"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1303 E., 2022/1278 K.
DAVA TARİHİ : 26.11.2020
KARAR : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karamürsel Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/444 E., 2022/185 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; elbirliği mülkiyete konu olan taşınmazda bulunan iki katlı müstakil eve yaptığı zorunlu ve faydalı masrafların 251.391,92 TL olduğunu ileri sürerek; sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca bu miktarın faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ...; elbirliği mülkiyeti hükümleri gereğince hissedarlar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğunu, dava dilekçesinde eksik olarak gösterilen davalı hissedarlar yönünden taraf teşkili sağlanmadığından mülkiyet hakkına sahip olan hissedarların da davaya dahil edilmesi gerektiğini, Yargıtay 3.
Hukuk Dairesinin 2018/4880 E. sayılı kararı doğrultusunda dava tarihi itibariyle; davacının veya ...'in taşınmazı işgal etmekte olması ve davacı aleyhine bir sebepsiz zenginleşmenin henüz gerçekleşmemiş olması dikkate alınarak, davacının bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığından dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalılar ... satış suretiyle davaya konu taşınmazdaki ortaklık giderilmediğini, davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, taşınmaza yaptığı iyileştirme giderlerini sebepsiz iktisap hükümleri uyarınca isteyebilmesi için yaptığı giderlerin mal varlığından çıkmış ve davalı tarafın mal varlığına geçmiş olması gerektiği, somut olayda dava tarihi itibariyle ortaklığın giderilmesi davasının derdest olduğu, sebepsiz zenginleşmeye dayanak olarak gösterilen taşınmazın davacıların kullanımından çıkmadığı, bu şartlar altında davacının davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın hukuki yarar yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davaya konu taşınmazda bulunan 2 katlı eve zorunlu ve faydalı giderler yaptığını, diğer paydaşların bu masraflara ortak olmadığını, Sulh Hukuk Mahkemesinde ortaklığın giderilmesi davası açtığını, ortaklığın giderilmesi davasının bekletici mesele yapılması taleplerinin değerlendirilmediğini ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda ortaklığın giderilmesi davasının derdest olduğu, dava ve karar tarihi itibariyle ortaklığın giderilmesi davasının sonuçlanmadığı ve taşınmazın da henüz satılmadığı, böylece Mahkemece hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde sunduğu nedenleri temyiz dilekçesinde de tekrar ederek, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, elbirliği mülkiyetine tabi taşınmazda bulunan bina için yapılan faydalı ve zorunlu masrafların sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Dava, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre açılmış olup, sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak iade isteminde bulunulabilmesi için, bir tarafın malvarlığının diğer tarafın malvarlığı aleyhine çoğalması gerekir. Buna göre sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi,zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Zenginleşen, başkasının malvarlığından veya emeğinden haklı bir sebep olmaksızın elde ettiği zenginleşmeyi geri vermek zorundadır. Bunun için de, öncelikle iade borcunun kapsamı belirlenmeli, fakirleşme ve zenginleşme zamanı tesbit edilmelidir.
2. 22.02.1991 tarihli 1990/1 E. - 1991/1 K. sayılı İçtihatı Birleştirme Kararının gerekçesinde de açıkladığı üzere “ Paydaşlardan birinin taşınmaz mal üzerinde yaptığı masraflar nedeni ile diğer paydaşın mamelekindeki artış, bu masrafın yapıldığı tarihte değil, şuy'un giderilmesi yoluyla satışın yapıldığı ve taşınmazın satış bedelinden payın alındığı tarihte gerçekleşir.”
3. Bu doğrultuda yerleşen Yargıtay uygulamasına göre; davacının, taşınmaza yaptığını iddia ettiği iyileştirme giderlerini sebepsiz iktisap hükümleri uyarınca davalıdan isteyebilmesi için yaptığı giderlerin mal varlığından çıkmış ve davalı tarafın mal varlığına geçmiş olması şarttır.
3. Değerlendirme
Temyize konu iş bu alacak davasının açıldığı tarih itibariyle davaya konu taşınmazla ilgili olarak açılan ortaklığın giderilmesi davasının derdest olduğu, taşınmazın halen davacının kullanımında bulunduğu, dolayısıyla derece mahkemelerince paydaş olan davalıların sebepsiz zenginleşmediği gerekçesiyle hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiş olmasının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşılmakla, davacı tarafın temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.