"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalı vekilinin takdiri indirim sebebine yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Dosya içeriğine göre, hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktar 24.927,61 TL olup Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362 nci maddesi (6100 sayılı Kanun) uyarınca kesinlik sınırı olarak belirlenen 107.090,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalının hayvan damı yapmak üzere kullandığı matkaptan çıkan kıvılcımlar nedeniyle başlayan yangına ilişkin olarak hakkında ceza davası açıldığını, davalı tarafça sebebiyet verildiği kabul edilen yangın nedeniyle 164.828,09 TL söndürme gideri, 37.235,00 TL ağaçlandırma gideri, 1.857,75 TL gerçek zarar olmak üzere toplam 203.920,84 TL zararın olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 203.920,84 TL'nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; zarardan müvekkilinin hukuken sorumlu olmadığını, sorumlu olduğu düşünülse dahi hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini, zarar miktarının fahiş olduğunu, ekonomik değeri olmayan makilik alanın yandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 2011 yılında dava konusu yerde çıkan orman yangını nedeniyle ... edilen kira ücretlerine ilave bir ödeme yapılmadığı, ... kapsamında kaldığı, gerçek zarar ( toprak ve şuceyrat ) oluşmadığı, davacı ... idaresinin helikopter ve uçak ile ilgili olarak yangın söndürme zararının söz konusu olmadığı gerekçesiyle; yangın zarar hesabında söndürme giderlerinde belirtilen helikopter (52.915,41 TL) ve uçak (108,441,72 TL) gideri olmak üzere 161.357,13 TL'nin toplam zarar hesabından düşülerek hesaplanan 27.682,26 TL ağaçlandırma gideri, 6,30 TL ağaç zararı, 3.470,96 TL söndürme gideri olmak üzere toplam 31.159,52 TL'nin olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Bölge Adliye Mahkemesinin daha önce verdiği kaldırma kararında bilirkişi heyetinden rapor alınması gerektiği belirtildiği halde ek rapor alındığını, ek rapordaki tespitler ile kök raporun çeliştiğini, kurum aleyhine olan raporları kabul etmediklerini, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, emsal kararların nazara alınmadığını ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; usul ve kanuna aykırı kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hakkında açılan ceza davasında davalının taksirle orman yangınına sebebiyet verme suçundan cezalandırılmasına karar verildiği, bu kararın onanmak suretiyle kesinleştiği, ceza mahkemesince belirlenen maddi olgunun davalının orman vasfında bulunan alanda taksirle orman yangınına sebebiyet vermesi şeklinde olduğu, dosyada mevcut 13.07.2014 tarihli hasarat raporunda; 202.069,39 TL tazminat hesaplandığı, davacı vekili 164.828,09 TL söndürme gideri 37.235,00 TL ağaçlandırma gideri 1.857,75 TL gerçek zarar olmak üzere 203.920,84 TL talep ettiği, bilirkişi raporu doğrultusunda ağaçlandırma giderinin 1.632,75 TL daha ıslah ederek arttırıldığı, Dairenin geri çevirme kararı sonrası alınan 18.02.2022 tarihli rapor önceki Orman Mühendisi yerine heyete... katılarak alındığına göre ek rapor olmayıp yeni bir rapor niteliğinde olduğu, kaldı ki kaldırma kararında ek rapor veya başka heyetten rapor alınması hükme bağlandığı, herhangi bir sınırlama getirilmediği, davacı idarece söz konusu hava araçlarının kullanılmadıkları zamanlarda ... edilen günlük ödemeler üzerinden işlem yapıldığı, fiilen yangına müdahale eden uçak ve helikopterlerin ... edilen kira ücretlerine ilave olarak herhangi ödeme yapılmadığı, 2011 yılında havadan orman yangınlarına müdahale kapsamında kiralanan ve sözleşmede ... edilen uçuş saati dışında firmalara fazladan herhangi bir ödeme yapılmadığının bildirildiği, bu durumda Mahkemece hava araçları için istenen söndürme gideri isteminin reddine karar verilmesinin yerinde olduğu, ... makineleri mülkiyetinin davacı idareye ait olduğu, bu araçlar için istenen toplam 2.980,50 TL mazot bedelinin tazminine karar verilmesinin yerinde olduğu, yangın söndürme çalışmalarına katılan işçilere ödenen iaşe ve ücretler dışında kalan yangın mücadele primi altında 20 orman işçisine ödenen toplam 86,80 TL ek gider ile söndürmeye katılan 4 adet pikap için toplam 403,66 TL akaryakıt giderinin gerçek zarar niteliğinde tazmininin talep edilebileceği, 18.02.2022 tarihli bilirkişi raporunda hesaplanan 27.682,26 TL ağaçlandırma giderinin yerinde olduğu, ceza mahkemesince davalının kendisinin neden olduğu orman yangınının söndürülmesi için çaba sarf ettiğinden takdiren yarı oranında indirim yapıldığı, hüküm altına alınan tazminat tutarında takdiri indirimi yapılması gerektiği halde bu hususun göz ardı edildiği, davalının yangın söndürme çalışmalarına bizzat katılması nedeniyle tazminat tutarından 818 sayılı Kanun'un 43 ve 44 üncü maddesi gereğince takdiren %20 oranında indirim yapılması gerektiğinden bahisle; davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin takdiri indirim sebebine yönelen istinaf itirazı dışında kalan diğer istinaf itirazlarının esastan reddine, davalının takdiri indirim sebebine yönelik istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, kabul edilen istinaf nedenleri yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden düzeltilerek yeniden esas hakkında karar vermek suretiyle davanın kısmen kabulüne 24.927,61 TL'nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek, bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taksirle orman yangınına sebep olunması nedeniyle gerçek zarar bedeli, ağaçlandırma gideri ve yangın söndürme giderinin tazmini işlemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 49 uncu maddesi.
2. 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 112 ve 114 üncü maddeleri.
3. Dairemizin 27.04.2022 tarihli ve 2022/2114 E. 2022/4235 K. sayılı ilamı.
4. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.04.2023 tarihli ve 2022/3-722 E., 2023/294 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı vekilinin aşağıdaki bentlerin dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2. Her ne kadar derece mahkemelerince; davacı idarenin olası yangınlarda kullanılmak üzere kiraladığı amfibik uçak ve helikopterlerin kira sözleşmeleri ile günlük uçuş limitlerinin belirlendiği, herhangi bir yangın gerçekleşmese dahi sözleşmede belirlenen kira bedelinin ödeneceği, bu sebeple limitler dâhilinde kullanılan amfibik uçak ve helikopter nedeniyle davacı idarenin ödemesi gereken ayrı bir bedelin olmadığı gerekçesiyle davacının hava araç bedel talebi reddedilmişse de, davaya konu edilen yangının davalının kusurundan kaynaklandığı çekişmesiz olduğuna göre, davalının bu yangının söndürülmesi için yapılan masrafların tümünden sorumlu olması gerekir.
3. Yukarıda yer verilen Hukuk Genel Kurulu ile Dairemiz ilamlarında da açıklandığı üzere, hava araçlarının her an hazır durumda olmaları ve yangına bir an önce müdahalede bulunmaları amacıyla başkalarına kiralanması veya kullandırılmasının önüne geçilmesi için ticari hayatın gereği olarak belirli bir süre kullanım garantisi verilerek sözleşmenin imzalandığı gözetildiğinde, davacının zararının sözleşme ile kararlaştırılan limitler dışında fazla uçuş süresi kadar olduğunu kabul etmek mümkün değildir. Diğer bir anlatımla, limit dahilinde ödenen bedelin de kamu zararı olduğu açıktır.
3. Bu durumda, davacı idarenin dava dışı şirket ile hava araçlarının kullanımına ilişkin yapmış olduğu kira sözleşmesi bu davanın taraflarını ilgilendirmediğinden, davalının sebep olduğu yangın nedeniyle yapılan tüm masraftan sorumlu olduğunun kabulü gerekmektedir.
4. Hal böyle olunca Bölge Adliye Mahkemesince; davaya konu yangında kullanılan hava araçlarına ait giderlerin de tazminata dahil edilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması yerinde görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
2. Davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
3. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371 inci maddesi uyarınca davacı yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.