"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden esas hakkında davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin dava dışı ... Tarım Aletleri şirketinden kurutma makinası almak istediğini, bankalardan kredi kullanamaması nedeniyle yakın akrabası olan davalı adına dava dışı ... ... Kiralama A.Ş. ile sözleşme yapılarak makinayı aldıklarını, müvekkilinin birçok ödeme yaptığını, ayrıca elden 15.000,00 TL de davalıya ödeme yapıldığını ancak davalının ... kiralama konusu makinayı 05.11.2013 tarihinde müvekkilinin rızası olmaksızın sattığını ve böylelikle sebepsiz yere zenginleştiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, 29.900,00 Euro'nun dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince işletilecek faiziyle, 25.500,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; tarafların kardeş çocukları olduğunu, davacının bankalardan kredi kullanamaması nedeniyle makinanın müvekkili üzerine alındığını, davacının dava dışı ... kiralama şirketine ödediğini iddia ettiği bedellerin makinanın kira bedeli olduğunu, davacının ödeme yapmadığı zamanlarda dava dışı ... kiralama şirketince müvekkiline ihtarname gönderildiğini, müvekkilinin de değişik zamanlarda dava dışı ... kiralama şirketine ödeme yaptığını, müvekkilinin toplam 12.500,00 Euro ve 37.540,00 TL ödeme yaptığını, Euro cinsinden yapılan ödemelerin TL karşılığının 28.522,80 TL olduğunu, buna göre müvekkilinin toplam ödediği tutarın TL karşılığının 66.062,80 TL olduğunu, müvekkilinin makinayı 57.500,00 TL'ye dava dışı ... adlı şahsa sattığını, alacağın zamanaşımına uğradığını, müvekkiline iddia edildiği gibi elden 15.000,00 TL ödenmediğini davacının ödeme yapmaması üzerine müvekkilinin makinayı satmak zorunda kaldığını, davacının 5 yıl süre ile makinadan gelir elde ettiğini, ayrıca makinanın değer kaybına uğradığını, bunların da hesaplanarak davacı alacağından takas ve mahsup edilmesi gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu makinanın davalının yetkilisi olduğu ... Tarım Aletleri A.Ş. tarafından 09.09.2009 tarihli ... kiralama sözleşmesi ile dava dışı ... adlı ... kiralama şirketinden kiralandığı, davacının sözleşmeyi kefil sıfatıyla imzaladığı, kira borcunun bitiminde mülkiyetin davacıya devredileceği konusunda tarafların anlaştığı, ... kiralama borçlarının bir kısmının davacı, bir kısmının da davalı tarafından ödendiği, borcun ödenmemesi üzerine davalının makinayı davacının bahçesinden alarak üçüncü bir şahsa 57.500,00 TL' ye sattığı, dava tarihi olan 16.05.2014 tarihi itibariyle makinanın değerinin 50.000,00 TL olduğu, davalının makinayı 05.11.2013 tarihinden alması nedeniyle zamanaşımının bu tarihte başladığı, dolayısıyla davalı tarafın zamanaşımı itirazının yerinde olmadığı, davalının makinanın zilyetliğini rızası ile davacıya devretmesi nedeniyle elde edilen gelirlerin takas ve mahsubu talebinin yerinde bulunmadığı ancak davalının makinadaki değer kaybının hesaplanması ve davacı alacağından takas ve mahsubu talebine ilişkin olan değerlendirme sonucu ise makinanın davacının kullanımı sonucu dava tarihi itibariyle değer kaybının yaklaşık 2.533 oranında olduğu, davacının 34.288,41 Euro ( 79.909,78 TL) ödeme yaptığı, davalının da bazı taksitlerin ödenmemesi nedeniyle 2.277,40 Euro (6.154,43 TL) ödeme yaptığı, buna göre davacının yaptığı ödemenin bulunan orana bölünmesi sonucu davacının 11.804,18 Euro alacağı bulunduğu, davalının fazladan ödediği 2.277,40 Euronun mahsubu sonucu davacının 9.526,78 Euro alacağı kaldığı, nakit olarak ödenen 10.500,00 TL'nin bulunan orana bölünmesi neticesinde davacının 4.145,28 TL alacağı kaldığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 9.526,78 Euro alacağın (ödemeler tarihindeki karşılığının 21.247,77 TL olduğu) 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesi kapsamında Devlet bankalarının yabancı parayla açılmış 1 yıllık mevduat hesabına yönelik vereceği en yüksek faizi ile birlikte dava tarihinden itibaren davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, 4.145,28 TL alacağın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; kararın müvekkilinin adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini, dava dilekçesinde ödedikleri bedelleri talep ettiklerini, Mahkemenin ise fiili zilyedi oldukları makinenin satışından elde edilen kazanıma göre tespit yaptırdığını, yine Mahkemenin taleplerini gereksiz yapılan 12.01.2018 ve 02.02.2018 tarihli raporlar sonrasında açıklamalarına rağmen dikkate almadığını, Mahkemenin taraflar arasındaki uyuşmazlığı takas yoluyla giderdiğini, esas yönden ise makinenin değerinin belirlenmesini istemediklerini, taleplerinin makinenin mülkiyetini kazanmak için yapmış oldukları bedellerin iadesinden ibaret olduğunu, davalının makinenin satımından elde ettiği tutarı müvekkiline iade etmesi gerektiğini, Mahkemenin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 982 nci maddesi gereğince zilyetliğin gaspında dava hakkı hükümlerine göre değerlendirme yaptığı, sebepsiz zenginleşme hükümlerini değerlendirme dışında tuttuğunu, davalının alacağın tahsili için ürünü satıp ödediği kısmını tahsil yoluna başvurmasının hukuk düzeni tarafından korunmaması gerektiğini, takas ve mahsup def'ilerinin dinlenemeyeceğini, müvekkilinin yaptığı 29.900,00 Euro ve 10.500,00 TL ile 15.000,00 TL'lik ödemelerin dikkate alınmadığını, ayrıca davalının makineyi satarak 57.500,00 TL gelir elde ettiğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; makinanın 55.910,00 Euroya satın alındığını, davacının verdiği eski makinanın peşinata mahsup edildiğini, buna göre müvekkilinin sözleşme ile 45.910,00 Euro borçlandığını, bu tutarın 19.900,00 Euro ile 10.500,00 TL' sinin davacı tarafından ödendiğini, bakiyesinin ise müvekkili tarafından ödenmek zorunda kalındığını, müvekkilinin bu makina için toplamda 66.260,00 TL ödeme yaptığını, müvekkilinin makinanın satışından aldığı 57.500,00 TL düşüldüğünde 8.760,00 TL zarar ettiğini, müvekkilinin ödediği döviz cinsi tutarlara faiz işletilmesi halinde müvekkilinin zararının çok daha fazla olduğunun anlaşılacağını, bilirkişi heyet raporunda müvekkilinin davacıdan 8.288,50 TL alacaklı olduğunun tespit edildiğini, Mahkemenin bunu dikkate almadığı gibi gerekçede tarafların sıfatlarını yanlış tespit ettiğini, müvekkilinin dava dışı ... Tarım Aletleri şirketinin yetkilisi olmadığını, ... Kiralama sözleşmesinin incelenmediğini, kira borçlarının bitimi halinde mülkiyetin davacıya devredilecek olduğunu, makinanın zilyetinin davacı olduğunu, Mahkemenin değer kaybı oranından yola çıkarak hesaplama yapmasının hatalı olduğunu, kaldı ki hesaplama müvekkilinin yaptığı 12.500,00 Euro, 37.540,00 TL ile 200,00 TL'lik ödemelerin dikkate alınmadığını, Mahkemece hükme esas alınan ceza mahkemesi kararının bozulduğunu, müvekkilinin tamamen hatır ve yardım için sözleşmede taraf olduğunu, ancak bu işten zarara uğradığını, asıl fakirleşenin müvekkili olduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu makineye ilişkin ... kiralama sözleşmesinde davalının kiracı, davacının ise kefil olarak yer aldığı, ayrıca davacının banka ve finans kuruluşlarıyla olan sorunları nedeniyle makinenin davalı üzerinden alındığı ve dava konusu makinenin 22.04.2014 tarihli sözleşmeyle dava dışı ...'e davalı tarafından satıldığı noktasında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmadığı, yargılama sırasında alınan bilirkişi raporlarından ve sunulan dekontlardan davalının 25.259,91 Euro dava dışı ... kiralama şirketine ödeme yaptığı ve yapılan bu ödemelerin .... kurları dikkate alındığında TL karşılığının 65.788,50 TL tutarında olduğu, dosyaya sunulan satış sözleşmesinde bedel bulunmamakta ise de, davalı tarafın bu makineyi 57.500,00 TL'ye sattığını beyan ettiği, yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda da makinenin 22.04.2014 tarihli satış sözleşmesi tarihi itibariyle ikinci el rayiç değerinin 50.000,00 TL civarında olduğu yolunda görüş belirtildiği, bu rapor karşısında makinenin 57.500,00 TL'ye satıldığının kabulü gerektiği, davalı tarafın ödemelerinin TL karşılığının 65.788,50 TL, satışından elde ettiği tutar 57.500,00 TL olduğundan, sebepsiz zenginleşmediği gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına yeniden esas hakkında davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun ''Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri'' başlıklı bölümünde yer alan 77 nci maddesi.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.