"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2213 E., 2023/260 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 1. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/216 E., 2021/498 K.
Taraflar arasındaki evli kadının bekarlık soyadını kullanmaya izin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalı ile 2018 tarihinde evlendiklerini, aralarındaki boşanma davasının derdest olduğunu, soyadını taşıdığı davalının adli sicil ve arşiv kayıtlarının bulunduğunu, davalının soyadını taşımak istemediğini, evli olduğu kişinin soyadını kendi kızlık soyadıyla beraber kullanmak da istemediğini bildirerek, yalnızca bekarlık soy ismini kullanmak için izin verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; davanın reddedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tarafların 24.11.2018 tarihinde evlendiği, İstanbul ... 4. Aile Mahkemesinin 2020/25 Esas sayılı dosyasında boşanma davalarının bulunduğu, boşanma davasının derdest olduğu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 187 inci maddesi, Anayasa’nın 17 inci ve 90 ıncı maddeleri, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8 inci ve 14 üncü maddeleri ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 30.09.2015 tarih ve 2014/2-889 Esas ve 2015/2011 Karar sayılı ilamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacının sadece kendi kızlık soyadını kullanabileceği ve bu yönde talepte bulunabileceği gerekçesi ile davacının davasının kabulü ile davacının kocasının soyadı olmaksızın sadece kızlık soyadı olan "ER" soyadını kullanmasına izin verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı istinaf dilekçesinde özetle; davanın kabulünün hatalı olduğu gerekçeleri ile davanın kabulü yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 4721 sayılı Kanun'un 187 inci maddesinde evli kadının soyadının, kocasına bağlı olarak değişebileceği, kocasının soyadında bir değişiklik olmadıkça evlenen kadının, kocasının soyadını taşımak zorunda olduğunun düzenlendiği, eldeki davanın 4721 sayılı Kanun'un 187 inci maddesi hükmüne rağmen kadının evlilik birliği içinde sadece kendi soyadını kullanmasına yönelik olarak açıldığı, Anayasanın 90 ıncı maddesi uyarınca, usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Antlaşmaların kanun hükmünde olduğu, buna göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin Milletlerarası Antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda Milletlerarası Antlaşma hükümlerinin esas alınacağı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8 inci maddesi, özel hayata ve aile hayatına saygıyı ifade ederken, 14 üncü maddesinin cinsiyete dayalı ayrımcılığı yasakladığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi' nin kişinin soyadını özel hayat kapsamında değerlendirerek evli kadının, kocasının soyadını kullanma zorunluluğunu özel hayata müdahale olarak kabul ettiği, yalnızca kızlık soyismini kullanmayı istemek için haklı bir gerekçenin de bulunmasının gerekmediği (Yargıtay H.G.Knın 30.09.2015 tarih 2014/2-889 Esas, 2015/2011 Karar), bu hakkın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8 inci maddesi, ve Anayasanın 17 nci maddeleri kapsamında bir insan hakkı olduğu ve cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerektiği, aksi durumun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 14 üncü maddesine aykırılık teşkil edeceği, İlk Derece Mahkemesince de bu kapsamda değerlendirilen davada verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının boşanma davasını sürüncemede bıraktığı, davanın kabulünün usul ve kanuna aykırı bulunduğunu beyanla; tüm yönlerden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, evli kadının bekarlık soyadını kullanmasına izin verilmesinin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun’un 187 inci maddesi. Anayasanın 17 inci ve 90 ıncı maddeleri. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8 inci ve 14 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı erkek tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.