"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/273 E., 2022/395 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen araç mülkiyetinin tespiti ve tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece verilen 26.05.2022 tarihli ve 2022/3730 E. 2022/5139 K. sayılı ilamıyla Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin, tanıdığı olan dava dışı ...aracılığıyla aracının satımı için daha önce tanımadığı dava dışı...ve ...isimli iki kişi ile bir araya geldiğini ve 73.500,00 TL bedel karşılığında anlaştıklarını, aracın devir işlemleri için 05.07.2013 tarihinde noterliğe gittiklerini ancak müvekkilinin evrakı okumadan imzalaması nedeniyle noterlikte araç satış sözleşmesi değil davalılardan ... adına araç devir yetkisi içeren vekaletname çıkartıldığını ve müvekkilinin bunu sonradan farkettiğini, söz konusu işlemin tamamlanmasının ardından müvekkilinin parayı almak üzere dava dışı...ve ...ile Bakırköy Finansbank İncirli şubesine gittiğini ne var ki bu kişilerin bir takım bahanelerle müvekkilini oyaladıklarını; bu süreç içerisinde de adına vekaletname düzenlenen davalı ...’nın aracı diğer davalı ...’a sattığını,müvekkilinin aracın satışının iptalini istemek talebi ile noterliğe geri gittiğinde durumu öğrendiğini, durumun kolluk kuvvetlerine bildirilmesi üzerine aracın üzerine dolandırıcılıktan ötürü şerh konulduğunu, bu hileli işlemlerden ötürü müvekkilinin mağdur olduğunu ve aracın devri nedeniyle herhangi bir ücret de alamadığını, soruşturma kapsamında yer alan ifadelerdeki çelişkiler ve diğer davalının parayı almadığını beyan etmesi karşısında hile ile müvekkilinin iradesinin fesada uğratıldığını ileri sürerek; hileli işleme konu aracın tescilinin iptal edilerek davacı adına tesciline, mümkün değil ise aracın satış tarihindeki değerinin şimdilik 20.000,00 TL’nin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiş; 06.02.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile araç tescili konusundaki talebini de saklı tutarak aracın bedelinin tahsiline karar verilecek olması halinde dava değerini 75.000,00 TL’ye artırmış ve dava dilekçesinde istenmesi sehven unutulan yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 29.06.2018 tarihinde ise davalı ... yönünden davasından feragat etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; aracının ücretini ödeyerek satın aldığını, bu sebeple isnatların asılsız olduğunu, davacının bahsi geçtiği şekilde devir yerine satış vekaleti verdiğini bilmemesinin mümkün olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...; davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.12.2018 tarihli ve 2014/332 E. 2018/599 K. sayılı kararıyla; davalı ... hakkında açılan davanın feragat nedeni ile reddine, dinlenen taraf tanıkları ve soruşturma dosyası içinde bulunan şüpheli ...'nın beyanı dikkate alındığında ...'nın diğer şüphelilerin vergi borçlarından dolayı satış alamadıklarını söylemeleri üzerine araç satışı için vekaleti aldığını, araç bedelinin ... tarafından ...'a ödeneceğinin söylendiğini, yine aracı devrettiği ... isimli kişiyi önceden tanımadığını, hiç görmediğini, kendisine ... tarafından herhangi bir para ödenmediğini beyan ettiği dikkate alındığında davacıya bedelinin ödeneceği belirtilip, oyalanmak sureti ile araç satışı için noterde vekalet vermesi sağlandıktan sonra aynı gün içinde davacının vekil tayin ettiği diğer davalı ... tarafından aracın gerçek rayiç değerinin çok altında bir bedelle davalı ...'a satış sureti ile devrinin yapıldığı; her ne kadar, davalı ... tarafından iyi niyetli 3. kişi olduğu iddia edilmiş ise de aracın davacının elinden çıkış şekli itibariyle hile ve kandırılmak sureti ile elinden çıkmasının sağlanmış olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla adına yapılan tescilin yolsuz tescil olduğu gerekçesiyle; davalı ... hakkında açılan davanın feragat nedeni ile reddine, davalı ... hakkında açılan davanın kabulü ile dava konusu olan aracın davalı ... adına olan trafik tescil kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.02.2022 tarihli ve 2019/222 E., 2022/273 K. sayılı kararıyla; davalının, aracın satış sözleşmesinde gösterilen rayicin altında olduğu da anlaşılan satış bedelini dahi davacıya ya da vekiline ödediğini ispat edemediği, aracın markası, modeli, yaşı, özellikleri, gerçek piyasa değerine göre aracın gerçek değerinin ne kadar olması gerektiği hususunda kendisinden beklenen özeni de göstermediği, davalının iyiniyet iddiasının 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 3 ncü (4721 sayılı Kanun) maddesi hükümleri ile emsal Yargıtay içtihatları uyarınca dinlenemeyeceği, İlk Derece Mahkemesince toplanan deliller kapsamına göre verilen kararda usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığından davalı ...’ın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 26.05.2022 tarihli ve 2022/3730 E., 2022/5139 K. sayılı ilamıyla; davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra, davanın hile sebebine dayalı olarak vekalet ile yapılan satışın iptaliyle aracın tescili, olmadığı takdirde ise rayiç değerinin tahsili istemine ilişkin olduğu, İlk Derece Mahkemesince davacı tarafından davaya konu araca ilişkin tescil kararı istenilmiş olmakla, çoğun içinde azın da olduğu ilkesinden hareketle mahkemece, davaya konu aracın mülkiyetinin tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerekirken, yazılı şekilde trafik siciline tesciline yönelik karar verilmiş olmasının usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle, Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilamında belirtildiği üzere, taşınırlar üzerindeki hâkimiyetin belirlenmesi zilyetlik yoluyla sağlanırken, taşınmazlar açısından bu belirlemenin tapu sicili yoluyla olacağı, Kanun koyucunun 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 1023 ncü maddesinde taşınmaz mallar için açık bir şekilde öngördüğü sicile güven ilkesinin 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nda (2918 sayılı Kanun) yer almaması, başka bir anlatımla trafik kaydında yolsuz bir tescile dayanarak hareket eden kişinin iyi niyetinin mülkiyete hak kazanılması noktasında korunması hususunda 4721 sayılı Kanunda taşınır mülkiyetine ilişkin kurallarına istisna teşkil eden bir yasal düzenlemenin mevcut olmaması karşısında trafik sicil kayıtlarının, tapu sicilinin sağladığı korumaya eşdeğer güce sahip olduğu söylenemeyeceğinden davalının iyiniyet iddiasının dinlenemeyeceği, aracın davalı adına tescilinin yolsuz tescil niteliğinde olduğu anlaşılmış ancak, araç tescil işlemleri idari işlem olmakla, mahkemece davalı adına olan trafik kaydının iptali ve davacı adına tescil kararı verilemeyeceğinden, çoğun içinde azın da olduğu ilkesinden hareketle, davaya konu aracın mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu aracın trafik tescil işlemi idari işlem olmakla davalı ... adına kayıtlı dava konusu aracın mülkiyetinin davacı ...'a ait olduğunun tespitine, fazla istemin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; davalı iyiniyetli zilyet olduğundan emin sıfatıyla zilyetten aracı satın aldığından kazanımının korunması gerektiğini, diğer davalı ... açısından feragat edilmesinin davacı iddiası ile çeliştiğini, mahkemenin hükmünün kanuna aykırı kurulduğunu, davanın reddi gerektiğini, kabul anlamına gelmemek üzere mahkemenin yaptığı işlem tespit işlemi olup satış sözleşmesinde yer alan bedelin davalıya ödenmesi şartı ile tespit kararı verilmesi gerekirken kanuna aykırı hüküm kurulduğunu,mahkemece satış sözleşmesinin geçerliliği ve davalının iyiniyetli olup olmadığını araştırmadan aracın değeri konusunda araştırılmasının yerinde olmadığını ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hile sebebine dayalı olarak vekalet ile yapılan satışın iptaliyle aracın tescili olmadığı takdirde ise rayiç değerinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK ve 04.02.1959 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK.
2. Dairemizin 04.05.2023 tarihli, 2022/8273 E., 2023/1288 K. sayılı ilamı,
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi Kararının tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle dava konusu aracın davacının elinden davalı ...'nın hileli eylemleri ile ve rızası dışında çıktığı bu nedenle de davalı ...'ın iyi niyetli olup olmadığının önem taşımadığı ve sicile güven prensibinin de işlerlik kazanamayacağının anlaşılmasına göre usul ve kanuna uygun olduğu, kararın İlk Derece Mahkemesince uyulan bozma ilamı gereğince verildiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesi artık mümkün olmadığından davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temliz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
25.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.