"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/302 E., 2023/474 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şarkışla 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/157 E., 2022/199 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalılardan ... ve ... yönünden davanın reddine, ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle, duruşma talebinin miktar yönünden reddine karar verilerek; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin TİGEM üzerinden damızlık koyun satışları yaptığını, bu kez davalı ...'ün diğer davalı ...'a sözlü kefil olması üzerine 19.03.2019 tarihinde 262 küpeli koyun, 200 adet küpesiz dişi kuzu ve 25 adet de koçluk erkek kuzu olmak üzere 487 adet küçükbaş hayvanı davalılar ... ve ...'a sattığını ve teslim ettiğini, davalı ...'in 200 adet dişi kuzunun bedeli olarak 160.000 TL bedel biçilen BMW X5 marka aracı müvekkiline devrettiğini, yapılan diğer ödemelerle birlikte 200 adet dişi kuzu ile 25 adet koçluk erkek kuzu için toplam 210.000,00 TL bedelin tamamının ödendiğini, 262 adet küpeli koyun bedelinin ise ödenmediğini, gönderilen ihtara da bir cevap alamadığını beyan ederek; dilekçelerinde ibraz edilen kulak küpe numaraları verilen ve davalılara satılmış 262 adet küpeli koyunun satış bedeli olan 358.700,00TL'nin satış ve teslim tarihi 19.03.2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... ve ... vekili; müvekkili ...'un, davacı ile herhangi bir alışverişinin olmadığını, bu müvekkilinin diğer davalı ...'un oğlu olduğunu, bu nedenle, bu müvekkil yönünden husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesini, müvekkili ... ile davacı arasında koyun alışverişi yapıldığının doğru olduğunu, müvekkiline satıldığı iddia edilen koyun sayısının davacının belirttiği kadar olmadığını, satın alınan koyunların bedellerinin ödendiğini ve 160.000TL bedelinde BMW marka aracın devri suretiyle ödemenin tamamlandığını, ödemeye ilişkin delillerinin bildirileceğini savunarak; öncelikle yetki yönünden karar verilmesini, açılan davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; yetkili ve görevli mahkemenin Kars Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, müvekkilinin davacıyla gerek birliği temsilen gerekse kendi adına bir satış sözleşmesi imzalamadığını, davacıdan herhangi bir hayvan satın almadığını, bu konuda kimseye yazılı sözlü kefil olmadığını, müvekkilinin, diğer davalılar ile davacı arasında satış anlaşması yapılırken orada bulunmasının birlik veya kendi adına bir satış işlemi yaptığı anlamına gelmediği gibi, bu satış işleminde diğer davalılara kefil olduğu anlamına da gelmediğini savunarak öncelikle davanın usul yönünden reddine, usul itirazları yerinde görülmediği takdirde esas hakkında öne sürdüklerini hususlar dikkate alınarak haksız ve yersiz olarak açılan davanın esastan reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü cevabi yazılarından 262 adet koyunun ... üzerine naklinin yapıldığı, koyunların Kars iline alıcısı ... olarak sevk edildiği, davacı tarafça 262 adet küpeli koyunun ...'a satışının yapıldığının sevk belgeleri ile ispatlandığı, küpesiz oldukları için anne yanında ve resmi evrak olmadan sevk edilebilen kuzu sayısının da davacı tarafça tanık beyanları ile ispat olunduğu, davalı taraf ticari ilişkiyi kabul ettiğinden artık senetle ispat zorunluluğunun istisnasının araştırılmasına gerek olmadığından ispat yükünün davalı tarafa geçtiği, davalı tarafın kuzuların satış bedeli olarak davacı tarafa 160.000,00 TL karşılığında bir araç verdiğinin tarafların kabulünde olduğu, ancak 262 adet koyun bedelinin davacı tarafa ödendiğine dair dosyaya yansıyan bir delil olmadığı, davalı tarafça yemin deliline dayanılmadığından bu hususta ayrıca hatırlatma yapılmadığı gerekçesiyle davanın ... ve ... yönünden husumet yokluğu nedeniyle reddine, davanın ... yönünden kabulü ile; 358.700,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile bu davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, dava konusu koyunların alelade koyun türünden olmadığını, kangal tipi akkaraman koyunu olduğunu, bu koyunların diğer akkaraman koyunlarına nispetle daha çok et ve süt verimi sağladığını, daha besili ve değerli olduğunu, ancak raporda İç Anadolu Bölgesi'ndeki koyunlarda doğumlar genelde Mart ayında olduğundan küpesi olmayan kuzuların 0-1 aylık olduğunun kabul edildiğini, ihtimale dayalı hesap yapıldığını, raporun sonuç kısmında 0-3 aylık kabul edilip tanesi 600 TL'den hesaplanan dava konusu koyunların o dönemde en küçüğünün 8 aylık olup, en ucuzunun 800 TL değerinde olduğunu, davalı Muhammet ... Bozkurt ile davalı ...'nun hayvan alım satım sözleşmesinden kaynaklanan borçtan müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını beyan ederek; istinaf başvurularının kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın esası hakkında inceleme yapılarak davalarının kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili; miktar itibariyle belge/senet ile ispat zorunluluğu olan bu davada, sayın mahkemece salt tanık anlatımlarına dayanılarak hüküm kurduğunu, ancak hayvanların sevk belgelerinde yanlarında kuzu olduğu yönünde bir ibare bulunmadığını, hayvanların sevki için gerekli işlemlerin yapılabilmesi için bunun muhakkak resmi mercilerce onaylanması gerektiğini, yoksa hayvanların küpesiz ve pasaportsuz olarak ticari amaçla bir başka yere nakline hiçbir şekilde izin verilmediğini, bu hayvanların iddia edildiği gibi kuzu olması ve bu noktada bunların anne yanında gittiği şeklindeki kabulün tamamen varsayıma dayalı olduğunu, hayvanların bedeline ilişkin olarak yapılan fiyat belirlemelerinin de hatalı olduğunu beyan ederek; mahkemece verilen kararın müvekkil lehine kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının istinaf talebi yönünden; davacı ile davalılar ... ve ... arasında yargılamaya konu hayvan satışının yapıldığının yeterli ve kesin delillerle ispat edilememesi nedeni ile işbu davalılar yönünden husumet yokluğundan davanın usulden reddine ilişkin kararda yazılı açıklamalara, yasal sebep ve gerekçelere binaen istinaf edilen kararda usul, yasa ve dosya kapsamı yönlerinden bir aykırılık bulunmadığı, bu nedenlerle davacının istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı,
Davalının istinaf talebi yönünden; davacının 487 adet hayvan satışının yapıldığını yazılı ve kesin delillerle ispat edemediği, dosyasına sunulan belgelerle ve davalının kabulünde olan 268 adet hayvan satışının bedeli karşılığında davalı tarafından kısmi ödeme olarak 210,000,00 TL'nin ödendiği, bilirkişi tarafından rayiç değer hesabına göre hayvan satış bedelinin 304.900,00 TL olacağı, ödenen bedel mahsup edildiğinde buna göre davacı tarafından ispat edilebilen alacak miktarı 94.900,00TL üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçelerle davalı ... yönünden davanın tam kabulüne karar verilmiş olmasının yerinde görülmediği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ...'un istinaf başvurusunun kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın ... ve ... yönünden husumet yokluğu nedeniyle reddine, davanın ... yönünden kısmen kabulü ile; 94.900 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesiz olduğunu, İstinaf mahkemesinin, koyun alımında bulunan ve yerel mahkeme dosyasına sunulan video kayıtlarının incelenmemesini bir eksiklik olarak görmediğini ancak video kayıtlarının incelenmesi durumunda diğer davalılar ... ve ...'in de alıcılar arasında olduğunun görüleceğini, gerek dava kapsamında dinlenen tanıkların tamamının verdiği beyanlar ve gerekse İlçe Tarım Müdürlüğünce listelenmiş hayvan küpelerine ilişkin kayıtlar, köy muhtarının imzaladığı hayvan nakline ilişkin evraklardan açıkça görüleceği gibi müvekkilinin 487 koyunu davalılara teslim ettiğini, bu durumun da ispatlandığını, uyuşmazlık konusu 262 adet koyunun bedelinin ödendiğini davalıların ispat edemediğini, tanık olarak gösterilen ve işin bu boyuta gelmesinin tek müsebbibi olan, damızlık birliği başkanı ...'e duyulan güvenle koyunların davalılar ... ile ...'a satıldığını, bu nedenle davalıların tümünün sorumlu olduğunu ve bu davada taraf sıfatına haiz olduğunu, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, küçükbaş hayvan alım satımından kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6 ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 191/1 inci maddeleri.
3.Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kurallarına göre, davacı tarafından davalı ...'a 262 adet koyun satıldığı hususunun davacı tarafça sunulan belgeler ve davalı tarafın kabulü ile uyuşmazlık konusu olmadığı, her ne kadar davacı taraf bu koyunlar harici 225 adet küpesiz kuzu ve koçun da davalıya teslim edildiğini ve bunların bedelinin ödendiğini ancak 262 adet koyunun bedelinin ödenmediğini iddia etmişse de bu hususun davacı tarafça usulüne uygun şekilde ispatlanamadığı, bu durumda yalnızca 262 adet koyun için ödenen bedel yönünden değerlendirme yapılması gerektiği, koyun bedellerinin belirlenmesi konusunda hükme esas alınan raporun taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olduğu ve Bölge Adliye Mahkemesince bu rapor hükme esas alınarak usulüne uygun hesaplama yapıldığı, davalılar ... ile ...'ün söz konusu satışın tarafı olmadığı ve bu davalılar aleyhine husumet yöneltilemeyeceği anlaşılmakla davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasını karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.10.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.