"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2181 E., 2022/1361 K.
KARAR :Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Davacı vekili ile davalı TEDAŞ vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/596 E., 2022/131 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden yargı yolu bakımından usulden reddine, davalı TEDAŞ yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ile davalı TEDAŞ vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ile davalı TEDAŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 16.10.2014 tarihinde boya-badana işini yapmakta olduğu binanın yakınından geçen yüksek gerilim hattından kaynaklı elektrik çarpması sonucunda hayati tehlike oluşturacak şekilde yaralandığını, kazadan sonra bir ayağının kesildiğini ve ellerini kullanamaz hale geldiğini, maluliyeti nedeniyle mesleğini yapamadığını ve efor kaybı yaşadığını, olayın meydana geldiği binanın ön kısmında üç adet yüksek gerilim telinin geçtiğini ve bu teller ile bina arasındaki mesafenin Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği'nin 44 üncü maddesinde belirtilen mesafelere uymadığını, bu nedenle davalı ... AŞ.nin sorumluluğunun bulunduğunu, davalı ... Belediyesinin ise gerekli inceleme ve denetleme yapmayarak özen borcunu yeterince göstermediğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte 10.000 TL maddi, 100.000 TL manevi tazminatın davalılardan tahsilini talep etmiş; ıslah ile maddi tazminat talebini 364.460,50 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ...Ş.(TEDAŞ); davaya konu olayın olduğu yerin önünden geçen yüksek gerilim hattının özel hat olduğunu ve arıza-onarım-bakım yükümlülüğünün kendisinde olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...; davanın yargı yolu yönünden reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; olayın meydana gelmesinde davacının %20 oranında, davalı TEDAŞ’ın %15 oranında, davalı Belediyenin %15 oranında, dava dışı ... Besi ve Yem Sanayi A.Ş.nin %50 oranında kusurlu olduğunun tespit edildiği, davalı Belediyenin sorumluluğu idari iş ve işlemlerden kaynaklandığından aleyhine açılan davanın yargı yolu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, gerçekleşen olay nedeniyle davacının %53 oranında malul kalacak şekilde yaralandığı, davalı TEDAŞ’ın müteselsil sorumluluk ilkeleri gereğince gerçekleşen zararın tamamından sorumlu olduğu, davanın kabulüne karar verilmiş ise de sehven maddi tazminat miktarının 354.460,50 TL olarak yazıldığı, karar vermekle dosyadan el çekildiğinden bu hususa değinilmekle yetinildiği gerekçesiyle; davalı Belediye aleyhine açılan davanın yargı yolu bakımından usulden reddine, davalı TEDAŞ aleyhine açılan maddi tazminat davasının kabulü ile 354.460,50 TL maddi ve 100.000 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı TEDAŞ’tan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ile davalılardan TEDAŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı TEDAŞ kararın eksik incelemeye dayandığını, kendisi yönünden red kararı verilmesi gerekirken kusuru bulunduğunun kabulü cihetiyle aleyhine kabul kararı verilmiş olmasının dosya kapsamına ve toplanan delillere uygun olmadığını, kabul kararı verilecekse de Mahkemece eksik bilirkişi incelemesi ile hüküm tesis edildiğini, davacının yaralandığı iddia olunan elektrik hattının özel hat niteliğinde olduğunun ve kendisine ait olmadığının tespit edildiğini, aktüerya bilirkişisi raporunun da hatalı olduğunu ve itirazlarını değerlendirmediğini, ıslah dilekçesine karşı zamanaşımı def'ini ileri sürdüğünü, kusur oranına göre 68.336,34 TL'den sorumlu olduklarını, ayrıca davacının manevi tazminat talebinin kabul edilmesinin hatalı olduğunu ve Mahkemenin %15 oranında kusur izafe edilen diğer davalı Belediye hakkındaki davayı yargı yolu bakımından usulden reddetmesinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı; davalı Belediye yönünden yargı yolu bakımından davanın usulden reddine karar verilmesinin kabul edilemez olduğunu, uğradığı zarardan davalılar müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu için görevli yargı yerinin de Adli Yargı olduğunu ileri sürerek, Mahkeme kararının kısmen kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Mahkemece hükme esas alınan raporların bilimsel verilere uygun, denetime elverişli olduğu, dava dilekçesi içeriği itibari ile davacı tarafın zararının davalı tarafın kusuru oranında giderilmesine yönelik bir talebi bulunmadığı, tazminatın haksız fiilden kaynaklanması nedeniyle olay tarihinden itibaren faize hükmedilmesinin yerinde olduğu, davalı TEDAŞ'ın kusursuz sorumluluk ilkeleri uyarınca meydana gelen olaydan ve tazminattan sorumlu olduğu, yine olayın meydana geliş şekli, davacının yaralanması ve bacağının bu olay nedeniyle kesilmiş olması, maluliyet durumları ve bacağının olmaması nedeniyle çekmiş olduğu ızdıraplar da dikkate alındığında manevi tazminat yönünden verilen kararda ve davalı Belediyeye yönelik davanın idari yargıda görülmesi gerektiğinden verilen ret kararında da bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçeleriyle, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ile davalılardan TEDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrar ederek, kararın kısmen bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı TEDAŞ vekili; istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, elektrik çarpması nedeni ile uğranılan bedensel zarardan kaynaklı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Olay tarihinde yürürlükte olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) ‘’Tehlike sorumluluğu ve denkleştirme ‘’ kenar başlıklı 71 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin faaliyetinden zarar doğduğu takdirde, bu zarardan işletme sahibi ve varsa işleten müteselsilen sorumludur."
2. Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği'nin ‘’İkinci’’ bölümünün ‘’Genel Hükümler’’ başlığı altındaki ‘’Kuvvetli akım tesislerinin güvenliği’’ alt başlığında yer alan 5 inci maddesi şöyledir:
"Kuvvetli akım tesisleri her türlü işletme durumunda, cana ve mala herhangi bir zarar vermeyecek ve tehlike oluşturmayacak bir biçimde yapılmalıdır.
Herhangi bir kimsenin dikkatsizlikle de olsa yaklaşabileceği uzaklıktaki kuvvetli akım tesislerinin gerilim altındaki bölümlerine (aktif bölümler) dokunulması olanaksız olmalıdır ve ilerideki bölümlerde belirtilen emniyet mesafeleri ile koruma önlemleri sağlanmalıdır."
Aynı Yönetmelik'in ‘’bakım ve onarım’’ 27 inci maddesi ise şöyledir:
"Tesislerin ve aygıtların teknik belgelerinde belirtilen aralıklarda bakım ve onarımları yapılmalıdır. Yapılan bakım ve onarımlar kalıcı bir şekilde kaydedilmelidir."
3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 56 ncı maddesinin birinci fıkrası "Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.'' şeklindedir.
3. Değerlendirme
1. İlk Derece Mahkemesince maddi tazminat miktarında sehven yapıldığı bildirilen hataya yönelik olarak taraflarca bir temyiz sebebi ileri sürülmemiş olmasına ve önemli ölçüde tehlike arz eden enerji nakil hattından kaynaklanan zarardan, bu hattın bakım ve onarımını kontrol ettikten sonra elektrik vermekle yükümlü olan davalı şirketin kusursuz sorumlu olduğunun derece mahkemelerince belirlenmiş olmasına göre; davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan 13.10.2017 tarihli kök ve 12.06.2018 ile 08.01.2020 tarihli ek bilirkişi raporlarında; kazanın meydana gelmesinde davacının %20 oranında, davalı TEDAŞ’ın %15 oranında kusurlu olduğu belirtilmiştir. Davacı, davalıların %100 (tam kusurlu) olduğu iddiası ile maddi ve manevi tazminat talep etmiş olup; Mahkemece belirlenen maddi tazminattan davacının bölüşük kusuru nedeniyle indirim yapılmış olmasına rağmen, manevi tazminat talebinin aynen kabulüne karar verilmiştir. Buna göre Mahkemece; matematiksel olmamak üzere talep edilen manevi tazminat miktarından bir miktar indirim yapılması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, taleple bağlılık kuralına aykırı olarak yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı tarafın tüm, davalı tarafın sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının manevi tazminata yönelik istinaf başvurusunun reddi yönünden ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesinin manevi tazminata ilişkin kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı tarafa iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.