"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki menfi tespit (İcra ve İflas Kanunu'nun 89/3 üncü maddesinden kaynaklanan) davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili şirketin ilgisi ve alakasının olmadığı 17.10.2019 tarihli 3 üncü haciz ihbarnamesinin 21.10.2019 tarihinde tebliğ edildiğini, müvekkilinin davalı ve dava dışı borçlular ile arasında hiçbir bir hukuki ilişki bulunmadığını, dava dışı borçlu şirketin müvekkil şirketten hiçbir alacağının bulunmadığını, bu hususun delil listesinde dayanılan ve mahkemece istenecek tüm geçmiş dönemlere dair ilgili defterlerin ibraz edilerek ve dava dışı borçlu şirket ile varsa dava dışı borçlu şahsın ve davalının da ilgili tüm ticari defterlerinin sunulması sonucu yapılacak bilirkişi incelenmesinde ortaya çıkacağını belirterek haklı davalarının kabulü ile müvekkiline gönderilen 17.10.2019 tarihli 3 üncü haciz ihbarnamesinde soyut ve mesnetsiz bir şekilde ferileri dahil talep edilen 415.851,64 TL'den davalıya borçlu olmadığının tespitine, kötü niyetli davalının %20'den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminata mahkum edilmesine dair karar verilmesini ve davanın HMK'nın 61 ve devamı maddeleri uyarınca dosya borçluları ... Nakliyat ... Oto Kiralama ve Maden San. Ve Tic. Ltd. Şti. ve ...'a ihbarını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; yapılan işlemlerde herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığını, ispat yükünün davacı taraf üzerinde olduğunu, davacı tarafça müvekkil aleyhine yargılama gideri vekalet ücreti ve kötüniyet tazminatına hükmedilmesinin talep edildiğini ancak söz konusu talebin haksız ve hukuka aykırı olduğundan kabulünün mümkün olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; mahkemece dosya kapsamına göre gerekli bilgi, belge ve deliller toplanılarak dosyanın bilirkişiye tevdii edildiği, hazırlanan raporda defterlerin usulüne uygun tutulduğu ve davacı tarafın 1 inci haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi olan 12.07.2019 itibariyle takip borçlusu ... Nakliyat Ltd. Şti'den 18.037,69 TL alacaklı olduğunun tespit edildiği, davacının takip borçlusu şirketten borcu değil alacağının bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile, davacının ... 5. İcra Müdürlüğünün 2019/5858 Esas sayılı dosyası (yeni esas ... Genel İcra Dairesinin 2020/46121) üzerinden davacıya gönderilen haciz ihbarnameleri sebebiyle davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, taraflarınca usul ve yasaya uygun olarak İİK'nun 89/1,2,3 haciz ihbarnamelerinin davacı şirkete tebliğ edildiğini, davacı tarafça ihbarnamelerin hiçbirine itiraz edilmediğini, İİK'nın 89/3 maddesine dayalı menfi tespit davasında üçüncü şahsın takip borçlusuna borcu bulunmadığını ispata mecbur olduğunu ve davacının takip borçlusuna borcu bulunmadığını somut herhangi bir delil ile ispatlayamadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporlarının da eksik inceleme içerdiğini, davacı şirketin kayıtları ile takip borçlusu şirket kayıtlarının birbiriyle eşleşmediğinin ortada olduğunu, takip borçlusu şirketin defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmaksızın defter kayıtlarının tek yanlı ve sonradan üzerinde değişiklik yapılabilecek nitelikte olduğundan kendisi lehine delil teşkil etmesinin mümkün olmadığını, davacı tarafın ödeme iddiasının kesin bir şekilde ispat edilmeden eksik inceleme ile verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, ödeme iddiasına dayanak çekin ödenip ödenmediğinin sorulmasının gerektiğini, ayrıca davanın açılmasında kusuru bulunmayan müvekkili aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilemeyeceğini beyan ederek İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı alacaklı vekilinin istinaf talebinde borçlu şirketin kayıtları incelenmeksizin rapor düzenlendiği ileri sürülmüşse de yargılama sırasında bu hususta bir itirazı bulunmadığı gibi 01.10.2020 tarihli delil listesinde de bu kayıtlara dayanılmadığı anlaşılmakla, mahkemece davanın kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiş olup, davalı takip alacaklısı vekilinin bu yöne ilişkin istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı, ancak, davacı kendisine gönderilen haciz ihbarnamelerine süresinde itiraz etmeyerek davanın açılmasına sebebiyet verdiğinden davalı taraf aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekirken davalı taraf aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan davalı vekilinin bu yöne ilişkin istinaf talebinin yerinde bulunduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile, dosya kapsamı, delil durumu ve takip dosyası içeriğine göre, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacının ... 5. İcra Müdürlüğünün 2019/5858 Esas sayılı dosyası (yeni esas ... Genel İcra Dairesinin 2020/46121) üzerinden davacıya gönderilen haciz ihbarnameleri sebebiyle davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine, davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davanın taraflarınca sunulan hukuka uygun delillerle ispatlanması sebebiyle davalı aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken aksi yöndeki 16.12.2021 tarihli istinaf ilamının ''Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,'' ve ''Davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,'' dair hükümlerinin bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; istinaf başvuru dilekçesinde yer alan beyanlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 89/3 üncü maddesinden kaynaklı menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (İİK) 89/3 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Dava konusu uyuşmazlık İİK'nın 89/3 üncü maddesinden kaynaklı menfi tespit istemine ilişkin olup, yukarıda yer verilen hukuk kuralı gereği bu davalarda davacı 3 üncü kişinin, takip borçlusuna borcu bulunmadığı hususunu usulüne uygun delillerle ispatlaması gerekmektedir.
Davacının ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu belirtilmekle defter kayıtlarının davacının lehine delil olacağının kabulü gerekir. Ancak defter kayıtlarında dava dışı icra borçlusu şirkete olan borcun çeklerle ödendiği belirtildiğinden, davacının ticari defterlerinde ödeme olarak yer alan çeklerin bilgilerinin davacı tarafa sorulması, çeklerin ibraz edilip edilmediği, ibraz edildi ise ödenip ödenmediğinin ilgili banka şubelerinden sorularak gelen yazı cevaplarına göre bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle düzenlenen bilirkişi raporunun hükme esas alınması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
2. Bozma nedenine göre tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
3. Davacı tarafın talebi doğrultusunda davanın ihbar edildiği ... Nakliyat ... Oto Kiralama ve Maden San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ...'ın, dosyada ihbar edilen olarak bulunmalarına rağmen, İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarında davalı olarak yer alması hususu maddi hata niteliğinde olup mahallinde her zaman düzeltilmesi mümkün olduğundan bozma sebebi yapılmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
2. Bozma nedenine göre tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.