"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki arsa tahsisi kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili ile dava dışı Bayraktarlar Demir Çelik San. Tic. A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; dava dışı Bayraktarlar Demir Çelik San. A.Ş. vekilinin istinaf başvurusunun usulden reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına yeniden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin, davalı tarafça açık artırma usulü ile yapılan 28.01.2020 tarihli arsa tahsisi ihalesine dava konusu 8033 ada 3 parsel için katıldığını, ihale açık artırma usulü olduğu için arsa bedeli katılan istekliler tarafından artırma usulü ile en yüksek teklifi veren firma üzerinde kalacak şekilde yapıldığını, en yüksek ikinci teklifi veren firmanın teminat mektubunun da en yüksek birinci teklifi veren firmanın vazgeçmesi ya da ihale bedelini ödememesi durumunda birinci istekli firmaya ihale şartnamesinde belirlenen sürede sözleşme imzalanması ve arsa bedelinin yatırılacağı süre sonuna kadar davalı uhdesinde bekletildiğini, 25.02.2020 tarihinde teminat mektubunun iadesinin talep edildiğini ancak davalının birinci istekli firmanın ödemeyi yapmadığını, teminat mektubunun iade edilemeyeceğini ifade etmesi üzerine bu kez yasal süre doldu ise ikinci istekli firma olarak arsa tahsisinin müvekkili şirkete yapılmasının talep edildiğini, davalının 16.03.2020 tarihli cevabında arsa tahsis taleplerinin uygun görülmediğini ve ihalenin iptal edildiğini, 17.03.2020 tarihinde müvekkiline tebliğ etiğini, 18.03.2020 tarihli yazı ile davalıya arsa tahsisinin uygun görülmeme ve ihaleyi iptal etmelerindeki gerekçeli kararın taraflarına bildirilmesinin talep edildiğini, davalının 30.03.2020 tarihli cevabında ise, arsa tahsis taleplerinin reddinin ve ihale iptal etme gerekçelerini açıklamadan ziyade ihale şartnamesine karşı nasıl hukuka aykırı davrandığını, birinci istekliye arsa bedeli yatırma şartı yerine getirilmeden nasıl sözleşme imzaladıklarını, arsayı tahsis ettiklerini ve hiçbir gerekçe göstermeden davalının Yönetim Kurulunun keyfiyet uygulayabileceğini, yeni ihale günü bildirme şartını da yerine getirmeden beyan ettiklerini ileri sürerek; davalının arsa tahsis taleplerinin reddine yönelik vermiş olduğu işlemin somut olgulara dayanmayan ve genel kabul görmüş hukuk kurallarına aykırı olması nedeniyle iptal edilmesine, arsa tahsis taleplerinin reddine yönelik 16.03.2020 tarihli kararın kaldırılmasına, Aksaray Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü açık artırma usulü sanayi parseli tahsis şartnamesine uygun ikinci en yüksek bedeli teklif etmiş müvekkili ile sözleşmenin kurularak dava konusu 8033 ada 3 parselin tahsis edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davada idari yargının görevli olduğunu, dosya kapsamında eksik bulunan harç ve gider avansının tamamlatılması gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, davalı kurum tarafından yapılan ihaleye katıldığı, gerekli şartları taşıdığı, en yüksek teklifi veren firmanın kazanmasına rağmen ödemeleri yapmaması nedeniyle ikinci en yüksek teklifi veren davacı şirketin tahsis talebinin gerekçesiz olarak reddedildiği, her ne kadar OSB Yönetim Kuruluna seçimlik bir hak tanınmış ise de Kurul tarafından davacının talebinin neden reddedildiğine dair geçerli bir gerekçe sunulmadığı, Kurul kararının geçerli bir gerekçeye dayanmadığı gerekçesiyle; davanın kabulüne, davacı aleyhine olan Aksaray Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanlığının 06.03.2020 tarihli kararının iptaline, ihale konusu olan 8033 ada 3 parsel sayılı taşınmazın davacı adına tahsisine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dava dışı Bayraktarlar A.Ş. vekili ve davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Dava dışı Bayraktarlar Demir Çelik San. Tic. A.Ş vekili; Mahkemenin söz konusu kararı taraf teşkilini tam olarak sağlamadan verdiğini, açıkça hukuka aykırı karardan müvekkil şirketin etkileneceğini, davaya konu taşınmazın müvekkil şirkete ihale edildiğini, ihale bedelinin geç ödendiği gerekçesiyle tescil yapılmadığını, dolayısı ile müvekkil şirketin sözleşmesinin feshedilmediğini, sırf bu nedenden dolayı müvekkil şirketin de davalı sıfatına haiz olması gerekirken Mahkemenin bu eksikliği gidermediğini, daha sonra müdahale talebinde bulunduklarını ancak Mahkeme tarafından olumlu ya da olumsuz bir karar verilmediğini ileri sürerek; müdahale taleplerinin kabul edilerek müvekkil şirketin dosyaya dahili davalı sıfatı ile eklenmesine, Mahkemenin aksi kanaatte olması durumunda bu eksikliği giderilmesi amacıyla kararın kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili; Mahkemenin gerekçeli kararında davacının tüm iddia ve taleplerini ayrıntılı ve uzun olarak zapta geçirmiş olmasına karşın, taraflarının cevap ve itirazlarının hiçbirine yer verilmediğini, huzurdaki dava sözleşmenin iptali çerçevesinde nitelendirilmiş ve görülmüş ise de davacı ile davalı müvekkili arasında akdedilmiş herhangi bir sözleşmenin bulunmadığını, davanın hukuki nitelendirmesinde hataya düşüldüğünü, ne ihale sürecinde ne de ihale sonrası işlemlerde mevzuata ve ihale şartnamesine bir aykırılık bulunmadığını, müvekkil kurumun seçimlik haklara sahip olmasına, ilgili hususta münhasıran yetkili bulunduğunu, bir gerekçe sunma zorunluluğu bulunmadığını ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava dışı Bayraktarlar Şirketinin karar tarihinden sonra müdahele talebinde bulunduğu, davada taraf olmayanların istinaf talebinde bulunmasının mümkün olmadığı, her ne kadar mahkemece OSB Yönetim Kuruluna seçimlik bir hak tanınmış ise de Kurul tarafından davacının talebinin neden reddedildiğine dair geçerli bir gerekçe sunulmadığından bahisle OSM Yönetim Kurulu kararının iptali ile davaya konu arsanın davacıya tahsisine karar verilmiş ise de, İhale Şartnamesinin 5/f maddesine göre, açık arttırmada en yüksek ikinci bedeli teklif etmiş olan kişiye satmakta veyahut açık arttırma ihalesini yenileme kararı almakta Aksaray OSB Yönetim Kurulunun münhasıran yetkili olduğunun belirtildiği, ihalenin birinci alıcısının yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahisle iptal edilen ihalede en yüksek ikinci bedeli teklif eden davacıya, ihalenin neticeten de arsa tahsisinin yapılmasının Yönetim Kurulunun takdirinde olduğu, Yönetim Kurulunca davacının talebinin ayrıntılı olarak yeniden ihaleye çıkılmasına karar verildiği belirtilerek reddedildiği, Yönetim Kurulu kararının geçerli hukuki dayanağının ve ret gerekçesinin bulunması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yetersiz ve hatalı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesinde isabet bulunmadığı gerekçesiyle; dava dışı şirket vekilinin istinaf başvurusunun usulden reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davalının şartname hükmüne aykırı hareket ettiğini, davalının ikinci en yüksek teklifi veren davacıya tahsis yapmadığı gibi yeni ihale gününü de belirlemediğini, OSB yönetiminin ya yeniden ihale yapacakken dava konusu olay hakkında keyfi olarak ihalenin yenilenmesi kararı almadığını ya da ikinci yüksek bedeli teklif edene tahsis etmesi gerekirken bunu dahi kötüniyetle yapmadığını, davalı OSB'nin tutumunun sözleşme öncesi iyiniyet kurallarına ve ilgili mevzuatına aykırı olduğunu, OSB yetkililerinin aynı zamanda tacir olup kötü niyetli olarak ve ticari rekabet gereği davacıya dava konusu arsanın tahsisini yapmak istemediklerini, dava konusu şartnamenin yanıltıcı hükmünün geçersiz olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulunun arsa tahsis talebinin reddine yönelik kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu,
3. Değerlendirme
1. Davacının, davalının yaptığı ihaleye gerekli şartları taşıdığından katıldığı, ilk teklifi veren dava dışı firmanın en yüksek peyi sürerek ihaleyi kazandığı ancak ödemelerini süresinde yapmaması nedeniyle ikinci en yüksek teklifi veren davacının tahsis talebinde bulunduğu, ancak bu talebin davalıca reddedildiğinden bahisle eldeki davanın açıldığı sabittir.
2. İhale şartnamesinin 5/f maddesinde ise '' ihale üzerinde kalan ihale alıcısının,tebligatta belirtilen sürede yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya satın almaktan vazgeçmesi halinde parsel için açıklanan muhammen bedel üzerinden belirlenen geçici teminat miktarı Aksaray OSB'ye irat olarak kaydedilir, açık artırmada en yüksek 2. Bedeli teklif etmiş olan kişiye satmakta veyahut açık artırma ihalesini yenileme kararı almakta Aksaray OSB yönetim kurulu münhasıran yetkilidir” hükmüne yer verildiği görülmektedir.
3. Aksaray OSB Yönetim Kurulunun 06.,03.2020 tarihli kararıyla da ihale şartnamesinin 5/f maddesine istinaden parselin tahsisinin iptal edilmesine, teminatın irat olarak kaydedilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
4. Yapılan bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; davalı OSB'nin İhale Şartnamesinin 5/f maddesine göre, açık arttırmada en yüksek ikinci bedeli teklif etmiş olan kişiye satmakta veyahut açık arttırma ihalesini yenileme kararı almakta münhasıran yetkili olduğu, ihalede en yüksek teklifi veren şirketin yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahisle iptal edilen ihalede en yüksek ikinci en yüksek bedeli teklif eden davacıya ihalenin, neticeten de arsa tahsisinin yapılmasının davalının takdirinde bulunduğu, davacının tahsis talebine davalı OSB tarafından yeniden ihaleye çıkılmasına karar verildiği gerekçesiyle ret cevabı verildiği anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usule ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,09.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.