"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin ... İli İdil İlçesi ... Köyünde kain 9,10,12 ve 14 nolu parseller ile ... Köyü ...-9'da ektiği buğday bitkisinin 16.06.2009 tarihinde davalıya ait elektrik direğinden çıkan kıvılcımların etkisi ile meydana gelen yangın neticesinde yandığını, meydana gelen zararının tespiti yönünden İdil Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/164 E. sayılı dosyası ile yapılan tespit sonucunda alınan elektrik bilirkişi raporu ve tanık beyanları ile de söz konusu yangının davalıya ait elektrik tellerinden çıktığının sabit olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, 7.300,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş; 02.03.2012 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 19.477,76 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; söz konusu yangının müvekkiline ait elektrik hatlarından kaynaklandığına dair somut bir verinin bulunmadığını, nitekim tespit dosyasında alınan elektrik bilirkişi raporunun muğlak tespitlere dayandığını, ilgili arıza kayıt defterinin incelenmesi ile olay tarihinde olay yerinde herhangi bir arızanın gerçekleşmediğinin ve herhangi bir ihbar gelmediğinin görüleceğini; olay yerine ait fotoğraflar incelendiğinde de, yangının çıktığı iddia edilen elektrik hattında herhangi bir direkte yanma, kararma, tel kopması olmadığı gibi direk dibindeki otların dahi yanmadığını, direğin yakın çevresi ile yakınındaki tarlada dahi yangına dair bir iz ve emare bulunmadığını, yaklaşık olarak 30-35 metre mesafedeki tarlaların yandığını, söz konusu yangının anız yakılmasından kaynaklanmış olabileceğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 10.02.2014 tarihli ve 2011/316 E., 2014/78 K. sayılı kararla; alınan bilirkişi raporunda, yangının yüksek gerilim iletim direği veya iletim hattından çıkmadığının, elektrik hattının yakınına yıldırım düşmesi sonucu çıktığının belirtildiği ve davacının davasının ispatlayamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 24.10.2016 tarihli ve 2016/12148 E., 2016/12088 K. sayılı ilamıyla; "...Hal böyle olunca, Mahkemece; yukarıda ifade edilen yasa hükümleri ve açıklamalar da gözetilmek suretiyle,öncelikle olay saatinin her türlü kuşkudan uzak şekilde tespitinin sağlanması, sonrasında ise dosya kapsamında yer alan ... ve İdil İtfaiye raporları arasındaki yangının çıkış nedenine ilişkin çelişkinin giderilmesi,yine dosya kapsamında yer alan 29.11.2011 ile 09.02.2012 tarihli meteoroloji raporları arasındaki çelişkiler de giderilmek suretiyle, tespit dosyasında yapılan Mahkeme gözlemi ve o dosyada alınan elektrik bilirkişi raporu da dikkate alınarak, meydana gelen zarar ile söz konusu eylem arasında herhangi bir irtibat bulunup bulunmadığının her türlü şüpheden uzak şekilde tespitinin sağlanması yönünden, alanında uzman bilirkişi heyetinden Mahkeme, taraf ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınması suretiyle, sonucuna göre değerlendirme yapılması gerekmektedir. Eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş,bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dinlenen tanıklardan bir kısmının beyanları ile yangının elektrik tellerinin birbirine çarpması sonucu çıktığı düşünülse dahi bozma sonrası aldırılan bilirkişi kurul raporlarında belirtildiği üzere; elektrik tellerindeki iletkenlerin sehimlerinin fazla olması sebebiyle şiddetli rüzgarda birbirine dolanması ihtimalinin düşük olduğu, hat iletkenlerinin beşik gibi aynı yöne sallanacağı, iletkenlerin biri sağ tarafa sallanırken diğerinin sol tarafa sallanamayacağı, anormal bir fırtına ve rüzgar olması halinde çok zayıf bir ihtimalle birbirine temas etme olasılığı olabileceği ancak dosya kapsamında hatların birbirine temas ettiğine dair kesin bir bulgu bulunmadığı, iletkenlerin birbirine alev çıkaracak kadar temas etmesi halinde tellerin kopması gerekeceği, yangın olayının tesisten 15-17 metre uzaklıkta bir noktada başladığı, direkte bulunan izolatörlerin sağlam olduğu, enerji taşıyan iletkenlerin kopmadığı, direkteki ek noktalarında kısa devre olmadığı, iletim hatlarında yanma ve ark izinin bulunmadığı, yine hat üzerinde olası bir kısa devre halinde dahi bu kısa devrenin 15-18 metre aşağıdaki kuru otları tutuşturmasının imkansız olduğu, anılan tüm sebeplerle dava konusu yangının elektrik nakil hattından çıktığına dair dosya kapsamında yeterli delil bulunmadığı, bozma sonrasında kusur durumunun tespiti için aldırılan her iki bilirkişi raporunun olaya ve dosya kapsamına göre yerinde olduğu, davacının yangının elektrik tellerinden çıktığını ispat edemediği, somut olayda zarar unsuru mevcut olsa da bu zararın davalı şirketin eylemleri sonucu oluştuğunun davacı tarafından kanıtlanamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; ayrı ayrı açılan dosyaların birleştirilip ayrılmaları nedeniyle sağlıklı bir yargılama yürütülemediğini, bilirkişi incelemesinin tek dosya üzerinden yapılması nedeniyle zaman zaman hak kayıpları yaşandığını, bozma sonra yapılan araştırmaların uyuşmazlığı çözmeye yönelik olmadığı gibi uyuşmazlığı daha da karmaşık hale getirdiğini, bilirkişi raporlarının olayı açıklayıcı olmayan ve dosya somutu ile bağdaşmayan içerikleri dikkate alınarak, kamu tanıklarının beyanları dikkate alınmadan karar verildiğini, kamu tanıklarının yangının elektrik tellerinden çıktığını beyan ettiklerini, bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmediğini, gerçeğin ve sorumluluk derecesinin ortaya çıkarılabilmesi amacıyla yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğini, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün aynı müzekkereye iki farklı cevap vermesi hususunda araya başka etkenlerin girip girmediğinin araştırılmaya değer olduğunu, bilirkişi raporu incelendiğinde raporun giriş-başlangıç bölümü ile değerlendirme kısmının birbiri ile uyumlu olmadığını, yer yer tahminlere dayandığını, tanık beyanlarına bile farklı anlam ve yorumlar yüklendiğini, elektrikten çıktığı konusunda tereddüt bulunmayan böylesi büyük yangının ciddi zarar oluşturması ve bu nedenle idarenin hukuki ve cezai sorumluluğunun tespiti bakımından ilk günden kolluk makamlarınca etkin bir soruşturma yürütülemediğini, böyle bir olay için ceza soruşturması başlatılmamasının şüpheleri daha da artırdığını, yangının çıktığı saatlerde tüm ilçede elektriklerin kesildiğini, arıza ihbarının olmamasının elektriğin kesilmediğini değil, ihbar konusunda bir alışkanlığın olmadığını gösterdiğini, direkte ark meydana gelen yerde parça kopması, aşınma ve çoklu şekilde bulunan tellerden birinin ucu açık bir şekilde yırtık olması gibi durumların mevcut olduğunu, bilirkişilerin tespitinin gerçek dışı olduğunu, kopan tel için ek yapılmadığı beyan edilmiş ise de, değişik ... dosyasındaki Mahkeme gözleminde en az 5 ayrı yerde ek olması karşısında bilirkişilerin bu görüşünün de isabetsiz olduğunu, iletken kopması veya direklerde herhangi bir aksaklığa rastlanılmadığı şeklindeki bilirkişi görüşünün de gerçeği yansıtmadığını, zira değişik ... dosyasında tellerin sarkık olduğu ve pek çok yerden ek yapıldığının açıkça belirtildiğini, bilirkişiler tarafından olay yeri inceleme raporuna atıfta bulunularak yangının şimşek çakması veya yıldırım düşmesi nedeniyle çıkmış olabileceği belirtilmiş ise de, elektrik ve yangın uzmanı olup olmadığı şüpheli bir uzman jandarma tarafından yazılan tutanağa yüksek değerde önem vermenin elektrik ve yangın uzmanı olan bilirkişilerin bilgi ve görgüsüne gölge düşürebileceğini, rüzgarın batı yönünden doğu yönüne doğru estiğini, yanan ekinlerin tamamının direğin doğusunda kalan ekinler olduğunu, direğin altındaki tarla ekili olmadığından ve yanacak herhangi bir ot bulunmadığından yanmadığını, her şeyden önce davalı şirketin kusursuz sorumlu olduğunu, zira tehlikeli işlerle uğraşanların işin niteliği ve ilgili mevzuat hükümleri gereği meydana gelecek can ve mal kayıplarına karşı kusursuz olarak sorumlu olduklarını ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, elektrik enerjisi dağıtım hattından kaynaklandığı iddia olunan yangın nedeniyle uğranıldığı iddia edilen maddi zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir Mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu Mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan Mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Elektrik enerjisinin taşındığı enerji nakil hattı ile gerçekleşen zarar arasında uygun illiyet bağının bulunması, sorumluluk için yeterlidir. Sorumlu kişi veya işletmenin, kusurlu olup olmaması, özen ödevini yerine getirip getirmemesi, işletme veya nesnede (şeyde) bir bozukluk veya noksanın bulunup bulunmaması, meydana gelen zararın tazmin borcu yönünden bir etkiye sahip değildir. Zira bunların sebep oldukları zararlarda, kusurun bulunup bulunmadığı ya da rolünün olup olmadığı çoğu zaman bilinemediği veya ispat edilemediği gibi, sorumlu kişi veya işletme, her türlü özeni gösterse, gözetim ve denetim ödevini yerine getirse, gerekli bütün tedbirleri alsa bile, gene çoğu zaman zararın meydana gelmesini önlemek mümkün değildir. Bu sebeple sorumluluğunun bağlandığı olgu ile zarar arasında uygun illiyet bağı kurulduğu zaman, sorumluluk da gerçekleşmiş olacağından, bu işletme veya nesnelerin sahip veya işletenleri, bunların sebep oldukları zararı gidermek zorundadır (Prof. Dr. ..., Borçlar Hukuku Genel Hükümler 1991 Baskı Cilt 2 sf: 14-15).
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, Mahkemece bozma ilamı doğrultusunda yangın olayının saatine ilişkin çelişki ile itfaiye ve meteoroloji raporları arasındaki çelişkilerin giderildiği, olay gününe ait tutanakları düzenleyen mümzilerin ve köy muhtarlarının tanık olarak dinlendiği, yine bozma ilamı doğrultusunda alınan bilirkişi raporlarının birbirini destekler mahiyette, denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu, kararda ve gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, davaya konu yangın nedeniyle gerçekleşen zarar ile enerji nakil hattı arasında uygun illiyet bağının ispatlanamadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi geregince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
12.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.