"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/426 E., 2022/23 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl davada davalı kurumun mülkiyetinde bulunan İzmir çevre yolunun Karşıyaka, Bornova ve Çiğli İlçe sınırları içerisinde kalan bölümlerindeki otoyol aydınlatması için tüketilen enerji bedelinden sorumlu olmasına karşılık TEDAŞ ile yapmış olduğu 22.01.2003 tarihli protokolü gerekçe göstermek suretiyle ödeme yapmaktan kaçındığını, anılan protokol ile davalıya ait olan İzmir-Urla otoyolu ile çevre oto yolunda yapılan aydınlatma tesislerinin ...'ne (TEDAŞ) devredilecek bölümün belirlenmesi ile enerjisi TEDAŞ tarafından bedelsiz sağlanacak bakım hizmetlerinin TCK 2. Bölge tarafından sağlanacak bölümleri belirlenmiş ise de; 25.09.2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği ve 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 13 üncü maddesi uyarınca Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 21.03.2003 tarihli ve 112 sayılı kararıyla perakende satış tarife yapısında kullanılan usul ve esasların yürürlüğe girmesi ile otoyollardaki tüketilen elektrik enerjisi bedelinden davalının sorumlu olduğunun gösterilmiş olması nedeni ile yapılan protokolün uygulama kabiliyetinin ortadan kalktığını, buna rağmen davalının otoyol aydınlatma bedellerini ödemekten haksız şekilde imtina ettiğin, davalı hakkında toplam 1.777.387,91 TL üzerinden takip yaptığını, davalının takibe haksız itiraz ettiğini ileri sürerek; itirazın iptali ile takibin devamına, davacı lehine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili birleşen davada aynı vakıalara dayanarak davacı Gediz Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Gediz EPSAŞ) vekili, davalının İzmir 27. İcra Müdürlüğünün 2013/6351 E. sayılı dosyasındaki itirazın iptaline, davacı lehine icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, davaların reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 15.03.2016 tarihli ve 2014/305 E., 2016/111 K. Sayılı kararla asıl dava yönünden İzmir 23. İcra Müdürlüğünün 2013/8 esas sayılı icra takip dosyasındaki asıl alacak 1.659,593,86 TL, işlenmiş faiz 98.842,23 TL, işlenmiş faiz KDV'si 17.071,060 TL'ye davalı Karayollarının yapmış olduğu itirazın iptaline bu miktarlar üzerinden takibin devamına, fazlaya ilişkin talebin reddine, asıl alacak olan 1.659,593,86 TL'nin %20'si oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, birleşen dava yönünden davacının taraf sıfatı olmadığından davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalı vekili ile birleşen davacı vekilleri temyiz yoluna başvurmuşlardır.
2. Dairece verilen 03.07.2017 tarihli 2016/21937 E., 2017/10891 K. sayılı kararla, "...Her ne kadar dava konusu olayda, bilirkişi görüşüne başvurulmuş ise de; Mahkemece 28.10.2014 bilirkişi raporu hükme esas alınmamıştır. Ancak taraflar arasında düzenlenen 22.01.2003 tarihli protokole konu yolların "karayolu aydınlatması" kapsamına girip girmediği hususu teknik bir konu olduğundan, konunun uzmanlarından oluşturulacak bir kuruldan rapor alınması, davanın rapor sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Ayrıca birleşen dava yönünden; birleşen davacı, özelleştirmeden kaynaklı olarak bazı alacakların Gediz EDAŞ tarafından Gediz EPSAŞ'a devredildiğinden bahisle taraf değişikliği talebinde bulunmuş, Mahkemece taraf değişikliğinin ancak davalı tarafın açık kabulü halinde HMK'nin 124 üncü maddesi gereğince kabul edilebileceği, davalı kurumun ise taraf değişikliğine muvafakatı olmadığı gerekçesi ile birleşen dava yönünden Gediz EPSAŞ'ın davacı olarak taraf sıfatı olmadığından reddine karar verilmiştir.
Oysa, birleşen davacı HMK 125 inci maddesi “dava konusunun devri” hükümlerine göre, taraf değişikliği talebinde bulunmuş olup, mahkemece dava konusu alacağın devir kapsamına girip girmediği böylece asıl davacı Gediz EDAŞ'ın taraf (davacı) sıfatını söz konusu temlik ile kaybedip kaybetmediği, alacağı temlik almışsa Gediz EPSAŞ'ın davaya devam edip etmeyeceğinin belirlenmesi, taraf sıfatını kazanması halinde birleşen dava yönünden davaya devam edilmesi aksi halde taraf (davacı) sıfatı yokluğundan davanın reddi yoluna gidilmesi gerekirken bu husus nazara alınmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir..." gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; alınan ek bilirkişi raporuyla elektrik bedeli tel örgüler ile çevrilmemiş, yaya trafiğine kapatılmamış veya yayalar giremez işaret levhası konulmamış yollar olup, meskûn mahal içinde trafiğe açık çevre yollarının merkezde birleştiği geçiş yerleri olduğu, 22.01.2003 tarihli protokole konu yolların "karayolu aydınlatması" kapsamına girmediği, protokolde kastedilen otoyolların davalı İdare tarafından işletilen ve geçen araçlardan ücret toplanan yollar olduğu, davaya ve itiraza konu yolların ise, davalı İdarenin geçen araçlardan ücret almadığı yollardan olması nedeniyle söz konusu yollardaki genel aydınlatma bedellerinden davalı kurumun sorumlu olmayacağı, birleşen dosya yönünden işletme hakkı devir sözleşmesi gereğince alacakların TEDAŞ'ta kaldığı gerekçesiyle; asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen dosyada davacı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asıl davada davacı Gediz EDAŞ vekili ile birleşen davada davacı TEDAŞ vekili; dava konusu yolların "genel aydınlatma" kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, İzmir İli Aydınlatma Komisyonunun 31.07.2019 tarihli toplantısında 5 no'lu kararının bu hususu ispatladığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, otoyol aydınlatma bedelinin tahsili için başlatılan takiplere vaki itirazların iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun Geçici 17 nci maddesine dayanılarak çıkartılan ve 10.07.2009 tarihli ve 27284 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Aydınlatma Yönetmeliği'nin 3 üncü maddesi (ç) bendi ile Aydınlatma Yükümlülüğü başlıklı 4 üncü maddesi,
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye, hükme esas alınan bilirkişi raporunun yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gözetilerek hazırlanmış olmasına göre; asıl ve birleşen dosyada davacı vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
29.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.