"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından duruşma istemli olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyize konu edilen kararda temyize konu kabul edilen miktarın duruşma sınırının altında olduğu anlaşılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalı vekilinin duruşma isteğinin reddine, temyiz dilekçesinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin yetkilisi olduğu ... İnşaat Adi Komandit Şirketi ile davalının yönetim kurulu üyesi olduğu ... Yapı A.Ş. arasında ticari ilişki bulunduğunu, müvekkilinin yetkilisi olduğu şirketin ... Şirketine olan borcu nedeniyle yapılacak olan ödemenin 30.04.2008 tarihinde davalının banka hesabına TL olarak gönderilmesi istenildiğini, bu nedenle müvekkilinin banka hesabından 200.000,00 Dolar karşılığı olarak 257.000,00 TL gönderildiğini, işlem açıklamasında "... İnşaat cari hesabına istinaden" şeklinde yazıldığını, paranın davalının yönetim kurulu üyesi olduğu şirkete müvekkilinin yetkili olduğu şirketin borcundan dolayı gönderildiğini ancak bu ödemenin borçtan mahsup edilmediğini, açılan takip dosyasına alacağın tahsil edildiğinin bildirilmediğini, ... Yapı A.Ş. tarafından ... İnşaat şirketi aleyhine 4 adet icra takibi yapıldığını, alacakların tamamının tahsil edilerek 2016 tarihinde dosyaların infaz edildiğini, aynı bedelin ... Yapı A.Ş. tarafından tahsil edildiğini, takiplerin Dolar kuru üzerinden başlatıldığını, ödenen bedellere de bu duruma göre faiz işletildiğini, müvekkilinin davalı ile arasında ticari ilişkinin bulunmadığı gibi aralarında alacak verecek ilişkisinin olmadığını, paranın iadesi için davalıya ihtar çekildiği halde ödeme yapılmadığını, ileri sürerek; müvekkili tarafından gönderilen 30.04.2008 tarihindeki döviz kuru üzerinden 200.000,00 Amerikan Doları karşılığı olan 257.000,00 TL'nin (döviz kuru farkından kaynaklanan alacak hakkı saklı kalmak kaydıyla) gönderme tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, dava dilekçesinde belirtilen icra dosyalarının 2006 yılı Haziran ayı içerisinde açıldığını, icra dosyalarındaki alacaklı ve borçluların bu davada taraf olmadığını, dört icra dosyasının alacaklısının ... İthalat İhracat Metal San. ve Tic. A.Ş. olup borçlularının farklı olduğunu, davacının bu dosyalarda borçlu sıfatının bulunmadığını, müvekkilden aldığı borcun ifasını yapan davacının, geri ödemesini yaptığı tarihten 8 yıl 8 ay sonra dava açtığını, davacının yetkilisi olduğunu belirttiği ... İnş. San. ve Tic. Adi Komandit Şirketi ile ... Yapı A.Ş. arasında bir ticari ilişki bulunmadığını, icra dosyalarının alacaklısının ... İth. İhr. Metal San. ve Tic. A.Ş olduğunu, 2006/9385 E. sayılı dosyanın borçluları arasında davacının yetkilisi olduğunu belirttiği ... İnş. San. ve Tic. Adi Komandit Şirketinin bulunmadığını, icra dosyalarının açıldığı ve davaya konu ödemenin yapıldığı tarihlerde davacının ... İnş. San. ve Tic. Adi Komandit Şirketinde herhangi bir temsil yetkisinin bulunmadığını, davaya konu edilen ve müvekkil hesabına gönderilen 257.000,00 TL'nin davacının borcuna karşılık yapılan bir ödeme olduğunu, davacının borcuna karşılık müvekkile yaptığı ödeme dekontuna "... İnşaat cari hesabına istinaden" diye bir açıklama yazdığını 26.08.2016 tarihinde keşide edilen ihtara eklenmesi ile haberdar olunduğunu, müvekkilinin ... İnş. San. ve Tic. Adi Komandit Şirketi ile bir ticari ilişkisi olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak talebine ilişkin olduğunu, davacının davalının hesabına 30.04.2008 tarihinde "... İnşaat cari hesabına istinaden" açıklaması ile 257.000,00 TL gönderdiği, davalının davacının kendisine borçlu olduğuna yönelik iddiasını ispatlayacak bir delili dosyaya sunamadığı, şirketlerin ticari defter ve kayıtları üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda davalı tarafa mükerrer ödeme yapıldığı, davalının haksız zenginleştiğini bilebilecek durumda olup kötü niyetli olduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile 257.000,00 TL'nin 30.04.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; 04.06.2021 tarihli uzman görüşünün Mahkeme tarafından dikkate alınmadığını, gerekçeli kararda uzman görüşüne hiç değinilmediğini, davanın hukuki sebebinin istirdat davası olduğunu, ispat yükünün kime ait olduğu ve neyin, nasıl ispat edilmesi gerektiği konusunda mahkemenin yaptığı tespitin hukuka aykırı olduğunu, ikinci kez ödenen para cebri icra takibi aşamasında, takibin kesinleşmesinden sonra gerçekleştiği için geri istenmesinin ancak istirdat davası ile mümkün olabileceğini, davacının 30.04.2008 tarihinde ödeme yaptığını, bu davanın ise 09.12.2016 tarihinde açıldığını, zamanaşımına uğradığını ispat yükünün davacı tarafta olduğunu, davacının iddiasını ispat edemediğini, davacının tek dayandığı belgenin havalede yer alan “... cari hesabına istinaden” açıklaması olduğunu, bu açıklamanın hiçbir anlamının bulunmadığını, kendi nam ve hesabına göndermediğini ikrar eden davacının gönderilen dava konusu miktar için müvekkilden hak talep edebilmesinin maddi hukuk kurallarına aykırı olduğunu, davacı tarafından yapılan işlemin doğrudan doğruya temsil olunanı bağlayacağını, müvekkilinin davacıdan alacağını tahsil edince %37 hissedarı olduğu ve acil ödemeleri nedeniyle nakit sorunu yaşayan şirketi ... Yapı A.Ş. ne gönderdiğini, bu uygulamanın ticaret kuralları yanısıra hayatın olağan akışına da uygun olduğunu savunarak, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının sebepsiz zenginleşmeye dayanarak talepte bulunduğu, davacı tarafça 30.04.2008 tarihinde banka hesabından davalının hesabına 257.000,00 TL gönderildiği hususunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığı, dekontta, "... İnşaat cari hesabına istinaden" açıklamasının yer aldığı, davalı tarafça davacı tarafından gönderilen paranın borcuna karşılık gönderildiği, bilirkişi heyet raporuna göre, davacının yetkilisi olduğu şirket ile ... İthalat İhracat A.Ş. arasında dekontta yazılı miktarı aşan ticari ilişki bulunduğu, ...Yapı A.Ş. ile ... Şirketi arasında ticari ilişki bulunmadığı, ancak davacının gönderdiği paranın aynı tarihte davalı şirkete intikal ettiği paranın davalı şirket defterlerinde davacının yetkilisi olduğu şirket borcu yönünden cari hesaptan mahsubunun bulunmadığının tespit edildiği, davanın hukuki nitelemesinde şahsi hesabından borçlu şirketin borcu için yaptığı ödemenin icra dosyasına bildirilmemesi sebebiyle aynı borcun bu kez de (yetkilisi olduğu) borçlu şirketçe ödenmesi sebebiyle davalının sebepsiz zenginleştiği iddiası ile açıldığı, böylece davada istirdat davasına ilişkin koşulların bulunmadığı, davalının davacı tarafça gönderilen paranın borç ödemesi sebebiyle yapıldığını savunduğu, davacı tarafça şahsi hesaptan davalının hesabına 257.000,00 TL gönderilmesi işlemine ait dekontta "... İnşaat cari hesabına istinaden" açıklamasının yer aldığı, bu ibare ile gönderilen paranın davacının kendi borcunun ödemesi olmadığı, diğer yandan davacı takip dosyalarındaki borç-alacak yönünden üçüncü kişi konumunda olup, davacı tarafından ifa edilen borcun aynı zamanda asıl borçlu tarafından da ifa edilmiş olduğu yani aynı borcun mükerrer tahsil edilmesi sebebiyle, dava dışı şirket borcu için gönderilen para ile davalının sebepsiz zenginleştiği, davacı tarafından 30.04.2008 tarihinde ödeme yapıldığı, davanın ise 09.12.2016 tarihinde açıldığı, davacının yetkilisi olduğu ... İnşaat Adi Komandit Şirketinin borçlusu bulunduğu icra takip dosyalarının kapak hesaplarının çıkarılmasıyla 24.06.2015 tarihinde ödemeler yapıldığı ve icra müdürlüğünce hacizlerin kaldırılmasına ilişkin yazılar yazıldığı, böylece davacı tarafın "öğrenme tarihi" olan bu tarihten itibaren iki yıllık süre içinde davanın açıldığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu' nun 6 ncı maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190 ıncı maddesi,
2. 818 sayılı mülga Borçlar Kanunu’nun 457 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta; davacı tarafından gönderilen havalede “... İnşaat cari hesabına istinaden” açıklaması bulunmaktadır. Bu açıklama, ... İnşaatın borcuna ilişkin olarak paranın gönderildiğini ifade etmektedir. Davalı bu havaleyle gönderilen parayı kabul etmiş ve kullanmıştır. Ancak savunmasında havaledeki açıklamadan bambaşka bir sebebe dayanmış, paranın davacının davalıya olan borcuna karşılık bir ödeme olarak gönderildiğini ileri sürmüş; havaledeki açıklamayı yani paranın gönderiliş amacını tümüyle değiştirmiştir. Oysa, davalı o tarihte bu açıklamaya itiraz ettiğine ilişkin herhangi bir iddia ve delil ortaya koymamıştır. Dosyada mevcut bilirkişi raporunda 30.04.2008 tarihli havale ile aynı gün ve aynı miktarda 331 sayılı borçlar hesabından ... Yapı A.Ş. ye 257.000,00 TL'nin intikal ettiği tespit edilmiş, davalının aşamalardaki dilekçelerinde davalının ... Yapı A.Ş. de %37 pay sahibi olduğu, pay sahibi olduğu şirketin acil ödemeleri dolayısıyla kendi borcuna ilişkin aldığı ödemeyi şirket hesabına borç olarak verdiğini belirterek dava konusu alacakla ilişkilendirmiştir.
2. Yapılan bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; davacının davalının banka hesabına gönderdiği paranın ... İnşaat şirketinin borcu amacıyla gönderildiği ve davanın süresinde açıldığı anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.