"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/157 E., 2022/1594 K.
DAVA TARİHİ : 10.01.2017
KARAR : Davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 1. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2020/135 E., 2020/428 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı şirket ile aralarında bir bağımsız bölüm için 21.07.2009 tarihinde 41.000 € karşılığında adi yazılı şekilde daire satış sözleşmesi imzalandığını, belirli aralıkla davalı şirket yetkilisine toplam 36.000 € ödeme yaptığını, bakiye 5.000 €'yu daire tesliminde ödeyeceğini ancak dairenin kendisine teslim edilmediğini, 11.04.2015 tarihli inşaat devir sözleşme ile dava konusu taşınmazın davalı yüklenici ...'a devredildiğini, sözleşmenin 2'nci maddesine göre dairelerin tesliminden ve ödemelerden ...'un sorumlu olduğunu, yine sözleşmenin 4'üncü maddesinde kârın davalılar arasında eşit dağıtılacağı hususunun belirtildiğini, TBK'nın 206 ve devamı maddeleri uyarınca diğer davalı ...'a inşaatın devredildiğini, kendi üzerine düşen edimleri yerine getirdiği halde, davalıların taahhütlerini yerine getirmediklerini belirterek, bağımsız bölümün tapusunun adına tescil edilmesini, bunun mümkün olmaması halinde ödemiş olduğu 36.000 €'nun TL karşılığı olan 127.000 TL'nin iadesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili; davacı ile diğer davalı şirket arasında yapılan satış sözleşmesinin resmi şekilde yapılmadığından geçerli olmadığını, sözleşmenin tarafının müvekkili olmadığından kendisini bağlamadığını, müvekkilinin diğer davalıların borçlarını üzerine almadığı gibi, borcun nakli sözleşmesinin de söz konusu olmadığını, gerçekte böyle bir borç ilişkisinin var olup olmadığının araştırılması gerektiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Davalı ...İnşaat...A.Ş.ye usulüne uygun olarak yapılan tebligata rağmen davaya cevap verilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin 29.11.2018 tarihli ve 2017/40E., 2018/756K. sayılı kararı ile; davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'nin 21.07.2014 tarihinde ticaret sicilinden kaydının terkini ile kapanış kaydının yapılarak silindiğinin anlaşıldığı, Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/827 E., 2016/1364 K. sayılı kararı ile davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'nin ihyasına karar verildiği, Kayseri 3. Tüketici Mahkemesinin 2015/862E. sayılı dosyasından yetki alınarak Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/827E., 2016/1364 K. sayılı ihya kararı ile davalı şirketin ihyasının işbu dava dosyası için de kabul edildiği, taşınmaza ait tapu kaydının incelenmesinde; taşınmazın halen tarla vasfında olduğu, kat irtifakının kurulmadığı ve kat mülkiyetine geçilmediğinin anlaşıldığı, yüklenicinin öncelikle arsa sahiplerine karşı edimlerini yerine getirmek zorunda olduğunu, hal böyle olunca ifa imkansızlığı nedeniyle davacının talep ettiği tapu iptali ve tescil davasının şartları oluşmadığından reddine karar vermek gerektiği, taraflar arasında akdolunan sözleşme resmi şekilde yapılmadığından geçersiz olduğu, ödeme dekontlarından davacının bu geçersiz sözleşmeye istinaden davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye toplam 36.000 € ödeme yaptığının görüldüğü, davalılardan ...İnşaat...A.Ş.ile söz konusu gayrimenkulün yapımı hususunda imzalanan protokol uyarınca inşaat işlerinin devredilerek ...'un davacı ile davalı şirket arasında yapılan sözleşmenin tarafı haline geldiği, davacının ödemiş olduğu 36.000 €'dan da sorumlu olduğunun kuşkusuz olduğu, dosyada mübrez bilirkişi raporunda özetle: "Davacının davalıya dosyadaki ödeme belgelerine göre toplam 36.000 € ödeme yaptığı, TCMB Euro döviz alış kuru karşılığının dava tarihinde 3,6901 olduğu, toplam ödemeye karşılık gelen tutarın ise 132.843,60 TL olduğu" yönünde görüş ve kanaatinin bildirildiği, davacının davalı şirketle 21.07.2009 tarihinde "Daire Satış Sözleşmesi" başlıklı sözleşme yaptığı, bu sözleşmeye istinaen yine dosya arasında bulunan ödeme makbuzlarından da anlaşılacağı üzere toplam 36.000 Euroyu davalı ...İnşaat A.Ş.'ye ödediği ancak daha sonra dosya arasında bulunan "İnşaat Devir Sözleşmesi" uyarınca davalı şirketin söz konusu inşaatın yapım işini davalılardan ...'a devir ve temlik ettiği, dolayısıyla davalı ...'un da davalı şirketin tahsil etmiş olduğu paradan inşaati devir alması nedeniyle sorumlu olması gerekeceği, geçersiz olan sözleşmeden kaynaklı alacağın böylece her iki davalıdan da talep edilebileceği gerekçesiyle davacının terditli olarak açmış olduğu tapu iptali ve tescil davasının reddine, davacının terditli olarak açmış olduğu alacak davasının kabulü ile 127.000 TL'nin davalılardan ... yönünden ihtarnamenin tebliğ edildiği, 26.05.2015 tarihinden itibaren, diğer davalı ...İnş. Taah. Pet. Or. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen adı geçen davalılardan alınarak davacıya verilmesine dair verilen karar, davalı vekilince istinaf edilmiş, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 04.12.2019 tarih 2019/171E., 2019/2133K. sayılı kararı ile; davalılardan ...'un istinaf dilekçesinde; davacının geçersiz satış sözleşmesini diğer davalı ...İnşaat ile yaptığını, ödemeleri de sunduğu makbuzlarda davalı şirkete yaptığını beyan ettiğini, ancak kendisinin inşaat yapım sözleşmesini ... ...İnşaat ile yaptığını, bu iki firmanın birbirinden bağımsız olduğunu, daire satış sözleşmesinin tarafı olmadığını ve davacıdan bir ödeme almadığını belirttiği, hal böyle olunca; davalı ...İnşaat...A.Ş. ile dava dışı ... ...İnşaat Ltd. Şti.'nin ticari sicil kayıtları getirtilerek ortaklarının ve yöneticilerinin tespit edilmesi, buna göre bahsi geçen şirketlerin birbirleriyle ve davalı ...'un da her iki şirketle herhangi bir irtibatı bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği gerekçesi ile davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren yerel mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taşınmazın halen tarla vasfında olduğu, kat irtifakının kurulmadığı ve kat mülkiyetine geçilmediği, yüklenici öncelikle arsa sahiplerine karşı edimlerini yerine getirmek zorunda olduğundan ifa imkansızlığı nedeniyle davacının talep ettiği tapu iptali ve tescil davasının şartları oluşmadığından reddine karar verildiği, mahkemece kaldırma ilamına uyularak davalı ...'un davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş. ve dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti.'i ile bağlantısı olup olmadığı hususunun değerlendirilmesi amacıyla her iki şirketin ticaret sicil kayıtlarının getirildiği, ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. şirketinin kurucularının ... Medet, Melek Medet, ..., ... ve ... olarak görüldüğü, ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin kurucularının ... ...ve Kürşat Küçük olduğu, Kürşat Küçük'ün hissesini ... Medet'e devrettiği, ... Medet'in ... Medet'in oğlu olduğu hususları dolayısıyla her iki şirket arasında bağlantı bulunduğu, mahkemenin emsal dosyası olan 2020/136 E. sayılı dosyası arasına getirilen soruşturma ve ceza dosyalarının değerlendirilmesi sonucunda, davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. Şirket yöneticisinin ... ...olduğu, dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin yöneticisinin ... ...olduğu, dava konusu arsa ile ilgili sözleşme görüşmelerini dava dışı ... ...ve ... Medet'in birlikte yaptığı, ...'un inşaat devir sözleşmesini dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti. ile yaptığı, bu devir sözleşmesinin konusunun dava konusu olan arsa olduğu, tahsilat makbuzlarında tahsil edenin ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş. adına dava dışı ... ...olduğu, daha önceki anlatımlardan ve tüm dosya kapsamından da anlaşılacağı üzere dava dışı ... Medet'in dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin kurucusu olduğu, dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti. ile ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş. arasında bağlantının açık olduğu, ... ile dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti. arasında da bağlantı bulunduğu ve bu bağlantının da davaya konu arsa dolayısıyla gerçekleştiği, bu hususların davalı ...İnşaat...A.Ş. ve davalı ... arasında bağlantı olduğunu açık bir şekilde ortaya koyduğu, bu hususta davacının tanık deliline dayandığı gözetilerek mahkemece tanık dinlenmiş olup, tanık ifadesinde davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş ile dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin aynı şirket olduğu, dava konusu arsa ile ilgili sözleşme görüşmelerini ... ...ve ... Medet'in birlikte yürüttüğünü beyan ettiği, tanığın bu ifadesi ile birlikte davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş ile dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti. arasındaki bağlantının doğrulandığı, davalı ...'un "İnşaat Devir Sözleşmesi"ni dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti. ile yaptığı hususu tekrarla ... ile her iki şirket arasındaki bağlantının da var olduğunun mahkemece tespit edildiği, dosya arasında bulunan sözleşme örneklerinden de anlaşılacağı üzere davalı şirketle 21.07.2009 tarihinde daire satış sözleşmesi başlıklı sözleşme yaptıkları, bu sözleşmeye istinaden yine dosya arasında bulunan ödeme makbuzlarından da anlaşılacağı üzere toplam 36.000 Euroyu davalı ...İnşaat... A.Ş.'ye ödediği ancak daha sonra dosya arasında bulunan inşaat devir sözleşmesi uyarınca davalı şirketin söz konusu inşaatın yapım işini davalılardan ...'a devir ve temlik ettiği, dolayısıyla davalı ...'un da davalı şirketin tahsil etmiş olduğu paradan inşaatı devir alması nedeniyle sorumlu olmasının gerekeceği, geçersiz olan sözleşmeden kaynaklı alacağı davacının her iki davalının da talep edebileceği, davacının davalılardan ...İnşaat...A.Ş.'ye dava tarihinde temerrüde düşürdüğü, ...'un ise ihtarnamenin tebliğ tarihi olan 26.05.2015 tarihinde temerrüde düşürüldüğü anlaşılmakla davacının terditli olarak açmış olduğu tapu iptali ve tescil davasının reddine, davacının terditli olarak açmış olduğu alacak davasının kabulü ile, 127.000 TL'nin davalılardan ... yönünden ihtarnamenin tebliğ edildiği 26.05.2015 tarihinden itibaren davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş. yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen adı geçen davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; dava konusu parayı müvekkilinin almadığını, böyle bir ödemenin varlığından da haberdar olmadığını, ayrıca müvekkilinin diğer davalının borçlarını üzerine almadığını/borcun nakli sözleşmesi bulunmadığını, davacının geçersiz satış sözleşmesini davalı ...İnşaat ile yaptığını, ödemeleri de sunduğu makbuzlardaki davalı şirkete yaptığını beyan ettiğini, müvekkilinin ise inşaat yapım sözleşmesini ... ...İnşaat ile yaptığını, bu iki firmanın birbirinden bağımsız olduğunu, müvekkilinin ... ...İnşaat ile yaptığı sözleşmede davalının tüm borçlarını üzerine almadığını, müvekkilinin daire satış sözleşmesinin tarafı olmadığını ve davacıdan bir ödeme almadığını, müvekkilinin diğer davalının kimlere nereleri ne fiyatlar ile sattığını bilmesinin ve haricen yapılan satış sözleşmesinin defter ve kayıtlar dışında öğrenmesinin mümkün olmadığını, diğer davalı firmanın tüm aktif ve pasifleri ile birlikte devralınmadığını, davacı ile diğer davalının sözleşme ve borç ilişkisinin davalı şirketin ticari defter ve kayıtlarıyla araştırılması gerektiğini ve muvazaalı borç ilişkisi düzenlenmesi ihtimalinin de mümkün olduğunu belirterek, yerel mahkeme kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ile davalılardan ...İnşaat...A.Ş. arasında yukarıda belirtilen taşınmaz için 21.07.2009 tarihinde ve haricen "Daire Satış Sözleşmesi" imzalandığı, sözleşmede satıcı şirket temsilcisinin ... ...olduğu, davalı ... ile dava dışı ... ...İnşaat Ltd. Şti. arasında 11.04.2015 tarihinde "İnşaat Devir Sözleşmesi" imzalandığı, sözleşmenin konusunun dava konusu bağımsız bölümün de içinde bulunduğu inşaatların davalı ...'a devredilmesi ve iş bitiminde kalan karın eşit şekilde paylaştırılması olduğu, davalı ...İnşaat...A.Ş. ile dava dışı ... ...İnşaat Ltd. Şti.'nin ticari sicil kayıtları getirtilerek ortaklarının ve yöneticilerinin tespit edildiği, ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. şirketinin kurucularının .... ..., ... ve ... olarak görüldüğü, ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin kurucularının ... ...ve .... olduğu, ....'ün hissesini....'e devrettiği, ... ...'in oğlu olduğu, davalı ...İnşaat şirketinin yöneticisinin ... ...olduğu, dava dışı ... ...İnş. Ltd. Şti.'nin yöneticisinin ... ...olduğu, dava konusu arsa ile ilgili sözleşme görüşmelerini dava dışı ... ...ve ... Medet'in birlikte yaptığı, iki şirket arasında bağlantı olduğu, bu nedenle davalı ... ile diğer davalı şirket arasında bağlantı olduğu, bu bağlantıların da dava konusu satış sözleşmesine konu taşınmazın bulunduğu arsa ve inşaattan kaynaklandığı, davalı ... ile yapılan inşaat devir sözleşmesinin lafzından inşaatın tümüyle bu davalıya devredildiği, tüm tahsilatların davalı tarafından yapılacağı ve işin sonunda kar paylaşımına gidileceğinin kararlaştırıldığı, bu durumda davalı ...'un da diğer davalı ile birlikte davacıya karşı müşterek ve müteselsilen sorumlu olduğunun kabulü gerektiği anlaşılmakla mahkemece verilen kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığından davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; istinaf sebeplerini tekrarlayarak, ...İnşaatın aynı daireyi birden fazla kişiye sattığını, bu nedenle onlarca kişi tarafından suç duyurusunda bulunulduğunu, dolandırıcılık suçundan ötürü hakkında kamu davaları açıldığını, o dönemde kendisinin davalı şirketin kaç kişiye, hangi bedeller ile daire sattığını bilmesinin mümkün olmadığını, davalının yaptıklarından kendisinin sorumlu tutulmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, müvekkilinin yüklenicinin 3. kişilere karşı olan yükümlülüklerini üzerine aldığına ilişkin sözleşmede herhangi bir madde olmadığı gibi hukuken başkaca bir sorumluluğun da olmadığını, kendisinin davacıdan herhangi bir ödeme almadığını ifade ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, taraflar arasındaki tapulu taşınmaza ilişkin adi yazılı taşınmaz satış sözleşmesinden kaynaklı teslim edilmeyen taşınmazın tapu iptali ve tescili, olmadığı taktirde taşınmaz için yapılan ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.4721 sayılı Türk Medeni Kanununun "İspat yükü
" başlıklı 6'ncı maddesinde; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür." denilmiştir.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun "İspat yükü" 190'ıncı maddesinin 1'inci fıkrasında; "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
" denilmiştir.
3.Değerlendirme
1.İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi gerekçeli karar başlıklarında davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'nin isminin "...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti." şeklinde yazılması, mahallinde düzeltilebilir maddi hata kabul edilerek bozma sebebi yapılmamıştır.
2. Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine ve özellikle davalı ...İnşaat Taah. Pet. ve Orm. Ür. Tur. San. ve Tic. A.Ş. ile bağlantısı olduğu anlaşılan dava dışı ... ...İnşaat Ltd.Şti. ile davalı ... arasında imzalanmış inşaat devir sözleşmesinin lafzından inşaatın tümüyle bu davalıya devredildiği, tüm tahsilatların davalı tarafından yapılacağı ve işin sonunda kar paylaşımına gidileceğinin kararlaştırıldığı, bu durumda davalı ...'un diğer davalı ile birlikte davacıya karşı müşterek ve müteselsilen sorumlu olduğunun anlaşılmasına, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.