"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1539 E., 2023/1408 K.
DAVA TARİHİ : 12.04.2023
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şarköy Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2023/125 E., 2023/374 K.
Taraflar arasındaki mutat meskene iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
... 12.04.2023 tarihli davanamesi ile; Serhad Eren Taşar isimli çocuğun annesi ... ve babası ...'dan evlilik birliği dışında 04.10.2016 tarihinde dünyaya geldiği, 23.06.2022 tarihinde Essen Aile Mahkemesi kararı ile kişisel velâyet hakkının iptal edildiği ve çocuğun velâyetinin Essen'deki Gençlik Dairesine devredildiği, çocuğun velâyetinin Almanya Federal Devletinin Essen Çocuk ve Gençlik Koruma Dairesine ait olduğu, ihtiyati tedbir kararı uygulanarak çocuğun kurumlarına teslim edilmesine karar verildiği, Essen Gençlik Dairesinin onayı olmaksızın çocuğun annesi davalı ...'in çocuğu 06.07.2022 tarihinde Türkiye'ye getirdiği, çocuğun Tekirdağ İli Şarköy ilçesinde anneannesinin evinde bulunduğunun anlaşıldığı ve bu tarihten beri ülkemizde alıkonulmakta olduğu hususuna ilişkin olarak babası ...'ın Cumhuriyet Başsavcılığına başvurarak suç duyurusunda bulunması üzerine Cumhuriyet Başsavcılığının 2022/1284 sayılı soruşturma dosyası ile soruşturma yürütüldüğü, ayrıca Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi uyarınca işlemlerin başlatıldığını belirterek çocuğun mutat meskeni olan Almanya`ya iadesi için talepte bulunmuştur.
II. CEVAP
Davalı süresinde davaya cevap vermemiş, ön inceleme duruşmasında davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalının Almanya'da düzenli bir işte çalışmadığı, Almanya'da da ailesinin yardımı ve Devletin desteği ile geçimini sağladığı, babanın çocuk ve davalıya maddî destek sağlamadığı yönündeki davalı asil ile davalı tanığının anlatımları, Almanya'da çocuğun velâyetinin ilk olarak davalı anneye bırakılmış olduğu, velâyete ilişkin işlemlerin dava dışı babanın anneyi çeşitli makamlara şikayeti sebebi ile başlatılmış olduğu, Almanya'da anne ve baba arasındaki çekişmenin çocuğun üzerindeki olumsuz etkisinin Alman makamlarınca da tespit edildiği nazara alındığında bilirkişi raporundaki değerlendirmeye itibar edilmediği, küçük Serhad Eren Taşar'ın Almanya'ya dönmek istememesi, dava sürecinin başından itibaren Türkiye'de bulunduğu süre içerisinde göstermiş olduğu gelişme, yaşı itibari ile anne sevgisi ve şefkatine ihtiyaç duyması, ebeveynler arasında yaşanan çekişme sebebi ile öncesinde fazlası ile muzdarip olan çocuğun doğumundan beri birlikte yaşamaya alışkın olduğu annesinden tamamen koparılarak farklı bir ortamda yaşamaya zorlanmasının çocuğun gelişimine olumsuz yönde etki edeceği, baba ile sürekli yaşanan bu çekişme ve çocuğunun elinden alınacağı korkusunun anne üzerinde ağır bir stres oluşturduğu, yabancı dil bilgisi ve iş tecrübesi olan annenin bu stresten uzak olması durumunda rahatlıkla iş bulup çalışmasına bir engel bulunmadığı, dosyaya sunulan görseller ve tanık anlatımları ile davalının, ortak çocuk ile babanın kişisel ilişki kurmasına engel olmadığı, anne ve çocuğa verilecek sosyal hizmetle birlikte ebeveyn çekişmesinin olmadığı güvenli bir ortamda gelişiminin sağlanması yönünden ortak çocuk Serhad Eren Taşar'ın yüksek menfaati gereği babasının bulunduğu Almanya ülkesine iadesine ilişkin davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
...; söz konusu kararın usul ve esas yönden Kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin davanın reddine dair karar ve gerekçesinin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
...; söz konusu kararın usul ve esas yönünden kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çocuğun mutat meskeni olan Almanya ülkesine iadesine karar verilmesi gerekip gerekmediği, iade koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yöne ve Kapsamına Dair Kanun`un (5717 sayılı Kanun) 4 üncü, 5 inci ve 9 uncu maddeleri, 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşmenin 4 üncü, 12 nci ve 13 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Dava, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi hükümlerine göre, çocuğun mutat meskeninin bulunduğu ülkeye iadesi isteğine ilişkindir. Sözleşme'nin hükümlerine bakıldığında, asıl olanın çocuğun mutat meskene iadesi olduğu (Sözleşmenin 12 nci maddesinin birinci fıkrası), iadeden kaçınma nedenlerinin ise Sözleşme'nin 12 nci maddesinin ikinci fıkrası, 13 üncü ve 20 nci maddelerinde açıklandığı görülmektedir. Buna göre, taraf bir devlet, diğer iadeden kaçınma nedenleri yanında, geri dönmesinin çocuğu fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı veya başka bir şekilde, müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceği yolunda ciddi bir risk olduğunu tespit ederse veya çocuğun, geri dönmek istemediğini ve görüşünün göz önünde bulundurulmasının uygun olacağı bir yaşa ve olgunluğa erişmiş bulunduğu gözlenirse geri dönmesini emretmeyi reddedebilir.
2.Somut olaya bakıldığında toplanan delillerden; davaya konu çocuğun evlilik dışı çocuk olduğu, mutat meskeninin Almanya olduğu, babanın davalı annenin çocukla ilgilenmediği, çocuğu okula göndermediği ve çocuğa iyi bakılmadığından çocukta gelişim bozukluğu olduğu gerekçeleri ile başvurusu üzerine Almanya`da Essen Aile Mahkemesince ebeveynlerinden geçici olarak çocuğun velâyetinin alındığı, Essen`deki Gençlik Dairesi`nin tamamlayıcı velâyet sahibi olarak tayin edildiği, bu kararın davalı anneye tebliğinden sonra 06.07.2022 tarihinde davalı annenin çocukla birlikte Türkiye`ye geldiği ve Gençlik Dairesi`nin çocuğun iadesi için başvuruda bulunduğu anlaşılmaktadır.
3.Yargılama sırasında İlk Derece Mahkemesince alınan sosyal inceleme raporunda uzman; anne, baba, çocuk ve çocuğun öğretmeni ile görüşüldüğünün; çocuğun öğretmeninin uzmana çocuğun uyum sorunu yaşadığını, telefon oyunları ile yaşadığını, etkinliklere katılmadığını, annesi ile iletişiminin olmadığını bildirdiği; yine uzmanın yaptığı inceleme sonunda annenin ikametinin çocuğun ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olması, çocuğun günlük hayatta yeterli beslenme şartlarına sahip olmayıp sağlıksız beslenmesi, çocukta hiperaktive, dikkat eksikliğinin olması, annenin sürekli bir işinin ve gelirinin olmaması, çocuğun sürekli okula gitmiyor olması, okula uyum sağlamayışı, teknolojik olarak bağımlı olması ve babadan uzaklaştırılması sebebi ile anne yanından alınarak önce Alman hükümeti makamlarına, ertesinde velâyetinin babaya verilmesinin uygun olacağı şeklinde görüş belirtildiği görülmüştür.
4.Yukarıda da açıklandığı üzere bu davalarda asıl olanın çocuğun mutat meskene iadesi olduğu da nazara alındığında İlk Derece Mahkemesince davanın reddine gerekçe yapılan hususlar çocuğun iade talebinin reddini gerektirecek sebepler değildir. Çocuk mutat yerleşim yerinden Türkiye’ye getirilmiş olup, geri dönmesinin çocuğu fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı veya başka bir şekilde müsamaha edilmeyecek bir duruma düşüreceğine dair ciddi bir riskin varlığı da kanıtlanamamıştır. Yargılama sırasında alınan sosyal inceleme raporu da dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.