"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/416 E., 2022/546 K.
DAVA TARİHİ : 06.12.2013
KARAR : Davanın kısmen kabulü
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Davacılar vekili
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının düzelterek onanmasına karar verilmiştir.
Davacılar vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, davalıyla ortak kök murisleri Mustafa Aydınlı’ya ait taşınmazın, ortaklığın giderilmesi suretiyle satışı sonucu davalı adına tescil olduğunu ancak akabinde kendi murisleri Enver Aydınlı ile davalı arasında 01.09.2000 tarihli anlaşma protokolü imzalandığını, buna göre murisleri Enver’in bu taşınmazın 1/3 bedelini davalıya ödediğini, ancak davalının taşınmazı 24.04.2012 tarihinde üçüncü kişiye devrettiğini ileri sürerek, satış tarihi itibariyle taşınmazın değerinin tespitiyle, paylarına düşen bedel toplam 232.000,00TL’nin temlik tarihi olan 24.04.2012 tarihinden geçerli yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece; davaya konu 01/09/2000 tarihli protokolün, inanç sözleşmesi niteliğini taşıdığı, davacıların murisine düşen tapu hissesinin devri gerekirken davalının aralarındaki inanç sözleşmesine aykırı olarak gerekli devir işlemlerinin yapılmayarak, taşınmazın 3.kişiye devredilmiş olması karşısında, taşınmazda davacıların murisine ait hisse oranında sebepsiz olarak zenginleştiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, davacının alacak talebinin kısmen kabulü ile 206.480,00 TL'nin taşınmazın satış tarihi olan 24/04/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile miras hisseleri oranında davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKI YARGILAMA SÜRECI
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karsı davalı vekili temyiz isteminde bulunmustur.
2. Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 26/10/2016 tarihli ve 2015/28362 Esas 2016/19534 Karar sayılı ilamla;"Tüm bu açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında, davacıların murisi Enver ile davalı arasında tanzim edilen 01.09.2000 tarihli harici satım sözleşmesi ile davalıya ödenen bedelin akdin ifasının imkansız hale geldiği, taşınmazın 3. kişiye satıldığı 24.04.2012 tarihinde ulaşacağı alım gücünün belirlenmesi gerekir. Dairemizin yerleşik içtihatları uyarınca alım gücünün belirlenmesinde enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar gibi çeşitli ekonomik etkenlerin ortalamaları alınmaktadır. Dairemiz yerleşik içtihatlarında belirtilen ekonomik etkenler sınırlı olarak sayılmamıştır. Denkleştirici adalet ilkeleri ile geçersiz sözleşmelerin tasfiye edilmesindeki amacın adalet ve hakkaniyet duygularını zedelemeyecek bir sonucun elde edilmesi olduğu hiçbir zaman gözardı edilmemelidir. Öyle olunca, dava konusu taşınmazın bulunduğu yöredeki emsal taşınmaz fiyatları ve borsa endeksi de kullanılarak ödenen bedelin 24.04.2012 tarihinde ulaşacağı alım gücünün belirlenmesi ayrıca banka mevduat faizlerininde yıllar itibariyle Merkez Bankasından sorulmak suretiyle ekonomik kriterlere dahil edilmesi ve yine her yıla ait nemaların ve artışların yıllar itibariyle ana paraya eklenerek hesaplanması bu konuda uzman bilirkişi kurulu oluşturulmak suretiyle rapor alınması ve raporların taraf, hakim ve Yargıtay denetimine elverişli olması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir." gerekçesi ile bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya uyularak verilen karar
Bozmaya uyan mahkemece; bozma ilamında ödenen miktarın, o tarih itibari ile, denkleştirici adalet sistemi göz önünde bulundurularak hesap yapılarak yapılan hesap doğrultusunda verilmesi gereken bozma ilamında belirtilen esasa mahkememizce uyulmuş, ilgili nöbetçi Ankara ASHM'ye talimat yazılarak alanında uzman bilirkişiler eşliğinde rapor aldırılmış, alınan raporda bilirkişi raporuna itiraz doğrultusunda 2 ihtimalli rapor alınmış, taşınmazın değerinin içinde bulunduğu şekilde alınan miktar ile taşınmazın değeri çıkarılarak alınan miktar arasında ilgili yargıtay kararlarında belirtildiği gibi ve uygulamada devam eden şekilde taşınmazın değeri hesaplamaya katılmadan belirtilen miktar üzerinden hüküm kurmak davasının kısmen kabulü ile 30.923,48 TL'nin taşınmazın satış tarihi olan 24.04.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile miras hisseleri oranında davacılara verilmesine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 02.11.2022 tarihli ve 2022/6792 E., 2022/8456 K. sayılı ilamıyla;davacıların tüm, davalının sair temyiz itirazlarının reddedildikten sonra, reddedilen kısım yönünden AAÜT 13. maddesine göre nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, davalı lehine maktu vekalet ücretine hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle bu yönde hükmün değiştirilerek davalı yararına Mahkeme kararının düzelterek onanmasına karar verilmistir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacılar vekili; muris tarafından anlaşmaya dayalı olarak davalı adına kayıtlı taşınmazın 1/3 hissesine isabet eden miktarın ödendiğini, davalıya borç verilmediğini, adi ortaklık sözleşmesi niteliğinde bulunduğunu, taşınmazın gerçek satış bedeli 244.044,00 TL üzerinden karar verilmesi gerektiğini, aksi halde bozma ilamına uygun şekilde karar verilmediğini, alınan raporların bozma ilamındaki kriterlere göre düzenlenmediğini ve çelişkiler içerdiğini, taşınmaz bedelinin dahil edilmediğini ileri sürerek; kararın düzeltilmesini ve Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, harici taşınmaz satış sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Bilindiği üzere; mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak meydana gelebilir. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, (bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle) kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar verir. Bir başka anlatımla kesinleşmiş, bu kısımlar lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.
Usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açıklanması gereken diğer bir husus ise; bir mahkemenin Yargıtay tarafından verilen bozma kararına uyması üzerine, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğünün bulunmasıdır. Bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
3.Değerlendirme
Mahkemece, uyulan bozma kararı gereğince alınan rapora göre davacıların alacak miktarının belirlenmiş olmasına göre, bozma kararlarının kapsamı dısında kalarak kesinlesmis olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadıgı, anlaşılmakla davacıların karar düzeltme taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacılar vekilinin karar düzeltme taleplerinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezası ile bakiye harcın karar düzeltme isteyen davacılara yükletilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.