"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; ... 1. İcra Müdürlüğünün 2005/2839 Talimat sayılı dosyasında 12.07.2006 tarihinde 22 LT 274 plakalı aracın ihalesinin yapıldığını, bu ihalenin davacının yetkilisi olduğu ... Taşımacılık ve .... Hiz. AŞ. firması tarafından 21.500,00 TL bedelle alındığını, ihale bedelinin tamamının 19.07.2006 tarihinde dosyaya yatırıldığını ancak borçlu tarafından ihalenin feshi davası açıldığını, bu nedenle ihalenin kesinleşmediğini, yapılan yargılama sonucunda ihalenin feshi davasının reddine karar verildiğini, bu kararın 01.02.2008 tarihinde kesinleştiğini, kararın kesinleşmesinin üzerine ihale bedelinin İcra Müdürlüğünce esas dosyasına gönderildiğini ancak Talimat İcra Müdürlüğünün esas dosyaya gönderdiği ihale bedelinin eksik olduğunu, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) 134 üncü maddesi gereğince, ihalenin feshi davası süresince icra müdürlüğünce resen yapılması zorunlu olan ihale bedelinin nemasının esas İcra Müdürlüğüne gönderilmediğini, icra müdürünün nemalandırma işlemi yapmaması nedeniyle nema bedeli kadar mağdur edildiğini ileri sürerek; 21.500,00 TL ihale bedelinin nemasının hesaplanması ve şimdilik 3.000,00 TL'nin davalıdan tahsilini talep etmiş, 27.12.2010 havale tarihli ıslah dilekçesiyle talebini 8.526,60 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; 2004 sayılı Kanun'un 134 üncü maddesinin taşınmazlar için düzenlenmiş olması nedeniyle eldeki davada uygulanma imkanının bulunmadığını, icra müdürünün kusurlu bir eylemi olmadığını savunarak, davanın reddini istemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.12.2014 tarihli ve 2013/522 E., 2014/779 K. sayılı kararıyla; alınan bilirkişi raporu ile ihale bedeline ilişkin net nema tutarının hesaplandığı, davacı tarafa 2004 sayılı Kanun'un 134 üncü maddesi gereğince ödenmesi gerekli nemanın ödenmediği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın kabulüne, diğer davalı ... 1. İcra Müdürlüğü yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 19.12.2019 tarihli ve 2017/738 E., 2019/6152 K. sayılı ilamıyla; dava konusu edilen şekilde ihalesi yapılan taşınırın, ihalenin feshi kararının kesinleşmesi üzerine davacı adına tescil işleminin yapıldığı dava dilekçesinde belirtilmekte olup, aracın ihale sonrasında tesliminin yapılıp yapılmadığı ve bu sürede davacı ihale alıcısının ihale konusu aracı kullanıp kullanmadığı hususu ile ihalenin feshi davasının nasıl sonuçlandığının yeterince araştırılmadığı, ihalenin feshi davası açılmış ise, sonucunun araştırılıp, dosya arasına alınarak, ihale konusu olan aracın iddia edildiği şekilde ihale sonrasında davacı ihale alıcısına teslim işleminin yapılıp yapılamadığının belirlenip, varılacak sonuca göre hüküm kurması gerektiğinden bahisle, sair temyiz itirazları incelenmeksizin hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; uyulan bozma ilamı gereği gerekli araştırmaların yapıldığı ancak ihalenin feshi dosyasına ulaşılamadığı, bu nedenle dosya kapsamına göre davalı tarafından davacı tarafın iddialarını ortadan kaldıracak delillerin sunulamadığı, ayrıca davanın açıldığı tarih de dikkate alındığında dosyanın daha fazla sürümcemede kalmasının önüne geçilmesi amacıyla Yargıtay bozma ilamına direnme mahiyetinde olmayacak şekilde, davacının iddialarının sübut bulduğu ve davacının davasını ispat ettiği gerekçesiyle, davanın davalı Bakanlık yönünden kabulüne karar verilmiş, davalı ... yönünden açılan davanın ise pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili; alacağın zamanaşımına uğradığını, davaya konu olayda kanun hükmü gereğince taşınır satışlarında satış parasının nemalandırılmasına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığından İcra Memurunun böyle bir ödeme yükümlülüğü bulunmadığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ihale alıcısı tarafından yatırılan paranın, ihalenin feshi davası süresince İcra Müdürlüğünce nemalandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2004 sayılı Kanun'un 134 üncü maddesinin dördüncü fıkrası.
2. 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı ve 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK kararları.
3. Değerlendirme
1. 2004 sayılı Kanun’nun 5 inci maddesinde icra ve iflas dairesi görevlilerinin kusurlarından doğan tazminat davalarının İdare aleyhine açılabileceği ve İdarenin kusuru bulunan görevlilere rücu hakkı olduğu düzenlenmiştir. Bu madde kapsamında icra görevlilerinin sorumluluğu için aranan koşullar; görevlilerin kusurlu hareket etmiş olmaları, hareketleri sonucu zarar vermiş olmaları ve zararla hareket arasında illiyet bağının bulunmasıdır.
2. Somut uyuşmazlıkta dava, 2004 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca icra memurunun kusurlu eylemi nedeniyle uğranılan zararın giderilmesi istemine ilişkin olup, önceki Mahkeme kararıyla hesaplanan nema tutarının davalı Bakanlıktan tahsili yönünde karar verilmiş ise de, 19.12.2019 tarihli bozma ilamı ile; ihale konusu aracın, ihale sonrasında, davacı ihale alıcısına tesliminin yapılıp yapılmadığı ve bu sürede davacı ihale alıcısının, ihale konusu aracı kullanıp kullanmadığı hususunun araştırılması gerektiği açıkça ifade edilmesine ve Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilmesine rağmen, gerekli araştırma ve incelemenin yapılmadığı, sadece ilgili ihale dosyasının ve ihalesi yapılan talimat dosyasının araştırıldığı, nitekim bulunamaması üzerine de yazılı şekilde karar verildiği, ne var ki aracın davacıya satış sonrası teslim edilip edilmediği hususunda herhangi bir araştırma yapılmadığı, bu haliyle bozma ilamının gereklerinin tam olarak yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
3. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması üzerine, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir.
4. O halde Mahkemece; yukarıda belirtilen bozma ilamında açıklandığı şekilde, ihale konusu aracın ihale sonrasında davacıya teslim edilip edilmediği, açılan ihalenin feshi davası sonuçlanıncaya kadar davacı tarafça kullanılıp kullanılmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması, aracın davacıya tesliminin gerçekleşmiş olması durumunda nema bedelinin isteyemeyeceği gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, bozma gereği yerine getirilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi uyarınca davalı Bakanlık yararına BOZULMASINA,
6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
06.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.