"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2473 E., 2022/2021 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kızıltepe 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/642 E., 2021/662 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının tarımsal sulama aboneliği olmasına ve bu aboneliği nedeniyle kaçak elektrik kullanımı söz konusu olmamasına rağmen, 6958578 tesisat nolu aboneliği hakkında kaçak kullandığından bahisle 152.179,78 TL'nin tahsili için icra takibi başlatıldığını, alacağın tüm ferileriyle 172.979,27 TL olduğunu, davacının tüm elektrik borçlarını düzenli olarak ödediğini, davalının kaçak kullanımı ispatla yükümlü olduğunu, kabul anlamına gelmemek kaydı ile davacının destekleme hesabından yapılan kesintilerin borca mahsup edilmesi gerektiğini ileri sürerek; Kızıltepe İcra Müdürlüğünün 2020/11591 E. sayılı dosyasına konu edilen kaçak kullanım tahakkuku nedeniyle şimdilik 100,00 TL borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, 02.06.2021 tarihinde sunduğu ıslah dilekçesi ile takip dosyasının tüm ferileri ile beraber iptalini ve 152.179,78 TL davalıya borçlu olmadığınının tespitini, davalının kötüniyet tazminatına mahkum edilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın zamanaşımana uğradığını, davacının 6958578 tesisat nolu tarımsal sulama aboneliği nedeniyle tüketim endeksli faturaya dayalı olarak takip başlatıldığını ve bu aboneliğin ödenmemiş borçları bulunduğundan 30527 sayılı Tebliğe istinaden destekleme ödemelerinin otomatik virman yoluyla destekleme hesabından çekildiğini, fatura bedeli belli olmasına rağmen 100,00 TL üzerinden kısmi dava açılmasının usûle aykırı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davaya konu icra takibine sebep olan borcun dayanağının davalı vekilinin cevap dilekçesinde ve davalı şirketin müzekkere cevabında tüketim faturası nedeniyle yapılan tahakkuk olarak belirtilmiş olmasına rağmen; davaya konu takip talebinde alacağın sebebinin kaçak elektrik kullanımı olduğunun anlaşıldığı, Yargıtay uygulamasında itirazın iptali davası icra takibine sıkı sıkıya bağlı olmakla icra takibinde dayanılan sebebin değiştirilemeyeceği kabul görmüş olmakla; menfi tespit davası ile itirazın iptali davasının sonuçlarının birbirini doğrudan etkiler nitelikte oldukları ve menfi tespit davasının da icra takibi ile ilişkisi gözetildiğinde menfi tespit davasında da icra takibinde dayanılan sebebin somutlaştırılması gerektiği, davanın menfi tespit davası olduğu gözetildiğinde davacının borcunun bulunduğunu ispatla yükümlü davalı tarafından kaçak elektrik kullanım tutanağı düzenlenmediği, bu hali ile kaçak elektrik kullanımına konu taşınmazın tespitinin mümkün olmadığı, ayrıca yapılacak keşif ve alınacak bilirkişi raporunun dosyaya katkı sağlamayacağı gözetilerek keşif yapılmaksızın davalı tarafça davacının davaya konu icra takip dosyasındaki kaçak kullanım iddiasını ve kaçak kullanım iddiasına dayanan alacak iddiasını ispatlayamadığı ve somutlaştıramadığı, taraflar arasında sözleşme ilişkisinin bulunduğu bu suretle zamanaşımı süresinin geçmediği, para alacaklarının bölünebilir nitelikte olduğu gözetildiğinde kısmi dava olarak açılmasında hukuki yarar bulunduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile davacının, Kızıltepe İcra Müdürlüğünün 2020/11591 E. sayılı dosyası ile yürütülen icra takibi nedeniyle davalıya borçlu olmadığının tespitine, takip konusu asıl alacak olan 150.288,16 TL üzerinden %20 tutarında hesaplanan 30.057,63 TL kötüniyet tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; zamanaşımı yönünden davanın reddi gerektiğini, Mahkemenin eksik inceleme ile karar verdiğini, davacının 6958578 tesisat nolu tarımsal sulama aboneliği nedeniyle tüketim endeksli faturaya dayalı olarak takip başlatıldığını ve bu aboneliğin ödenmemiş borçları bulunduğundan 30527 sayılı Tebliğe istinaden destekleme ödemelerinin otomatik virman yoluyla destekleme hesabından çekildiğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının menfi tespit istemine konu icra takibinin dayanağı olarak 6958578 tesisat nolu abonelik nedeniyle kaçak bedeli olarak gösterilmiş ise de, davalının eldeki davada takip konusu borcun aboneliğin endekse dayalı tüketim faturalarından kaynaklandığını savunduğu, dosyaya gönderdiği 25.12.2020 tarihli cevabi yazısında da dava konusunun aboneye ait tüketim borcu olduğunu, kaçak elektrik kullanım tutanağı olmadığını açıkça ifade ettiği ve davacının hesabından yapılan kesintilere dair otomatik virman bilgilerini gönderdiği, itirazın iptali davalarında olduğu gibi icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında da, davalı takip alacaklısının takip talebinde belirttiği borç sebebi ile bağlı olduğunun kabul edilmesi gerektiği, davalı takip alacaklısının dava konusu icra takibinde borç sebebini açıkça kaçak kullanım olarak belirttiği hâlde, eldeki menfi tespit davasında takibin tüketim endeksine dayalı faturadan kaynaklandığını ileri sürmesi mümkün olmamakla birlikte, borç sebebinin takip talebinde sehven "kaçak" olarak bildirildiği, takip talebi ve ödeme emrinde belirtilen davalı şirketin hukuk birimi nezdindeki 20202941875 nolu dosyanın gerçekten de tüketime dayalı borca ilişkin olduğu düşünülecek olsa dahi, bu durumda tüketime dayalı fatura nedeniyle tahakkuk ve tahsil yetkisi Dicle EPSAŞ'ta olduğu, davalı takip alacaklısının ayrı bir tüzel kişiliği haiz bulunan Dicle EPSAŞ'ın görev ve sorumluluğunda bulunan tüketim endeksine dayalı olarak takip yapma yetkisinin bulunmadığı, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, davacının menfi tespit talebinde haklı olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... tarafından davacı ... abonesinin kaçak elektrik kullandığı iddiasıyla başlatılan takip nedeniyle menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) ispat yükü başlıklı 190 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile menfi tespite konu icra dosyasında borcun sebebinin kaçak kullanım olarak gösterilmiş olmasına ve davalının davacının kaçak elektrik kullandığını ispatlayamadığının anlaşılmasına göre; davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.