"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/365 E., 2022/238 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davaya konu ormanlık alandan geçmekte olan davalı şirketlere ait elektrik nakil hatlarının 02.09.2011 tarihinde yangına sebebiyet verdiğini, 2 hektarlık ormanın yanarak zarar gördüğünü, hemen müdahale edilen yangının söndürülmesinde 4 teknik eleman, 1 memur, 66 yangın işçisi, 50 mükellef, 10 polis ve 20 jandarma personelinin görev aldığını; yangın söndürme çalışmalarında ise 3 ilk müdahale aracı, 5 arazöz, 1 su ikmal aracı, 1 dozer, 1 treyler, 4 helikopter, 1 uçak, 4 kamyon-kamyonet, 10 belediye arazözü kullanıldığını, enerji nakil hatlarının bakım ve onarımından sorumlu olan davalıların olayın meydana gelmesinde kusur ve ihmallerinin bulunduğunu, hukuka aykırı olarak ormanlık arazide faaliyette bulunduklarını ileri sürerek; 153.319,75 TL tutarındaki toplam zararın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, 19.02.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 230.724,30 TL’ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... EDAŞ vekili, davaya konu orman yangının çıkmasında kendilerine atfedilebilecek herhangi bir kusur ya da sorumluluklarının bulunmadığını, enerji nakil hatlarının bakım ve onarımlarından diğer davalı şirketin sorumlu olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı şirket vekili davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 25.11.2014 tarihli ve 2012/371 E., 2014/547 K. sayılı kararla, davaya konu orman yangınının davalı şirketlerin sorumluluğunda bulunan enerji nakil hatlarından kaynaklandığı, meydana gelen zarardan her iki davalı şirketin de sorumlu olduğu, toplam zarar miktarının 230.724,30 TL olarak belirlendiği, dava belirsiz alacak davası olarak açılmadığından ıslah talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 153.319,75 TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde taraflar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 17.11.2015 tarihli ve 2015/5541 E., 2015/18218 K. sayılı ilamla; davacının tüm, davalıların sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, Mahkemece; olay günü rüzgarın hızı, bağıl nem oranı, davacı idarenin yangına müdahalesindeki etkin gücü gibi faktörler dikkate alınarak, somut olayda müterafik kusur incelemesi yapılması gerekirken bu hususta herhangi bir inceleme yapılmadığı, gerçek zarar ilkesi uyarınca, zarar görenin zararı giderebilmek için kendi çalıştırdığı işçilerine ve araç sürücülerine ödediği ücretler ile araç yakıt giderlerinin genel idare giderleri olup, haksız fiil meydana gelmese dahi ödenmesi gereken giderlerden olduğu, özel olarak adam tutulup çalıştırılmadıkça bu nitelikteki giderlerin zarar kapsamına dahil edilemeyeceği, bu durumda konunun uzmanı üç kişilik bilirkişi kurulundan kusur ve zararın tespitine yönelik yeniden rapor alınarak, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm tesisinin doğru olmadığı gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 21.03.2019 tarihli ve 2017/6 E., 2019/122 K. sayılı kararla; davalı Zeybek Proje San. Tic. A.Ş. nin diğer davalı şirkete karşı doğrudan sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 122.655,80 TL’nin davalı ... EDAŞ'tan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davacı vekili ve davalı ... EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 23.12.2019 tarihli ve 2019/3613 E., 2019/10385 K. sayılı ilamla; “Somut olayda, mahkemece verilen ilk kararda 153.319,75 TL' nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, bozma ilamımızda davalıların sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiş, bozmaya dahil edilen hususlar kalem kalem sıralanmış, davalı Dikyer ....LTD (Zeybek A.Ş)'nin tazminattan sorumlu olmadığına ilişkin bir husus belirtilmemiştir. Bu halde davalı Dikyer ....LTD (....., A.Ş)'nin sorumluluğu bozma ilamı kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş ve davacı ile diğer davalı AYDEM Elektrik lehine usuli kazanılmış hak teşkil etmiştir. Ne var ki mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verildikten sonra davalı Dikyer ....LTD (Zeybek A.Ş) yönünden davanın reddine karar verilmiştir. Mahkemece kamu düzenine ilişkin olan usuli müktesep hakkına aykırı karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır.” gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 22.12.2020 tarihli ve 2020/94 E., 2020/220 K. sayılı kararla; 24.04.2018 tarihli bilirkişi heyeti raporu hükme esas alınarak, davaya konu orman yangınının davalıların sorumluluğunda bulunan enerji nakil hatlarından kaynaklandığı, izinsiz olarak tesis edilen enerji nakil hattının yapılması, işletilmesi, bakımı ile ilgili olarak gerekli denetim ve kontrol yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı idarenin % 20 oranında kusurunun bulunduğu, davacı idarenin gerçekleşen olay nedeniyle toplam zararının 153.319,75 TL olduğu, davacının kusuruna karşılık gelen miktar düşüldüğünde zararın 122.655,80 TL olacağı, belirlenen bu bedelden davalıların sorumluluğuna gidilebileceği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 122.655,80 TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş; tarafların temyizi üzerine; Dairece verilen 14.06.2021 tarihli ve 2021/2260 E., 2021/6469 K. sayılı ilam ile karar onanmış, onama ilamına karşı, davalılar tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
2. Dairece verilen 19.10.2021 tarihli ve 2021/6986 E., 2021/10271 K. sayılı kararla; sair karar düzeltme istemlerinin reddedilerek, "... Somut olayda; haksız fiil nedeniyle uğranılan gerçek zararın belirlenmesi hususunda alınan 24.04.2018 tarihli bilirkişi raporu incelendiğinde; davaya konu edilen uçak ve helikopter giderlerine yönelik herhangi bir inceleme yapılmaksızın, davacının talebi aynen kabul edilerek, talebe konu miktar üzerinden davacının kusuru oranında indirim yapılmak suretiyle zararın belirlendiği anlaşılmaktadır. Rapor, bu haliyle hüküm kurmaya elverişli değildir.
Hal böyle olunca, Mahkemece; yangının söndürülmesinde kullanılan helikopter ve uçağa ilişkin kira sözleşmelerinin getirtilmesi, hava araçlarına ilişkin fiilen kullanım ücretinin ne şekilde belirlendiği, bu araçlar fiilen kullanılmasa bile bir miktar ücretin (garanti edilen bir kira bedelinin) ödenmesinin gerekip gerekmediği, garanti edilen kira bedelinin fiilen kullanım ücretine etkisinin olup olmadığı hususlarında yeniden rapor alınarak hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken; yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle; 24.464,72 TL'nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; idarenin zarara uğradığını, resmi belgelerin geçerli olduğunu, aksinin yasal delillerle ispatlanması gerektiğini, ormanların Anayasa ile özel koruma statüsü bulunduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... EDAŞ vekili; bozma ilamındaki hususların dikkate alınmadığını, davacı idarenin müterafik kusurunun bulunduğunu, gerçek zarar ilkesinin hatalı değerlendirildiğini, araç ve işçi giderlerinin davacının sorumluluğunda olduğunu, vekalet ücretinin hükmedilen miktarlara göre hatalı takdir edildiğini, davanın reddi gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı Zeybek A.Ş. vekili; müvekkili şirketin sorumluluğunun bulunmadığını, yangın sönüdürülmesinin davacının asli görevi olduğunu, bilirkişi raporu esas alınamayacağından usuli kazanılmış hak oluşmayacağını ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; elektrik enerjisi dağıtım hattından kaynaklanan yangın nedeniyle orman idaresinin uğradığı maddi zararın tazminine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) ‘’Tehlike sorumluluğu ve denkleştirme‘’ kenar başlıklı 71 inci maddesi.
2. Karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (Tarife) "Tarifelerin Üçüncü Kısmına Göre Ücret" başlıklı 13 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesine, bozma ilamının kapsamı dışında kalarak kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılamasına imkan bulunmamasına göre; davacı ve davalı ......Proje A.Ş. vekilinin tüm, davalı ... EDAŞ vekilinin ise sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Karar tarihinde yürürlükte olan Tarife'nin 13 üncü maddesi uyarınca, Mahkemece davacı lehine hükmedilecek vekalet ücretinin 9.200,00 TL yerine 16.191,23 TL olarak takdir edilmiş olması doğru olmayıp bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (6100 sayılı Kanun) eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 438 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca temyiz olunan Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı ve davalı Zeybek Proje A.Ş. vekilinin tüm, davalı ... EDAŞ vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı Aydın EDAŞ'ın vekalet ücretine yönelik temyiz itirazının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasının (4) nolu bendinin çıkartılarak, yerine "4- Kabul edilen miktarı üzerinden davalı ... Edaş'ın sorumluluğunun 9.200,00 TL miktarında olmak kaydıyla 16.191,23 TL vekalet ücretinin davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine," bendinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ... EDAŞ'a iadesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalı Zeybek A.Ş.ye yükletilmesine,
6100 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.