"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. İlk Derece Mahkemesi 26.04.2023 tarihli ek kararı ile temyiz talebinin reddine karar vermiştir.
İlk Derece Mahkemesi ek kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin ... Üniversitesinde kayıtlı öğrenci iken 2010 yılı birinci dönemi bitirip ikinci dönem için istenen öğretim ücretini bankaya yatırdığını, ancak ikinci dönem ders kaydını yapmadan okuldan ayrılmak zorunda kaldığını, yatırdığı öğretim ücretini talebine rağmen davalının iade etmediğini belirterek, davalı tarafça ödenmeyen alacağın temerrüt tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; Öğrenci Kayıt-Kabul Önlisans ve Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim Sınav Yönetmeliğinin 27 nci maddesi uyarınca davacının ödediği öğrenim ücretinin iadesinin mümkün olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davacı kendi iradesi ile üniversiteye kaydını yaptırmakla yönetmeliğin bu maddesini kabul ettiği, yönetmeliğin iptali yönünde de herhangi bir karar bulunmadığı ve emsal mahiyette görülen davaların red ile sonuçlandığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 13.12.2011 gün 2011/13620 – 2011/18674 sayılı ilamı ile; " Davacı yönetmeliğin iptali için ... 16. İdare Mahkemesinin 2010/834 E. sayılı dosyası ile dava açtığını bildirmiştir. Bu davanın esası eldeki davayı etkileyecek durumdadır. Hal böyle olunca mahkemece, idare mahkemesi dava dosyasının sonucu beklenmelidir. Diğer taraftan tüketicinin harçtan muaf olduğu gözetilmeden davacının harçtan sorumlu tutulmuş olması da kabul şekli bakımından usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "... Üniversitesi Önlisans, Lisans Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 27 nci maddesinde yer alan, “…Kendi isteği ile kayıt sildiren veya kaydı silinen öğrencilerin ... oldukları öğretim ücretleri iade edilmez.” hükmü uyarınca 15.02.2012 tarihli davalı idare işlemi ile reddedilmesi üzerine anılan yönetmelik hükmünün iptali istemiyle davacının ... 16. İdare Mahkemesine dava açtığı, Anayasanın amir hükmü ve buna dayalı mevzuatın birlikte incelenmesinden, vakıf üniversitelerinin kar amacı gütmeyen, kamu hizmeti veren eğitim kurumları oldukları görüldüğü, bu durumda dönem başında ders kaydını yaptırmaksızın kendi isteği ile kaydını sildiren, dolayısıyla davalı idarenin eğitim-öğretim hizmetinden yararlanmayan öğrencilik statüsünden geçici veya kalıcı olarak ayrılan kişilerin ... oldukları öğretim ücretinin iade edilmeyeceğine dair kuralda hukuka uygunluk bulunmadığından bahisle dava konusu işlemin iptaline 04/04/2019 tarihinde karar verildiği, söz konusu kararın davalı tarafından temyiz edildiği, Danıştay 8. Dairesinin 2019/7502 E., 2021/1485 K. ve 10/03/2021 tarihli kararıyla temyiz isteminin reddedildiği, Danıştay 8. Dairesinin 2021/6059 E., 2021/6192 K. ve 09.12.2021 tarihli kararı ile karar düzeltme isteminin reddine karar verildiği, dönem başında ders kaydını yaptırmaksızın kendi isteği ile kaydını sildiren, dolayısıyla davalı idarenin eğitim-öğretim hizmetinden yararlanmayan öğrencilik statüsünden geçici veya kalıcı olarak ayrılan kişilerin ... oldukları öğretim ücretinin iadesine karar verilmesi gerektiği" gerekçesiyle davanın kabulü ile 4.500 USD'nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunu'nun 4/A maddesi hükmü uyarınca devlet bankalarının Amerikan Doları ile açılmış bir yıl vadeli mevzuat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.10.2022 tarihli ve 2022/6266 E., 2022/7709 K. sayılı kararıyla; "Davalı üniversitenin ÖSYM 2009 kılavuzunda, davacıya ait ödeme tablosunda ve davalı üniversinin 19.03.2009 tarihli erken ödeme ile ilgili duyuruda döviz kurunun sabitlendiği anlaşılmaktadır. Taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinde “sabit kur” kararlaştırıldığı anlaşıldığından sabit kur gözetilerek tahsile karar verilmesi gerekirken kur sabitlenmeksizin Dolar borcuna hükmedilmiş olması hukuka ve hakkaniyete aykırı olup bozmayı gerektirir. " gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı doğrultusunda davacının ödediği doların sözleşme kapsamında 1.50 TL sabit kur üzerinden belirlenmesi gerektiğinden bozmaya uyularak davanın kabulüne, 4.500 USD'nin 1.50 TL sabit kur üzerinden hesaplanarak dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/A maddesi hükmü uyarınca devlet bankalarının Amerikan Doları ile açılmış bir yıl vadeli mevzuat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine karar verilmiştir. Mahkemece, kararın kesin olarak verilmiş olduğu gerekçesiyle, 6100 sayılı Kanun'un 432-426/F maddelerine göre davacı vekilinin temyiz talebinin reddine dair ek karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına ve ek kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, bozmaya uyan mahkemenin kararına karşı temyiz yolunun açık olduğunu, vekil edeninin dışında oluşan nedenlerle uzun süren yargılama sebebiyle 2022 yılında bozma kararı ile vekil edeninin 2010 yılında ... olduğu bedelin 1,5 TL katı ile ödenmesine karar vererek mülkiyet hakkının ihlaline sebep olduğunu, tüketici aleyhine sözleşme yasağının ihlal edildiğini, Yargıtay'ın bozma kararından önce davacının 14.04.2023 tarihi itibariyle ödeme tarihindeki kur üzerinden alabileceği faizsiz minimum tutar 4.500 USDx19,40TL=87.300,90TL iken bozma kararı sonrasında mahkemece hükmedilen faizsiz tutarının ise 4.500 USDx1,5=6.750TL olduğunu, yaklaşık olarak 13 kat fazlaca artan enflasyona rağmen davacının 2010 yılında döviz olarak ödediği 4.500 USD'nin; 2023 yılında ve 2010 yılındaki 1,5TL sabit kurla ödenmesine hükmedilmesi hukuka, kanuna, hakkaniyete, vicdana ve tüketici haklarına aykırı olduğunu, süresinde sunulmayan sabit kur iddiasını kabul etmemekle birlikte Yargıtay'ın kabul ettiği gibi bir sözleşmenin de vekil edeni ile davalı arasında imzalanmadığını, ilanın ÖSYM kılavuzunda olması, yazıların 12 puntodan küçük olması dikkate alındığında bile geçersiz veya ÖSYM kılavuzunda olduğu ve davacıyı bağlamayacağı kabul edilmesi gerekirken; TL olarak ödeme yapmayan müvekkile sabit kur uygulaması ile ödenmesine hükmedilmesinin hakkaniyete ve hukuka açıkça aykırılık teşkil ettiğini, mahkemece her ne kadar davacı lehine 4.600 TL maktu vekalet ücretine hükmedilmiş ise de bu tutarın, AAÜT'ye göre belirlenen asgari ve maktu bir tutar olduğunu, davanın 2010 yılından beri 13 yıldır takip edilmesi sebebiyle mahkemece vekalet ücretinin maktu ve asgari tutardan hükmedilmiş olmasının da bozma nedeni olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kaydını sildiren davacı öğrencinin ... olduğu öğrenim ücretinin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı) 373 üncü maddesinin dördüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen ek karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, dosyada yer alan tüm bilgi ve belgelerin incelenmesinde verilen hükmün yerinde olduğu anlaşılmakla davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle, ek kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesinin 26.04.2023 tarihli ek kararının ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
18.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.