"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/737 E., 2024/1078 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 19. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2023/180 E., 2023/711 K.
Taraflar arasındaki kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak yeniden karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın her iki taraf vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı baba dava dilekçesinde özetle; çocuğu ile boşanma davasında kurulan kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı anne vekili cevap dilekçesinde özetle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 21.04.2022 tarih ve 2021/371 Esas 2022/259 Karar sayılı kararı ile; çocuğun yaşı itibariyle anne öz bakımına muhtaç bir yaşta olmadığı, çocuğun zaten okul çağına geldiği, daha önce kurulan yatılı olmayan kişisel ilişkinin çocuğun yüksek yararına uygun olmadığı, baba ile derhal yatılı kişisel ilişki kurulmasının esasen çocuk için de anayasal bir hak olduğu, davalı annenin davaya itiraz ettiği, ancak itirazın çelişkili olduğu, annenin bir yandan ''babanın istediği zaman çocuğu görebildiğini ''belirtirken diğer yandan yatılı kişisel ilişki kurulmasına karşı çıktığı, babanın yatılı kişisel ilişki kurulmasına engel bir halinin bulunmadığı, bu yönde bir iddiada dahi bulunulmadığı, daha önce kurulan kişisel ilişkinin yetersiz olduğu ve yeniden düzenlenmesinin gerektiği, taraflar boşanırken çocuğun 2 yaşını ikmal etmiş olduğu, bu bakımdan o zaman çocukla baba arasında yatılı kişisel ilişki kurulmamasında anlaşılmaz bir şey olmadığı, ancak çocuğun şu an okul çağında olduğu, yaşının büyüdüğü, belirtildiği üzere anne öz bakımına muhtaç bir yaşta da olmadığı, son tahlilde davacının dava açmakta haklı olduğu, ancak davacının talep ettiği yatılı kişisel ilişkinin gün ve saat itibariyle çocuğun yaşına uygun olmadığı, zira her hafta kişisel ilişki kurulmasının yerleşik içtihatlara aykırı olduğu, bu nedenle yatılı kişisel ilişkinin re'sen düzenlenmesinin gerektiği, buna göre davanın kabulü değil yazılı gerekçeyle kısmen kabulünü gerektiği, daha önce kurulan kişisel ilişkinin dava konusu edilmeyen kısmının ise bu hususta açılmış bir dava olmadığına göre değiştirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabul kısmen reddine, ortak çocuk ... ile davacı baba arasında daha önce Ankara 5. Aile Mahkemesi'nin 2016/2449 Esas 2017/1080 Karar sayılı ilamı ile kurulan kişisel ilişkinin dava konusu edilen ''ortak çocukla davalı baba arasında her ayın 3. Ve 4. Haftaları pazar günü saat 10.00-14.00, dini bayramların 2.günü 10.00-14.00 saatleri arasında kişisel ilişki kurulmasına'' şeklindeki kısmının iptaline, ortak çocuk 07.07.2016 doğumlu ... ile davacı baba arasında her ayın 1 ve 3'ncü haftası cumartesi günü günü saat 10.00 ile aynı haftanın pazar günü saat 16.00 arasında, dini bayramların 2'nci günü saat 10.00 ile 3'ncü günü saat 16.00 arasında, temmuz aynının ilk günü saat 10.00 ile 10'ncu günü saat 16.00 arasında kişisel ilişki kurulmasına, Ankara 5. Aile Mahkemesi'nce kurulan kişisel ilişkinin iptal edilen kısmı dışındaki düzenlemesinin ise bu husus dava konusu edilmediğinden aynen devamına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı anne vekili hükmün tamamı yönünden istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 22.02.2023 tarih ve 2022/1131 Esas 2023/278 Karar sayılı kararı ile; kişisel ilişki kurulmasına yönelik hüküm kurulurken; gelecek yıllardaki koşullar önceden bilinemeyeceğinden, kademeli kişisel ilişki kurulması doğru olmadığı gibi daha önce kademeli olarak kurulan kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesine yönelik davalarda da maddi anlamda kesin hüküm niteliği dahi taşımayan bu yanlışlığın devam ettirilmesinin de doğru olmadığı, kişisel ilişkinin kademeli bölümlerinin farklı farklı mahkeme ilamları ile düzenlenmesi sonucunu doğuracak şekilde hüküm tesis edilemeyeceği, bu bakımdan İlk Derece Mahkemesince daha önce Ankara 5. Aile Mahkemesi'nce kurulan kişisel ilişkinin "ortak çocuğun ilkokul çağından önceki" dönemini yeniden düzenleyip "ortak çocuğun ilkokul çağından sonraki" dönemine ilişkin bölümünün ise dava konusu edilmediğinden aynen devamına şeklinde başka bir mahkeme kararına atıf yapmak suretiyle hükmün infazında tereddüt oluşturacak şekilde kişisel ilişki düzenlemesi yapılmasının doğru olmadığı gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının tamamının kaldırılmasına, dosyanın bir karar vermek üzere kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesi davalarında hakimin çocuğun menfaatini üstün tutarak, taleple bağlı olmaksızın karar verebileceği, bu sebeple kişisel ilişki kurulmasına yönelik hüküm kurulurken; gelecek yıllardaki koşullar önceden bilinemeyeceğinden, kademeli kişisel ilişki kurulması doğru olmadığı gibi daha önce kademeli olarak kurulan kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesine yönelik davalarda da maddi anlamda kesin hüküm niteliği dahi taşımayan bu yanlışlığın devam ettirilmemesi gerektiği, kişisel ilişkinin yeniden düzenlemesi davasında çocuğun menfaati üstün tutulmak suretiyle infazı kabil tek ve bağımsız bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile davanın kısmen kabul kısmen reddine, ortak çocuk ... ile davacı baba arasında daha önce Ankara 5. Aile Mahkemesi'nin 2016/2449 Esas 2017/1080 Karar sayılı ilamı ile kurulan kişisel ilişkinin iptaline, ortak çocuk 07.07.2016 doğumlu ... ile davacı baba arasında her ayın 1 ve 3'ncü haftası Cumartesi günü günü saat 10.00 ile aynı haftanın pazar günü saat 16.00 arasında, dini bayramların 2'nci günü saat 10.00 ile 3'ncü günü saat 16.00 arasında, Temmuz aynının ilk günü saat 10.00 ile 10'ncu günü saat 16.00 arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı her iki taraf vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
1.Davacı baba vekili; kişisel ilişki süresi yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı anne vekili; hükmün tamamı yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince; davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin toplanıp değerlendirildiği, usulü işlemlerin Hukuk Muhakemeleri Kanununa uygun olarak yerine getirildiği, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, bu itibarla ilk derece mahkemesince verilen kararda herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile tarafların istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı baba vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı baba vekili; kişisel ilişki süresi yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çocuk ile baba arasında kurulan kişisel ilişkinin yeterli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 182, 323, 330, 336 ncı maddeleri. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası, 3 üncü maddesi. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 12 nci maddesi. Çocuk Haklarının Kullanılmasına dair Avrupa Sözleşmesi 3 üncü maddesi, 4 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 6 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Kişisel ilişki düzenlenirken çocuğun yüksek yararı, yaşı ve anne ve babalık duygusunun tatmini ve infaz edilebilir nitelikte olması hususları birlikte değerlendirilerek çocuğun kişisel gelişimine en uygun düzenleme tercih edilmelidir. Çocuk anne ve babası ile düzenli kişisel ilişki kurma ve bu ilişkiyi sürdürme hakkına sahiptir. Anne ve babası ayrı olan çocuğun ebeveynleriyle düzenli kişisel ilişki kurması ve bu ilişkiyi sürdürmesi çocuk için bir hak olduğu gibi, anne ve baba için de haktır. Kişisel ilişki sadece çocuğun yüksek yararı gerektirdiği takdirde kısıtlanabilir veya kaldırılabilir.
2.Dosya kapsamı ve çocuğun yaşı dikkate alındığında, ortak çocuk ile baba arasında kurulan kişisel ilişki babalık duygularını tatmine elverişli olmadığı gibi, çocuğun fikri ve sosyal gelişmesi için de yetersizdir. Mahkemece baba ile çocuk arasında yatılı olacak şekilde ve daha uygun süreli kişisel ilişki tesisi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması uygun görülmemiş, kararın bozulmasını gerektirmiştir.
3.Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun`un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararının ortadan kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı baba vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının ikinci paragrafının kaldırılarak yerine "ortak çocuk ile baba arasında çocuğun yaşı, eğitim durumu, seyahat kolaylığı gözetilerek her ayın 1. ve 3. hafta sonu Cumartesi günü sabah saat 09.00'dan Pazar günü akşam saat 18.00'e kadar, dini bayramların 2. günü sabah saat 09.00'dan 3. günü akşam saat 18.00'e kadar, her yıl Temmuz ayının 1. günü sabah saat 09.00'dan 31. günü akşam saat 17.00'ye kadar, her yıl sömestr tatilinin ilk hafta Pazartesi günü saat 09.00'dan ertesi hafta Pazartesi saat 09.00'a kadar, yanına almak, görmek, gözetmek suretiyle kişisel ilişki tesisine" cümlesinin eklenmesi suretiyle İlk Derece Mahkemesi kararının DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek haline yatırana iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.