"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1667 E., 2022/1426 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2014/86 E., 2019/413 K.
Taraflar arasındaki araç mülkiyetinin tespiti ve tescili/alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile; ... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin davalı şirketten alınarak davacılara aynen teslimi ile davacılar adına tescil edilmesine, ...çekici ile ...plakalı dorse yönünden davacıların aynen teslim taleplerinin reddine, ...çekici ile ...plakalı dorsenin bedeli olan toplam 92.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı............Nakliyat ile davalı ... 'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine, davalı ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ve davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddi ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalı ... yönünden davanın reddine, davanın davalı ............., Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yönünden tümden, davalı ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; müvekkillerinin satın aldıkları...plakalı araç, ......., plakalı dorse, ...araç ile ...plakalı dorseler, müvekkillerinin K -1 belgelerinin olmaması nedeni ile davalı şirket olan...şirketi üzerinden çalıştırılmak istediklerini, araçların davalılar tarafından...üzerine kayıt edildiğini, ancak araçların gerçek maliklerinin müvekilleri olduğunu, araçlarla ilgili tüm ödemelerin ve kredi sözleşme bedellerinin müvekkilleri tarafından ödendiğini, devir işlemlerinin yapılmasında en büyük etkenin müvekkili ... ile davalı ... 'in bacanak olmasından dolayı aralarındaki güven ilişkisinden kaynaklandığını, ..........plakalı araç ile ........,plakalı dorsenin bedelleri müvekkilerince ödenerek satın alındığını, satın alma işlemleri ile ilgili belgelerin 23.10.2013 tarihli NG Otomotiv yazısı ile mevcut olduğunu, araç bedellerinin müvekkilleri tarafından NG Otomotive bizzat yapıldığını, ancak davalıların yoğun ısrarı nedeni ile faturanın ........, Nakliyat Firması adına kesildiğini, bu araçlarla ilgili tahakkuk edilen vergilerin, trafik sigortalarının kaskosunun ve araçta olan hasarlar nedeniyle ödemelerin müvekkili ... tarafından yapıldığını, davalının aracın devrini yapmadığını ve çalışmasından kaynaklı gelirleri müvekkillerine ödemediğini, tüm çağrılarına rağmen olumsuz yanıt verdiklerini belirterek ........,plakalı araç ile ........, plakalı dorse ve ...araç ile ...plakalı dorsenin ruhsatlarının müvekkillerine devrini, devirlerin uygun olmaması durumunda bedellerin şimdilik 134.000,00 TL belirsiz alacaklarının fazlaya ilişkin hakları saklı kalması koşulu ile en yüksek ticari avans faizi ile birlikte davalılar tarafından müştereken ve müteselsilen ödenmesini, davalıların müvekkillerine ait araçları iade etmemeleri nedeni ile uğramış oldukları gelir kaybı ve zararlarından dolayı fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması koşulu ile 1.000,00 TL belirsiz alacaklarının en yüksek ticari avans faizi ile birlikte tahsilat tarihinden itibaren müteselsilen davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiş; davacılar vekili 08.07.2019 tarihli ıslah dilekçesiyle, dava dilekçesinde 135.000,00 TL üzerinden harç yatırıldığını, kalan 42.000,00 TL'lik kısım için nisbi peşin harcın ikmali ile dava değerini 177.000,00 TL'ye yükseltmek suretiyle yargılamaya devam edilmesini belirterek 177.000,00 TL'nin en yüksek ticari avans faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...; davalılardan...Kimya Petrol Tarım Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı firmada hak ediş usulü ile çalıştığını, SGK primlerini de kendisinin yatırdığını, aslen söz konusu araçların kendisine ait olmakla birlikte söz konusu araçların faaliyette bulunabilmesi için çalışmakta olduğu firmadan almış olduğu vekalet ile aslen kendine ait olan araç ve dorseler ile çalışmakta olduğu firma adına NG Otomotiv ünvanlı firmadan satın aldığını ve bu vesile ile K-1 belgesi ile faaliyette bulunarak çalışmakta olduğu firmaya olan borçlarını ödemekte olduğunu, çalışmakta olduğu şirket ile aralarında cari ilişkinin söz konusu olduğunu, dava konusu araçları alırken de yine çalışmakta olduğu firmanın çeklerini kullandığını ve her ne kadar mülkiyeti resmiyette çalışmakta olduğu firma üzerinde görülmekte ise de aslen söz konusu araçların kendisine ait olduğunu, söz konusu durum tarafların yani gerek araçları ve dorseleri satın almış olduğu NG Otomotiv, gerekse çalışmakta olduğu davalı...Ltd. Şti.'nin ticari defterleri incelendiğinde ortaya çıkacağını, davacılar ile akrabalık ilişkileri bulunduğunu, davaya konu araçları ve dorseleri satın alırken davacılardan bir miktar borç para aldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalılar ... ve Suadiye Nak. Kim. Pet. Tar. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; davalılarından olan ...'in müvekkili şirketin çalışanı olduğunu, aynı zamanda davacılardan ...'ın da bacanağı olması sebebiyle aralarında akrabalık ilişkisinin mevcut olduğunu, davalı ...'in müvekkili şirketten yardım talep etmesi üzerine, müvekkili şirketin çalışanının iş bu talebini kabul ettiğini ve dava konusu edilen araçların alımında ...'e yardımda bulunulduğunu, ayrıca davalı şirket ile ... arasında söz konusu para alışverişleri nedeniyle cari hesap ilişki söz konusu olduğunu, halen davalı şirkete borcu bulunduğunu, davaya konu edilen araçların aslen malikinin ... olmakla birlikte, K-l belgeli olarak aracın faaliyette bulunabilmesi için dava konusu araçların davalı şirket adına satın alındığını, söz konusu satış işlemleri yapılırken de ...’e davalı şirket adına söz konusu araçları satın alabilmesi için vekalet verildiğini ve NG Otomotiv Treyler San. Tic..........,Pazarı/..........,' den farklı tarihlerde (2) adet araç ve (2) adet dorse satın alındığını, söz konusu araçların müvekkili şirket adına alınması ile hem davalı şirket çalışanı söz konusu aracın isletmesini sağlamış olacağını, hem de davalılardan ... ile davalı şirket arasında var olan cari hesap borcunun ödenmesi bakımından, davalı şirket yararına teminat ifade etmesi nedeniyle önem arz ettiğini, davalı şirket ile çalışanı ...'in aslen kendisi, hukuken ise davalı şirket adına satın almış olduğu araçlar için davalı şirketin çeklerini kullanıldığını, bir takım harcamaların yapıldığını, davalı şirketin yapmış olduğu söz konusu harcamaların da davalı ... ile aralarında olan cari hesap ilişkisine yansıtıldığını, davalı şirketin ticari defterlerin incelenmesinde bu hususların ortaya çıkacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda davacılar ile davalı ... arasında akrabalıktan kaynaklanan güven ilişkisi çerçevesinde davacılar tarafından satın alınan .....................,-...... ...plakalı araç ve çekicilerin davalı ...'ın aracılığı ile diğer davalı...firmasının K-1 Belgesinden yararlanmak amacıyla davacıların bilgisi dahilinde davalı şirket adına tescil edildiği, daha sonra ..........., ...plakalı araç ve çekicinin davacıların bilgisi dışında satılarak dava dışı...adına tescil edildiği, davalı...firması vekilinin araçların aslen davalı ...' a ait olduğu, ancak araçların şirket adına tescil edildiği yönündeki beyanları, dava dışı dava konusu araçların satıcısı olan ...nin beyanları, davalı ... ve eşinin Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığının 2013/16310 Soruşturma sayılı dosyasında verdikleri ifadede dava konusu araçların davacılara ait olduğu yönündeki beyanları, dava konusu araca ait kasko ve zmms poliçeleri, hasar onarım bedelleri ile araçlara ait vergilerin davacılar tarafından ödendiği ve taraflar arasındaki nakit akışına ilişkin banka dekontları birlikte değerlendirildiğinde araçların bedelinin davacılar tarafından ödendiği yönünde kanaat hasıl olduğu, ancak araçlardan birinin dava dışı üçüncü kişiye devredildiği, ayrıca davalılardan ...'ın davalı...şirketinin yetkilisi olması sebebiyle araç satış sözleşmelerine taraf olup şahsi sorumluluğunun bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile; ... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin davalı şirketten alınarak davacılara aynen teslimi ile davacılar adına tescil edilmesine, ...çekici ile ...plakalı dorse yönünden davacıların aynen teslim taleplerinin reddine, ...çekici ile ...plakalı dorsenin bedeli olan toplam 92.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı...ile davalı ... Karaarslaner 'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine, davalı ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 09.09.2019 tarihli tavzih kararı ile; davacı vekilinin 16.07.2019 tarihli tavzih dilekçesiyle Mahkeme dosyasında verilen kararda ''davanın kabulü ile; ... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin davalı şirketten alanırak davacılara aynen teslimi ile davacılar adına tescil edilmesine...'' şeklinde hüküm kurulduğunu, ... ve... plakalı araçlar üzerinde Vergi Dairelerinin hacizlerinin bulunduğunu belirterek bu şekilde hükmün icrasında tereddüt uyandırması nedeniyle kararın ''... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin bedeli olan toplam 85.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı...ile Davalı ...'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine'' şeklinde düzeltilmesini talep ettiği, davacılar vekilinin tavzih talebinin istinaf yolu ile düzeltilebileceği gerekçesiyle davacılar vekilinin yerinde olmayan tavzih talebinin reddine karar verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesinin 03.09.2020 tarihli ek kararıyla; Mahkemenin 09.07.2019 tarihli ve 2014/86 E., 2019/413 K. sayılı ilamı davalı ... tarafından 01.11.2019 tarihli dilekçe ile istinaf edilmiş ise de dava dosyasının yapılan incelemesinde; istinaf eden davalı ...'in 01.11.2019 havale tarihli istinaf dilekçesi ile süresi içerisinde istinaf başvurusu yapıldığı, istinaf incelemesi için Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesine gönderildiği ve 2019/2130 E., 2019/1266 K. ile istinaf talebinde bulunan davalı ...'in 3.022,72 TL peşin istinaf harcı, 121,30 TL istinaf kanun yoluna başvuru ve 150,00 TL istinaf gider avansının yatırılması için dosyanın geri gönderildiği, istinaf eden davalı ...'e eksik istinaf karar harcı, istinaf yoluna başvuru harcı ve istinaf gider avansı olmak üzere toplam 3.321,32 TL nin tamamlanması hakkında çıkartılan muhtıranın 09.03.2020 tarihinde tebliğ edildiği, ancak verilen süre içerisinde gerekli harç ve masrafın yatırılmadığı gerekçesiyle 09.07.2019 tarihli ve 2014/86 E., 2019/413 K. sayılı ilamının davalı ... tarafından istinaf edilmemiş sayılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili ve davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili; bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeksizin hüküm kurulduğunu, yargılama sırasında yerel mahkemeden NG Otomotiv şirketinin ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi taleplerinin olmasına rağmen bu hususta herhangi bir inceleme yapılmadığını, yine davalı ......., tarafından mahkeme dışında vermiş olduğu ifadesi ile araçların davacılara ait olduğunu beyan ettiği, bu yönüyle Mahkeme dışı ikrarın varlığı Mahkemece değerlendirme konusu yapılarak araçların davacılara ait olduğu yönünde tespit ve eda hükmü kurulmuş ise de söz konusu hususun müvekkil şirketin hukuki durumuna bir etkisi olmadığını, müvekkil şirketin iyi niyetli 3. kişi konumunda olduğunu, şirket tarafından yapılan ödemelerin olduğunu, Senet ödeme rehin sözleşmesi başlıklı evrak da incelendiğinde görüleceği üzere .........,Nakliyatın ... (...olmuş) ...........,..........,olmuş) plakalı araçların satışı için anlaşma yapıldığı, davacıların ...’in almış olduğu araçlara ödemeler hususunda (borç için) senet ve kefil oldukları sabit olduğunu, davacılar tarafından diğer davalı ile arasındaki alacak-borç- kefil- senet ilişkileri sebebi ile zarar vermek kastı ile açıldığını, davalılardan ...'in müvekkil şirketin çalışanı olduğunu, kendisine yardımda bulunulduğunu, müvekkil şirket ile ... arasında söz konusu para alışverişleri nedeniyle cari hesap ilişki söz konusu olduğunu, halen müvekkil şirkete borcu bulunduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacılar vekili; İlk Derece Mahkemesi kararında davalı...yönünden davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, ... ve .........., plakalı araçları aynen teslimi ve tesciline ilişkin verilen hükmün araç bedellerinin tahsiline (hükme esas alınan 07.04.2019 tarihli bilirkişi raporuna göre 85.000,00 TL) şeklinde tavzih edilmesi gerektiğini ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıların........... plakalı çekici ve dorsesinin bedeline hükmedilmesine yönelik talebi hakkında tavzih yoluyla karar verilmesinin mümkün olmadığı, tavzih talebinin reddinin de doğru olduğu, somut olayda davalı ...'in Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığının 2013/16310 Soruşturma sayılı dosyasında müşteki sıfatıyla verdiği 27.08.2013 tarihli ifadesinin mahkeme dışı ikrar (harici ikrar) mahiyetinde olduğu, davalı bu ifadesini ceza yargılaması sırasında da tekrarladığı, ikrarın kesin delil olduğu, davalı şirketin araçların çalıştırılmasından kaynaklanan bir borç varsa bunun davalı şirket ile davalı ... ve davacılar arasında görülebilecek ayrı bir davanın konusu olabileceği, davalı şirket tarafından eldeki davada karşı dava açılmadığı, eldeki davanın araç mülkiyetinin tespiti, bu mümkün olmadığı takdirde araç bedellerinin tahsili istemine ilişkin olduğu, davalı şirket vekilinin istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı, eldeki davada davacılar dava konusu çekiciler ve dorselerin ruhsatlarının kendilerine devrini asıl talep olarak ileri sürdüğü, davacıların bu talebi araçların mülkiyetinin kendilerine ait olduğunun tespiti mahiyetinde olduğu, Mahkemece idari işlem tesis edecek şekilde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na tabi araçların trafik siciline tescili yönünde karar verilebilmesinin mümkün olmadığı, bu durumda mahkemece...plakalı çekici ve............, plakalı dorsesinin mülkiyetinin davacılara ait olduğunun tespiti hükmü kurulması gerekirken, mahkemenin görevinde olmayan (idarenin görevinde olan) bir konuda tescil kararı verilmesi de doğru görülmediği gerekçesiyle davacılar ile davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine, Kocaeli 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 09.07.2019 tarihli ve 2014/86 E., 2019/413 K. sayılı kararının kamu düzeni gereğince kaldırılmasına, davalı ... yönünden davanın reddine, davanın davalı Suadiye Nakliyat Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yönünden tümden, davalı ... yönünden kısmen kabulü ile; ... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin mülkiyetinin davacılara ait olduğunun tespitine, ...çekici ile ...plakalı dorse yönünden davacıların aynen teslim taleplerinin reddine, ... plakalı çekici ile... plakalı dorsenin mülkiyetinin tespiti yönünden davalı ... aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine, ...çekici ile ...plakalı dorsenin bedeli olan toplam 92.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile davalı ... Karaarslaner'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrarlayarak, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, araç mülkiyetinin tespiti, bu mümkün olmadığı takdirde araç bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun “İspat yükü” başlıklı 6 ncı maddesi.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un "İspat yükü” başlıklı 190 ıncı maddesi.
3. 6100 sayılı Kanun'un "İkrar" başlıklı 188 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrası.
4. İkrar konusunda Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 03.06.2020 tarihli ve 2017/11-133 E., 2020/344 K. sayılı ilamının ilgili kısmında "Önemle vurgulanmalıdır ki; bir davada yapılan mahkeme içi ikrar, başka bir davada da geçerli olup, kesin delil teşkil eder (Kuru, s. 2045). Bununla birlikte ceza davasındaki (mahkemesindeki) ikrar da hukuk davasında geçerlidir (Kuru, s. 2047)." hususu açıklanmıştır.
3. Değerlendirme
1. Dava konusu edilen bir hakkın ve buna karşı yapılan savunmanın dayandığı vakıaların (olguların) var olup olmadıkları hakkında mahkemeye kanaat verilmesi işlemine ispat denir.
2. Diğer taraftan hâkim, taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan vakıaların gerçekleşip gerçekleşmediğini, kural olarak kendiliğinden araştıramaz. Bir olayın gerçekleşip gerçekleşmediğini taraflar ispat etmelidir.
3. Dava dosyasının incelenmesinde; davalıların dava konusu araç ve dorselerin davalı ...'e ait olduğunu beyan ettiği, ancak davalı ...'in 27.08.2013 tarihli Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığının 2013/16310 Soruşturma no.lu dosyada verdiği ifadede "2012 yılı Ekim ayında İstanbul'da ikamet eden bacanağım ... ve ağabeyi ... 1 tır aldılar ve benden çalışmış olduğum...firmasına bu aracı kaydettirip çalıştırmamı istediler. Bende bu aracı çalışmış olduğum...firmasına kaydettirdim. Bu tırın yapmış olduğu sevkiyatlardan gelen para ile firmanın bu araç için yapmış olduğu giderleri ödeyip kalan kısmı da kendilerine gönderiyordum. İşler iyi gidince 2013 Mart ayında kredi çekerek borçla 1 tır daha aldılar ve yine aynı firmaya kaydettirerek aracın çalışmasını sağladık..." şeklinde beyanda bulunduğu, söz konusu beyanını Kocaeli 5. Asliye Ceza Mahkemesinin 2014/117 E. sayılı ceza dosyasının 27.05.2014 tarihli duruşmasında da tekrar ettiği, davalı ...'in ikrarı doğrultusunda araç ve dorselerin davacılar tarafından satın alındığı, verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu anlaşılmakla davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı...Kimya Petrol Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekilinin yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.