"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/463 E., 2023/500 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/533 E., 2020/85 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; mülkiyeti davalıya ait taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti, taşınmazların tapuda tescili ve müvekkil Belediye lehine yol olarak terkini talepli olarak açılan davanın kabulüne karar verildiğini, kararın Yargıtayca onandığını ancak taşınmazın tapu kaydı üzerinde intifa hakkı bulunduğundan söz konusu mahkeme kararının tapu sicil müdürlüğünde infazının mümkün olmadığını, müvekkil Belediye lehine terkin işlemi yapılamadığını, intifa hakkı sahibi adına bankaya bloke edilen kamulaştırma bedelinin taşınmaz maliki davalıya ödendiğini, müvekkili belediye tarafından intifa hakkının bedelsiz olarak terkini davası açıldığını, Mahkemece 256.319,56 TL'nin bankaya bloke edilerek faizinin dava dışı intifa hakkı sahibi...'ya ödenmesine karar verildiğini, intifa hakkının bedelsiz olarak terkini davasında müvekkil belediyenin kamulaştırma bedelini tekrar ödediğini ileri sürerek; davalının sebepsiz zenginleştiği 256.319,56 TL'nin 29.05.2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; sebepsiz zenginleşme şartlarının oluşmadığını, intifa hakkı sahibi tarafından faiz gelirinin tasarruf altında bulunduğu miktarın tasarruf hakkının müvekkilde olmadığını, yani müvekkil uhdesinde ikinci bir 256.319,56 TL'nin bulunmadığını, müvekkilin Yargıtay denetiminden geçmiş kesinleşmiş mahkeme kararı ile kamulaştırma bedeli olan 124.125,31 TL ile 132.194,25 TL'yi malik sıfatıyla tahsil ettiğini ve anılan taşınmazlardaki mülkiyetin sona erdiğini, davacı taraf kesinleşmiş mahkeme kararının hukuka aykırı ve hatalı olduğu kanısında ise Adalet Bakanlığı aleyhine tazminat davası açabileceğini, ayrıca alacağın zamanaşımına uğradığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu taşınmazın yola terkini talepli kamulaştırma bedelinin tahsili ve tescili istemli dava açıldığı, yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verildiği ancak 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ve yerleşik Yargıtay İçtihatlarına göre, kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazlar üzerindeki şerhlerin bedele yansıtılarak tapu kaydının her türlü takyidatlardan arındırılmış olarak tesciline ya da terkinine karar verilmesi gerektiği halde bu hususlar dikkate alınmadan dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan ve dava dışı... lehine tesis edilen intifa hakkının bedele yansıtılmadan hüküm kurulduğu, karar gereği davacı ... tarafından intifa hakkı sahibi adına bloke edilmesi gereken kamulaştırma bedelinin taşınmaz maliki davalıya ödendiği, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 794 üncü maddesi uyarınca taşınmazdan tam yararlanma hakkının intifa hakkı sahibine verildiği, bu durumda davalının intifa hakkı sona erinceye kadar dava konusu olan ve çıplak mülkiyetine sahip olduğu taşınmazları kullanmasının mümkün olmadığı, bu nedenle depo edilen kamulaştırma bedelini tahsil etmesinin de mümkün olmadığı, dolayısıyla intifa hakkı sona ermediği halde kamulaştırma bedelinin çıplak mülkiyet sahibi davalıya ödendiği ve intifa hakkı sahibi için bedel nemalarının intifa hakkı sahibince tahsil edilebilmesi için davacı ... tarafından bir kez daha bedelin depo edilmek zorunda kalındığı, davalının tahsil etme hakkına sahip bulunmadığı bir bedeli haksız yere uhdesine geçirdiği ve bu nedenle sebepsiz zenginleştiği gerekçesiyle; davanın kabulü ile 256.319,56 TL'nin 29.05.2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; sebepsiz zenginleşmenin koşullarının oluşmadığını, intifa hakkı sahibinin tasarruf altında bulundurduğu miktarın tasarruf hakkının davalı müvekkile ait olmadığını, müvekkilin uhdesinde bulunan ikinci bir 256.319,56 TL kamulaştırma bedeli bulunmadığını, müvekkilin, Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen bir mahkeme kararı ile kamulaştırma bedeli olarak 124.125,31 TL ve 132.194,25 TL'yi 2007 yılında taşınmaz maliki sıfatı ile tahsil ettiğini, karşılığında kesinleşmiş bir mahkeme kararı var iken istinaf incelemesine konu edilen davanın da, dava şartı yokluğu nedeniyle dinlenebilir bir dava olmadığını, davacı tarafın aynı konuda kesinleşmiş bir mahkeme kararı varken bu davayı açma hak ve yetkisi bulunmadığı gibi bu durum usul hukuku kurallarına da açıkça aykırılık teşkil ettiğini, davacı tarafın kesinleşen mahkeme kararının yanlış olduğunu ve bu nedenle bir hak kaybına uğradığını iddia ediyorsa bunu yeni bir mahkeme kararı alarak öncekini hükümsüz kılmaya yönelik bir dava açmak yerine yargılamanın yenilenmesi vb. gibi yollarını kullanarak yapması gerektiğini, davacı tarafından açılan ve işbu davaya konu iddialarla ilgili olarak kesin hüküm teşkil eden kamulaştırma bedelinin tespiti davasından yapılan yargılama sırasında davaya konu taşınmaz üzerinde dava dışı... lehine intifa hakkının mevcut olduğunun dosya kapsamından ve istenilen tapu kayıtlarından açıkça görüldüğünü, Mahkemece verilen kararın temyiz ve karar düzeltme aşamalarından geçerek kesinleştiğini, ortada kesinleşmiş bir Mahkeme kararı bulunduğunu, davacı tarafından dava dışı intifa hakkı sahibi... aleyhine intifa hakkının kaldırılması talepli olarak İzmir 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/110 E. sayılı dosyası ile açılan bir başka dava daha bulunduğunu, derdest olup gelecek duruşmasının 17.09.2020 tarihine bırakıldığını, bu dava ile müvekkile çıplak mülkiyet sahibi sıfatı ile ödenmiş olan kamulaştırma bedelinin iadesi talep edildiğinden hukuki dayanağı bulunmayan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacı tarafın talebinin zamanaşımına uğramış olduğunu, Yargıtay ilamı gereğince de müvekkil çıplak mülkiyet hakkı sahibi olarak yalnızca kamulaştırma bedelini almış olduğundan esasen konusuz kalmış olan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince hukuki nitelendirmenin davadaki ileri sürülüş ve dosya kapsamına uygun olarak belirlenmesine, taraflarca ileri sürülen delillerin toplanarak usulüne uygun olarak değerlendirilmesine, delillerin değerlendirilmesinin dosya kapsamına uygun bulunmasına, taraflarca ileri sürülen iddia ve savunmaların tartışılarak gerekçeli kararın oluşturulmasına, ihtilafa uygulanması gereken yasal mevzuatın doğru olarak tespit edilmesine göre istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşme iddiasına dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1. Davacı ... tarafından davalı aleyhine İzmir 3. Asliye Hukuk Mahkemesine 2007/206 E. sayılı dosya ile açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasında davanın kabulüne, dava konu taşınmazlarda davalı malik adına kayıtlı tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine, davacı tarafından depo ettirilen bedellerin davalıya verilmesine karar verildiği, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği görülmüştür.
2. Davacı tarafından bu sefer kamulaştırılan taşınmazların tapu kaydında bulunan intifa hakkı şerhlerinin terkini talebiyle taşınmazlarda intifa hakkı sahibi olan... aleyhine İzmir 8. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2014/251 E. sayılı davanın açıldığı, Mahkemece dava konusu taşınmazlar üzerinde davalı lehine tesis edilmiş intifa hakkının bedelsiz olarak kaldırılması yönündeki talebin reddine, davacı tarafça depo edilen miktarın (124.125,31 TL + 132.194,25 TL) Vakıfbank ..... Şubesine birer ay vadeli yatırılmasına, intifa hakkı sona erene kadar faizinin intifa hakkı sahibi davalıya ödenmesine, buna göre taşınmazlarda davalı lehine tesis edilen intifa hakkının kaldırılmasına, davacı tarafın taşınmazlar üzerinde intifa hakkı olmasına rağmen İzmir 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2007/206 E., 2008/442 K. sayılı kararı üzerine kamulaştırma bedelini tahsil eden çıplak mülkiyet sahibi ... aleyhine dava açmakta muhtariyetine karar verildiği, davacı idare vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 17.01.2019 tarihli ve 2017/16002 E., 2019/574 K. sayılı ilamıyla, taşınmazların eski çıplak mülkiyet sahibi ...'in (temyize konu davada davalı) davaya dahil edilip taraf teşkili sağlandıktan sonra sonucuna göre karar verilmesi ve kabule göre de davalı lehine tesis edilen intifa hakkı sona erdiğinde tespit edilen kamulaştırma bedelinin çıplak mülkiyet sahibi ...'e ödenmesine karar verilmemesinin doğru görülmediği gerekçesiyle bozulduğu ve bozma kararı üzerine dosyanın yeniden esasa kaydedilerek yargılamaya devam edildiği görülmüştür.
3. Bu durumda, davalının intifa hakkı sona erinceye kadar dava konusu çıplak mülkiyete sahip olduğu taşınmazların depo edilen kamulaştırma bedelini tahsil etmesi mümkün olmadığı halde Mahkeme kararına dayanarak depo edilen parayı tahsil eden davalının zenginleştiği ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesince çıplak mülkiyet hakkı sahibi davalı ...'ın davaya dahil edilmesi ve sonucu dairesinde karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle İzmir 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/251 E., 2016/37 K. sayılı kararının bozulduğu, böylece anılan davada yapılan yargılama sonucunda çıplak mülkiyet sahibi olarak davalının kamulaştırma bedelini alacağı da gözetilerek davanın kabulüne karar verilmesinin yerinde olduğu anlaşılmakla, davalının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.