"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/10 E., 2023/282 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/587 E., 2022/605 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalının...'ın mirasçısı olduğunu, şartlarını taşımadıkları halde Hollanda Devletinin sosyal güvenlik kuruluşuna yalan beyanda bulunarak 2003 ve 2013 yılları arasında sosyal yardım desteği alındığını, bahsi geçen yardım için aile bireylerinin malvarlıklarının önem taşıdığını, müteveffa...'ın Türkiye'de bulunan mal varlıklarını bildirmediğini, ihtiyaç sahibi olması gerektiğini, yıllarca haksız şekilde yardım aldıklarını, Türkiyede muris adına kayıtlı olduğu tespit edilen taşınmazlar nedeni ile Hollanda sosyal güvenlik kurumunun zarara uğradığını ileri sürerek, haksız ödemenin tahsili için başlatılan takibe vaki itirazın iptali ile %20'den az olmamak üzere icra inkâr tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; yetkili icra dairesinin ikametgah adresinin olduğu Ilgın Mahkemeleri olduğunu, davanın yasal 1 yıllık süresi içinde açılmadığını ve usulden reddi gerektiğini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı vekilinin borca ve yetkili icra dairesinin Konya olduğunu belirtilerek icra dairesinin yetkisine itirazda bulunduğu, davalının mernis adres kayıtlarında 2007 ila 2021 tarihleri arasında Konya/Karatay'da ikamet ettiği, diğer takip borçluları ile arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığı gerekçesiyle takip yapılan icra dairesinin yetkili olmadığı, yetkili icra dairesinde yapılmış geçerli bir takip bulunmadığından dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalının adresinin Hollanda olduğunu, Mahkemenin Konya/Karatay adresine ilişkin tespitinin yanlış olduğunu, mahkeme dosyasında davalının yurt içi hangi adresinin tespit edildiğinin anlaşılamadığını, davalı tarafından 09.11.2022 tarihinde yapılan mernis sorgulamasında 06.08.2021 tarihinde yurt içi adresi beyanı yapıldığını ve ev adresi olarak yurt dışı adresinin de beyan edilmiş olduğunu, borçlunun Türkiye'deki son yerleşim yerinin dikkate alınması gerektiğini, o da olmaz ise Ankara Mahkemelerinin yetkili olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un (5781 sayılı Kanun) "Türklerin kişi hâllerine ilişkin davalar" başlıklı 41 inci maddesinde "Türk vatandaşlarının kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke Mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye’de yer itibariyle yetkili Mahkemede, bulunmaması hâlinde ilgilinin sâkin olduğu yer, Türkiye’de sâkin değilse Türkiye’deki son yerleşim yeri Mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir Mahkemelerinden birinde görülür." hükmü düzenlendiği, davalı ...'a ait adresin, takibin yapıldığı 03.07.2020 tarihinde yurt dışı adresinin bildirilmesine rağmen, icra takibinin başlatıldığı tarih itibariyle mernis adres kaydının Ankara - Merkez olduğu, davalı aleyhine 03.07.2020 tarihinde icra takibi başlatılıp davalının süresinde usulüne uygun olarak yetkiye ve borca itiraz ettiği, itirazın iptali davalarında usule uygun olarak yapılmış ve itiraz üzerine durmuş bir icra takibi bulunmasının dava şartı olup yargılamanın her aşamasında re'sen gözetilmesi gerektiği, itirazın iptali davasına bakan Mahkemenin öncelikle icra dairesinin yetkisine ilişkin itirazı incelenmesi gerektiği, davalının takip tarihi itibariyle ve 5781 sayılı Kanun gereğince adresinin Ankara merkez olması nedeniyle Ankara İcra Dairesinin yetkili olduğu anlaşıldığından, Mahkemece; sonuç itibariyle yetkili icra dairesinde yapılmış geçerli bir takip bulunmadığından davanın dava şartı yokluğundan reddine ilişkin hüküm kurulmasında isabetsizlik görülmediğinden bahisle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf nedenlerini tekrar ederek, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 115 inci maddesi
2. 06.10.2004 tarihli ve 2004/19-410 E., 2004/471 K. sayılı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine ve özellikle itirazın iptali davalarında yetkili icra dairesinde başlatılmış bir takip bulunmasının dava şartı olup mahkemece resen dikkate alınması gerektiğinin, somut olayda itirazın iptali istemine konu takibin yetkisiz Ankara Batı icra dairesinde başlatıldığının anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.