kalmadığını, müvekkilinin ziynet alacağı yönünden hak kaybına uğramaması için ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesindeki bu ek davayı açmak zorunda kaldıklarını, açmış oldukları davanın usul ekonomisi bakımından, devam eden ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dava ile birleştirilmesini talep ettiklerini, usule uygun açılan dava sonucunda ... Asliye Hukuk(Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı kararı ile dosyanın ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dava dosyası üzerinde birleştirilmesine karar verildiğini, ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas, 2021/263 Karar sayılı dosyasında birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyası yönünden davanın kabulü ile ziynet eşyalarının aynen teslimine, aynen teslimin mümkün olmaması halinde ise bakiye 94.610,00 TL ziynet eşyası bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verildiğini, Bölge Adliye Mahkemesince birleşen dava yönünden verilen usulden ret kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas, 2021/263 Karar sayılı ilamını diğer yönlerden temyiz etmediklerini beyanla, asıl dosya olan ... Asliye Hukuk(Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas, 2021/263 Karar sayılı boşanma dosyası üzerinde birleşen ziynet alacağı talebine ilişkin ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyası yönünden Bölge Adliye Mahkemesince verilen davanın usulden reddi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve hukuki nitelendirme
Uyuşmazlık, kadın tarafından açılan ve eldeki boşanma dosyası ile birleştirilen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas, 2019/235 Karar sayılı dosyası ile yine kadın tarafından açılan ve eldeki boşanma dosyası ile birleştirilen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı dosyasının taraflarının, konularının ve dava sebebinin aynı olup olmadığı, derdestlik dava şartı itirazına konu edilip edilemeyeceği, Bölge Adliye Mahkemesince, birleşen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas, 2021/212 Karar sayılı ziynet alacağı dosyasında “Derdestlik” dava dava şartı yokluğundan verilen usulden ret kararının yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un dava şartlarını düzenleyen 114 üncü ve 115 inci maddeleri ile aynı kanunun davaların birleştirilmesi ve ayrılmasını düzenleyen 166 ncı ve 167 nci maddeleri hükümleri ile aynı kanununun 341 inci ve devamı maddeleri ile özellikle istinaf incelemesinin kapsamının öngörüldüğü 355 inci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 inci ve 371 inci maddesi hükümleri.
3.Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Asıl dosya ile birleştirilen ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasında, davanın konusu "Mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katılma alacağı ve ziynet alacağı" iken anılan dosyanın 07.11.2019 tarihli duruşmasında "Ziynet alacağına" ilişkin talebin dosyadan tefriki ile ayrı bir esasa kaydına karar verildiği ve "Ziynet alacağına" ilişkin talebin ayrı bir esasa kaydedildiği, tefrik kararından sonra davacı kadın vekili tarafından ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasına hitaben sunulan 25.11.2019 havale tarihli dilekçe ile boşanma davasına ilişkin dosyanın ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı dosya (asıl dosya) olduğunun bildirildiği, bunun üzerine 25.11.2019 tarihinde ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasının, aralarında hukuki ve fiili irtibat bulunduğu gerekçesiyle ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı boşanma dosyası üzerinde birleştirilmesine karar verildiği, her ne kadar, gerek İlk Derece Mahkemesince, gerekse de Bölge Adliye Mahkemesince, birleşen ...Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasının dava konusunun “Ziynet alacağı” olduğu değerlendirilmiş ise de yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; birleşen ...Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasında birleşme kararı öncesinde "Ziynet alacağı" talebinin tefrik edildiği, diğer talep olan "Mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katılma alacağı” yönünden davaya devamla eldeki boşanma dosyası (... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas) ile birleştirilmesine karar verildiği görülmektedir. Hal böyle olunca asıl boşanma dosyası üzerinde birleşen dosyalardan, ...Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı dosyasının “Mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katılma alacağı” talebine, ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas sayılı dosyasının ise "Ziynet alacağı" talebine ilişkin olduğu, dava konularının aynı olmadığı, bu nedenle aynı dava olduklarından bahsedilemeyeceği ve derdestlik dava şartı itirazına da konu edilemeyecekleri anlaşılmaktadır. O halde Bölge Adliye mahkemesince, asıl boşanma dosyası üzerinde birleştirilen ... Asliye Hukuk(Aile) Mahkemesinin 2021/184 Esas sayılı "Ziynet alacağı" davasının esası incelenecek yerde, yanılgılı gerekçe ile yazılı olduğu şekilde birleşen davanın usulden reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
3.Kabule göre de; ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/293 Esas sayılı asıl boşanma dosyası üzerinde birleşen, ... Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesinin 2019/143 Esas sayılı “Mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katılma alacağı” dosyasının bir an için “Ziynet alacağı” dosyası olduğu düşünülse dahi, ziynet alacağına ilişkin bu davanın kısmı dava niteliğinde olup, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması koşuluyla kalan kısım yönünden ek dava açılması, derdestlik olarak nitelendirilemeyeceğinden Bölge Adliye Mahkemesinin derdestlik yönündeki gerekçesi de doğru bulunmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda ( 2 ) numaralı paragrafta belirtildiği üzere BOZULMASINA, bozma sebebine göre davacı kadın vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.