"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3493 E., 2022/2066 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kilis 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/16 E., 2022/503 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, davalı tarafından vekil edeni aleyhine Kilis İcra Müdürlüğü'nün 2016/833 takip sayılı dosyası ile vekil edeninin, murisinin ''670.000 Euro tutarında anlaşma'' ile borçlu olduğunun belirtildiğini, vekil edeninin Almanya'da yaşaması fırsat bilinerek usulsüz tebligatlar neticesinde takibin şeklen kesinleştiğini, vekil edeninin muris babası ...'ın davalı ile arasında herhangi bir borç ilişkisi olmadığını, 6100 Sayılı Kanun'un 200 üncü maddesi uyarınca davalı tarafın, vekil edeninin murisi ...'dan alacaklı olduğunu yazılı belge ile ispatlamak zorunda olduğunu ileri sürerek davanın kabulü ile Kilis İcra Müdürlüğü'nün 2016/833 E. numaralı dosyasında vekil edeninin davalıya borçlu olmadığının tespiti ile ile adli yardımdan yararlandırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, süresinde olmayan cevap dilekçesi ile davacının iddiasının kötüniyetli olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının adli yardım talebinde bulunduğunu, UYAP sisteminde yapılan incelemeye göre davacı adına kayıtlı taşınmazların bulunduğu anlaşılarak 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu'nun (HMK) 334 vd. maddelerinde düzenlenen "davacının ödeme gücünden yoksun olma" şartı gerçekleşmediğinden adli yardım talebinin reddine karar verilerek dava değeri üzerinden hesaplanan 36.365,87 TL olan nispi harcın yatırılması için davacı vekiline 14.06/.022 tarihli celsede bir sonraki celseye kadar kesin süre verildiğini, verilen kesin süre içerisinde eksik olan harç yatırılmadığı takdirde 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 30 uncu maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılacağı hususu usulüne uygun şekilde ihtar edildiğini, bir sonraki 19.072022 tarihli celsede davacı tarafça eksik olan harcın yatırılmadığı anlaşılarak dosya işlemden kaldırıldığını, davacı vekilinin 05/09/2022 tarihli dilekçesi ile dosyanın işleme koyulmasını talep ettiğini ancak 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 30 uncu maddesinde belirtildiği üzere "dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır" hükmü uyarınca eksik olan harç yatırılmadığından talep hakkında işlem yapılmayacağı gerekçesi ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, Mahkemece adli yardım taleplerinin reddi ve nispi harç ikmal edilmediğinden davanın açılmamış sayılmasına dair verilen 21.10.2022 tarihli kararın hukuka aykırı olduğunu, dosya kapsamında fakirlik belgesi taraflarınca ibraz edilmiş olmasına rağmen adli yardım taleplerinin reddedilmesi ile hak arama özgürlüğünün ihlal edildiğini, vekil edeninin yüksek miktardaki harç tutarını ödeyemediği için haksız ve mesnetsiz bir icra takibi sebebiyle davalıya şeklen borçlu durumda kaldığını, vekil edeninin nispi harcı karşılayabilecek maddi gücünün olmadığını ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda İlk Derece Mahkemesince eksik peşin harcın tamamlattırılması için davacı tarafa verilen kesin süre içerisinde davacı tarafça eksik harç tamamlanmadığı ve tamamlandığına dair sayman mutemet alındısı ibraz edilmediğinden, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü aynı nedenlerle; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı murisinin para borcu nedeni ile davacı hakkında mirasçı sıfatı ile borçlu olması sebebi ile başlatılan icra takibinden sonra açılan menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun (492 sayılı Kanun) 28 ve 30 uncu maddeleri
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 120/1 inci maddesi ve 150 nci maddesi
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 334 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, Mahkemece, davacının ödeme gücünden yoksun olma şartı gerçekleşmediğinden adli yardım talebinin reddine karar verilerek eksik peşin harcın tamamlattırılması için davacı tarafa verilen kesin süre içerisinde davacı tarafça eksik harcın tamamlanmamış olması nedeniyle dosyanın işlemden kaldırılmasının ve 6100 sayılı Kanun'un 150 inci maddesi uyarınca süresinde harcın tamamlanıp davanın yenilenmemesi nedeniyle açılmamış sayılmasına karar verilmesinin yerinde olmasına göre davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.02.2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.