"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; ... İlinde oto alım satım işi ile uğraştığını, 04.11.2013 tarihinde ... yerine gelerek kendisini ... olarak tanıtan kişiden davalı Noterlikte düzenlenen satış sözleşmesi ile davaya konu aracı 25.000,00 TL bedelle satın aldığını, aracı adına tescil ettirmek üzere aynı gün ... Trafik ve Tescil Denetleme Şube Müdürlüğüne başvuruda bulunduğunu ve ... plaka nosu ile kendi adına tescil ettirildiğini, daha sonra araca el konulduğunu, davalı noterin satış yaparken nüfus kimlik belgesindeki bilgilerin doğruluğunu Nüfus Müdürlüğünden ve kimlik paylaşım sisteminden (KPS) araştırmak suretiyle üzerine düşen gözetim ve denetim yükümlülüğünü yerine getirmediğini, yapılan satış işleminde kimlik belgesinin incelenmesinde davalının gerekli tüm dikkat ve özeni göstermesi ve kimliğin sahte olduğunu belirlemesinin gerektiğini, davalı notere ibraz edilen kimlik belgesindeki bilgiler ile dava dışı ...'e ait kimlik belgesindeki bilgilerin uyuşmadığını, davalı noterin kusuru nedeniyle zarara uğradığını ileri sürerek 25.000,00 TL maddi tazminatın haksız fiilin gerçekleştiği tarih olan 04.11.2013 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; dava konusu edilen satış işleminde noterlik katibinin gerekli dikkat ve özeni göstererek işlemi yaptığını ve ibraz edilen nüfus cüzdanın fotokopisini de işleme eklediğini, bu işlem ve olayda kendisine yöneltilebilecek bir kusuru ve ihmali olmadığını, sistemden gelen bilgilerle ibraz edilen nüfus cüzdanı üzerindeki bilgilerin aynı ve üzerindeki resim ile ibraz eden ilgili kişinin aynı kişi olduğu görülen bir kimlikle işlem yapıldığını, meydana geldiği iddia edilen zarar ile noterlik işlemi arasında illiyet bağının kesildiğini, ...'in nüfus cüzdanındaki bilgilerin satış işleminden sonra alınmış yeni bir nüfus cüzdanındaki bilgileri olabileceğinden işlemde kullanılmış kimlikteki seri nolar ile yeni kimlikteki seri nolar olabileceğinden işlemdeki onaylama şerhindeki kimlik bilgilerinin çelişeceğini, davacı tarafından istenilen tazminat miktarının satılan aracın marka modeline göre rayiç değerinin çok üzerinde olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 06.10.2015 tarihli ve 2014/46 E., 2015/460 K. sayılı kararıyla; davaya konu ... 5. Noterliğinin 04.11.2013 tarih 11470 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesinde satıcı ...'in nüfus cüzdan serisinin D13 seri no:833710 olup ...'in ... Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2013/9385 nolu hazırlık soruşturma dosyasına ibraz ettiği gerçek nüfus cüzdanında cüzdan seri nosunun O11 No:418650 olduğu, gerçek ...'in nüfus cüzdanının verildiği tarihin 2011 olduğu, araç satış sözleşme tarihinden önceki tarihe ait olduğu, bu durumun noterlik işlemi sırasında çıplak gözle dahi ve dikkatli bir araştırmayla fark edilecek hususlardan olduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 29.05.2018 tarihli ve 2018/747 E., 2018/5994 K. sayılı ilamıyla; "..Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, Mahkemece, davaya konu ... 5. Noterliği'nin 04.11.2013 tarih 11470 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesinde satıcı ...'in nüfus cüzdan serisinin D13 seri no:833710 olup ...'in ... Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2013/9385 nolu hazırlık soruşturma dosyasında ibraz ettiği gerçek nüfus cüzdanında cüzdan seri nosu O11 No:418650 olduğu, gerçek ...'in nüfus cüzdanının verildiği tarihin 2011 yılı olduğu, araç satış sözleşme tarihinden önceki tarihe ilişkin olduğu belirlenmiş ise de Savcılık soruşturma dosyasında bulunan ve Nüfus Müdürlüğünce gönderilen belgelerden ... adına ... Nüfus Müdürlüğünce, 23.08.2001, 13.04.2011, 22.06.2011, 26.09.2013 ve 11.11.2013 tarihlerinde toplam beş adet nüfus cüzdanının verildiği görülmüştür.
Hal böyle olunca Mahkemece, Savcılık Soruşturma dosyası içindeki belge ve bilgiler incelenerek, davaya konu satış sözleşmesi için noterliğe ibraz edilen 26.09.2013 tarihli nüfus cüzdanının ... Nüfus Müdürlüğü tarafından tanzim edilmiş gerçek bir nüfus cüzdanı olup olmadığının incelenmesi, noter işlemi ile oluşan zarar arasındaki illiyet bağının kesilip kesilmediğinin değerlendirilmesi ve sonucu dairesinde karar tesisi gerekirken eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde işlem tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, sahte nüfus cüzdan suretinin aslı temin edilemediğinden nüfus cüzdanının iğfar kabiliyetinin bulunup bulunmadığı yönünde inceleme yapılamadığı, bu aşamada noterin kusursuz sorumluluğunu ortadan kaldıracak şekilde nedensellik bağının kesilip kesilmediğinin tespiti gerektiği, ... 5. Noterliğinin 04.11.2013 tarihli araç satış sözleşmesinde kullanılan 26.09.2013 tarihli kimlik belgesinin talebe binaen verildiği, nüfus cüzdanı talep belgesi (diğer nüfus cüzdanı talep belgelerindeki imzalar) ve 2013/9385 soruşturma numaralı dosyada gerçek ...'in 08.11.2013 tarihli savunması akabinde alınan imzaları karşılaştırıldığında tüm belgelerdeki imzaların aynı olduğu, gerçek ...'in eli ürünü olduğu anlaşıldığı, böylece 26.09.2013 tarihli, 1105 kayıt, D13 seri ve 833710 numaralı nüfus cüzdanının gerçek ...'in talebi üzerine Nüfus Müdürlüğünce oluşturulan gerçek bir belge olduğu sonucuna varıldığı, bu durum karşısında noter işlemi ile oluşan zarar arasındaki illiyet bağının kesildiği, soruşturma dosyasında ibraz edilen nüfus cüzdanı kaybedildiğinden yeni nüfus cüzdanının edinildiği, öncesinde birden fazla nüfus cüzdanının hukuki işlemlerde kullandığı, dava dışı ...'in kusurlu olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davalı noterin özen yükümlülüğünü yerine getirmediğini, kimliğin yeterince incelenmediğini, fotoğrafların farklı olduğunun anlaşılacağını, kullanılan kimlik üzerinde bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini, aslı temin edilemediğinden inceleme yapılmadığını, illiyet bağının bulunduğunun kabulünün gerektiğini, davalının aksini kanıtlayamadığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, noterin hukuki sorumluluğundan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1512 sayılı Noterlik Kanunu'nun "Noterlerin Hukuki Sorumlulukları" başlıklı 162 nci maddesi
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda; bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapıldığı, dava konusu araç satış sözleşmesinde kullanılan sahte kimlik ile aracın malikine ait 26.09.2013 tarihli kimlik bilgilerinin düzenleyen görevliler haricinde uyumlu olduğu, soruşturma dosyasında ibraz edilen kimliğin kaybedildiğinden bahisle yeni kimlik talep edildiği, üçüncü kişinin ağır kusuru ile illiyet bağının kesildiğinin anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
14.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.