"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki cezai şart alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine, kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyize konu edilen kararda dava değerinin duruşma sınırının altında olduğu anlaşılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, davacı tarafın duruşma isteminin reddine, temyiz dilekçesinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili tarafından 04.10.2020 tarihinde gerçekleştirilen ihale sonucunda Nevşehir İli, Avanos İlçesi, Topaklı/Bağlarbaşı Mahallesinde bulunan 101 ada 38 parsel numaralı taşınmazın davalı şirkete kiraya verildiğini ve 12.11.2020 tarihinde yazılı kira sözleşmesi imzalandığını, şirketin 08.12.2020 tarihli ve 292998 sayılı yazı ile 15.12.2020 tarihinde yer teslimi yapılmak üzere davet edildiğini, şirket yetkililerinin talebi üzerine 13.01.2021 tarihine kadar kiralananı teslim almak üzere süre verildiğini, süre geçtikten sonra davalı şirket yetkililerinin kiralamaya devam etmek istemediklerini beyan etmeleri üzerine sözleşmenin feshedilerek kesin teminatın gelir kaydedildiğini, kira sözleşmesinin 11. maddesine göre feshe neden olan davalının tazminat ödemekle yükümlü olduğunu ileri sürerek; cari yıl kira bedeli olan 310.000,00 TL’nin fesih tarihi olan 25.01.2021 tarihinden itibaren işleyecek yıllık %15 faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; sözleşmenin özel şartlarının 11. maddesinde kararlaştırılan cezai şartın kiracıya yer tesliminden sonra başlayacak olan 10 yıllık süreden önce fesih halinde geçerli olan bir madde olduğu, yer teslimi henüz yapılmadığından maddenin uygulanmasının mümkün olmadığı, kira sözleşmesinin süresinin başlamadığı ve cari yıl kira bedeli olarak belirtilen borcun oluşmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; kararın kira sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğu gibi hukuki dayanağının da bulunmadığını, kira sözleşmesini imzalayan davalı şirketin kiralanan yeri teslim alma taahhüdünde de bulunduğunu, bu taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin feshine neden olduğu, dolayısıyla sözleşmenin 11. maddesinde belirlenen cari yıl kira bedelini tazminat olarak ödemekle yükümlü olduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kiralama amacıyla yapılan ihalenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapılmadığı gibi davacı Kurumun bu kanuna tabi olmadığı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 346 ncı maddesine göre kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğünün getirilemeyeceği, sözleşmenin tacirler bakımından erteli olan hükmün ertelenme süresi geçtikten sonra imzalandığı dikkate alındığında anılan maddenin somut olayda uygulanması gerektiği, sözleşmedeki cezai şart koşulu geçersiz olduğundan davanın reddine karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik görülmediği, davanın reddedilmesi nedeniyle maktu karar ve ilam harcının davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına karar verilmesi gerekirken harç yönünden hüküm kurulmayarak hata edildiği, yine yargılama giderlerinden olan 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davanın reddi nedeniyle davacıdan alınarak Hazineye gelir kaydına karar verilmesi gerekirken bu konuda karar verilmediği gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, kamu düzeni yönünden yeniden hüküm kurulmak üzere İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; taraflar arasında imzalanan sözleşmenin kanunda tarif edilen kira sözleşmesinden farklı olduğunu, sözleşmenin temel unsurunun davalı tarafından Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında lisans alınarak Lisanslı Depo işletmesi kurulması olduğunu, temel amacının üst hakkı tesisi olduğunu, hem sözleşmeye aykırılık, hem de ihale şartnamesine aykırılık halinde sözleşmeyi fesih hakkının doğduğunu, sözleşme böylece feshedildiğinden cezai şarta hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira sözleşmesinin feshine dayalı olarak sözleşmede yer alan cezai şart bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Kanun'un 299 ve 346 ncı maddeleri
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; hukuki ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa yukarıda yer verilen hukuk kurallarının doğru şekilde uygulandığı, 6098 sayılı Kanun'un 299 uncu maddesinde yapılan tanım uyarınca taraflar arasındaki sözleşmenin kira sözleşmesi niteliğinde olduğu, kiracının cari yıl kira bedelini sözleşmenin feshi halinde tazminat olarak ödeyeceğine dair sözleşme hükmünün kiracı aleyhine düzenleme yasağı kapsamında geçersiz olduğu anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.