"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/196 E., 2022/262 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının maliki bulunduğu dava konusu taşınmazı 10 yıl süreyle, aylık 32.500,00 TL bedelle, 01.04.2009 tarihinde başlayacak şekilde kiralamak isteyen davalı Kurum ile ön anlaşma sağlandığını, davalı Kurumun 13.01.2009 tarihinde 0322/3247012 numaralı faksı ile taslak kira sözleşmesini gönderdiğini, ayrıca ... Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünce kira ilişkisine onay verildiğini, gayrimenkulde bir takım tadilatların yapılmasının istenildiğini, yapılacak tadilata dair davalı Kurumun proje düzenlediğini, davalı Kurumun tadilatlar bitirilmesine rağmen kira sözleşmesini akdetmekten ve kira ilişkisini başlatmaktan imtina ederek zarara uğramasına neden olduğunu, Mahkeme aracılığıyla yapılan tespitte yeni projeye göre yapılan imalat değerinin 112.255,87 TL olduğunun, projenin eski haline getirilmesi için ise 111.319,97 TL harcama yapılması gerektiğinin belirtildiğini, taraflar arasındaki ön anlaşma nedeniyle taşınmazı başkasına kiraya vermek için girişimde bulunmadığını, yapılan tadilatlar nedeniyle taşınmazın ayrı ayrı dükkanlar olarak kiraya verilmesi ihtimalinin de kalmadığını ileri sürerek; davalı Kurumca talep edilen tadilatların yapımı için sarfedilen 112.000,00 TL, projenin eski hale getirilmesi için gereken 111.000,00 TL bedelin ve yoksun kalınan kar
bedeli olmak üzere 34 aylık kira bedeli tutarı olan 1.105.000,00 TL'nin faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacıya ait taşınmazın 10 yıl süre ile kiralanması için önsözleşme imzalanmadığını, tadilat yapılması talebi ve sonrasında kira sözleşmesi yapılacağına dair beyanlarının olmadığını, hazırlanan teknik rapora göre taşınmazda belirlenen eksikliklerin 15 gün içinde giderilmesinin davacıdan istenildiğini, belirtilen sürede eksiklikler giderilmediği gibi herhangi bir şekilde bilgi verilmediğini, taraflar arasında bir görüşme olsa bile taşınmazın tam olarak hazır hale getirilmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 08.09.2015 tarihli ve 2013/433 E., 2015/398 K. sayılı kararla; davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 19.12.2017 tarihli ve 2017/10491 E., 2017/17801 K. sayılı ilamla; kira sözleşmesinin yazılı yapılması zorunlu olmadığından sözlü olarak yapılacak önsözleşmenin de geçerli olduğunun kabulü gerektiği, yapılan araştırma ve alınan bilirkişi raporlarının hüküm vermeye yeterli olmadığı, taşınmazın 2007 yılı deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılıp yapılmadığı ve bu yönetmeliğe uygun hale getirilip getirilemeyeceği, bunun için yapılması gereken işlemlerin neler olduğu ve idarece verilen 15 günlük sürenin makul olup olmadığı, davacının bu sürede tadilat ve güçlendirme için girişimde bulunup bulunmadığı, sözleşmeden dönme hakkının ancak makul süre verildikten sonra kullanılabileceği, önsözleşmede işin başlama ve teslim tarihinin kararlaştırılmadığı ve somut olayın özelliği de dikkate alınarak Yargıtay denetimine uygun nitelikte rapor hazırlanması sağlandıktan sonra hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 08.07.2021 tarihli ve 2019/2 E., 2021/202 K. sayılı kararla; taşınmazın 2007 yılı deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılmadığı ve bu yönetmeliğe uygun hale getirilebileceği, bunun için yapılması gereken işlemlerin yapı dayanım testi, yapının mevcut statik yapısının çözümü, yeniden güçlendirme projesi çizilmesi ve uygulanması olduğu ve idarece verilen 15 günlük sürenin makul olmadığı, bunun için 45 ile 60 gün arasında süre gerektiği, davacının bu sürede tadilat ve güçlendirme için girişimde bulunmadığı, sözleşmeden dönme hakkının ancak makul süre verildikten sonra kullanılabileceği, ön sözleşmede işin başlama ve teslim tarihinin kararlaştırılmadığı, davacının dava konusu taşınmazlardan dolayı 1.192.976,92 TL kira kaybı, 111.000,00 TL eski hale getirme bedeli ve 112.000,00 TL tadilat bedeline ilişkin zararı olduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile taleple bağlı kalınarak dava konusu taşınmaza ilişkin eski hale getirme bedeli olan 111.000,00 TL, tadilat bedeli olan 112.000,00 TL ve kira kaybı olan 1.192,976,92 TL' nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 02.11.2021 tarihli ve 2021/6210 E., 2021/10746 K. sayılı ilamla; davalının sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, taraflar arasındaki görüşmelerin ve mutabakatın önsözleşme olarak kabulü doğru olduğu gibi davalının kusuru nedeniyle kira sözleşmesinin kurulamadığının kabul edilmiş olmasında da bir isabetsizlik bulunmadığı, taraflar arasında kira sözleşmesinin kurulmaması nedeniyle davacı lehine, sözleşmenin feshine bağlı olan makul süre kira bedeli veya cezai şart mahiyetinde olan kira kaybına hükmedilmesinin mümkün olmadığı, davacının kira kaybı isteminin reddine karar verilmesi gerektiğinden bahisle, karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilamı doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile taleple bağlı kalınarak dava konusu taşınmaza ilişkin eski hale getirme bedeli olan 111.000,00 TL ile tadilat bedeli olan 112.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kira kaybına ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; kira kaybı talebinin müspet zararın tazmini istemi olup kabulü gerektiğini, davanın reddine dair ilk kararın bozulmasına dair ilamla lehlerine bu hususta usuli kazanılmış hak oluştuğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; kurulan bir sözleşme olmadığından davanın tümden reddine karar verilmesi gerektiğini, kar kaybı talebi reddedilmesine rağmen diğer taleplerin kabulünün hatalı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira sözleşmesinin kurulamamasına bağlı tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 29 uncu maddesi
3. Değerlendirme
Temyize konu edilen kararın bozma ilamında belirtilen hukuki esaslar gereğince verilmiş olmasına, bozma kararına uymuş olan Mahkemenin bozma ilamının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar verilmesine imkan bulunmamasına, kar kaybı tazminatı yönünden davacı lehine ilk bozma ile kazanılmış hak oluşmadığının, kar kaybı talebi dışındaki talepleri bakımından ikinci bozma ilamı ile davacı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğunun anlaşılmasına göre, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
13.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.