"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/456 E., 2023/142 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava konusu 207 ada 2 parsel sayılı taşınmazın ... Köyü tüzelkişiliği adına kayıtlı iken 26.03.1997 tarihli tahsis kararı ile müvekkili adına tapuya kaydedildiğini, davalı Belediyenin açtığı tapu iptal tescil davası neticesinde tapu kaydının iptal edilerek adına tescil edildiğini, taşınmazın tapu kaydının iptal edilmesine rağmen davalı ... tarafından müvekkiline herhangi bir bedel ödemesi yapılmadığını, taşınmazın değerinin 80.000,00 TL olduğunu ileri sürerek, dava konusu taşınmazın değerinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının Kanunda belirtilen 5 yıllık sürede bina yapmadığından tescile karar verildiğini, tüzel kişiliğin tüm borç ve alacakları ile birlikte mahalle statüsüne dönüştürülerek köy tüzel kişiliğinin kaldırıldığını, Kanunda bedel ödeneceğine ilişkin düzenleme bulunmadığını, bedelsiz tescile ilişkin kesin hüküm olduğunu, davacının bunu tescil davasında ileri sürmesi gerekirken dava kesinleştikten sonra bedel talep ettiğini, tahsis edilen taşınmaz nedeniyle davacı tarafından bir bedel ödenmediğini, ödenmesi gerekli bir bedel olsa bile taşınmazın rayiç değeri değil, ancak tahsis sırasında ödenen bedelin talep edilebileceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 07.06.2016 tarihli ve 2013/320 E., 2016/258 K. sayılı ilamla; alınan bilirkişi raporuna göre davacının tahsis sırasında köy sandığına 158,88 TL ödediği, ancak taşınmaz üzerine bina inşa etmediği, bu nedenle kendi kusuru ile taşınmazın elinden çıkmasına neden olduğu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 ve devamı maddeleri gereğince zararın davacının kendi kusuru ile ortaya çıkması nedeniyle davalı ... Belediyesinden tahsis bedelini faizsiz şekilde isteyebileceği, rayiç bedeli talep edemeyeceği gerekçesiyle; davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden davanın kısmen kabulü ile 158,88 TL'nin tahsiline, davanın dahili davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece; 20.01.2020 tarihli ve 2019/5972 E., 2020/346 K. sayılı ilamla; ... Emlak ve İstimlak Müdürlüğünce dosyaya sunulan 27.02.2014 tarihli yazı ekindeki ödeme belgesine göre davacının köy tahsilat makbuzu ile 28.03.1997 tarihinde 158.881,00 TL ödediği, davaya konu taşınmazın bulunduğu ... Köyünün 23.07.2004 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 6 ncı maddesine göre Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisine alınan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülmesi nedeniyle ... köyüne ait taşınmazlar ile bu köyün tüm borç ve alacaklarının davalı ... Belediyesi'ne geçmiş olması nedeniyle davacının davaya konu taşınmaz için ödemiş olduğu bedeli davalı ... Belediyesinden talep etmesinde herhangi bir usulsüzlük olmadığı, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/396 E., 2011/142 K. sayılı dosyasında 24.03.2011 tarihli karar ile dava konusu taşınmazın davacı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı ... Belediyesi adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği, bu nedenle davacının gerçek zararının davalı ... Belediyesinden tahsiline karar verilmesi gerektiği, arsa tahsisi için yapılan sözleşmenin geçerli olduğu, sözleşmenin ifa edilmemesi nedeniyle davacının ifanın imkansız hale geldiği tarih olan Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/396 E., 2011/142 K. sayılı dosyasının kesinleşme tarihi olan 11.07.2011 tarihindeki rayiç değerini isteyebileceği, yine davacı tarafça açılan davada faiz talebinde bulunulmasına rağmen, davalının kötü niyetli olduğu kanıtlanamadığına göre davacının davalıyı dava tarihi öncesinde temerrüde düşürdüğüne dair dosya kapsamında bir delil bulunmadığı da dikkate alınarak hükmedilen alacağa dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi suretiyle hüküm tesisi yoluna gidilmesi gerektiği gerekçesiyle, kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 09.05.2023 tarihli ve 2021/456 E., 2023/142 K. sayılı kararıyla; davaya konu edilen Ankara İli, ... İlçesi, ... Mahallesinde kain tarla vasıflı 537,00 m² yüzölçümündeki 207 ada 2 parselde bulunan taşınmazın 18.03.1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanunu 7. Ek madde eklenmesi hakkında 20.05.1987 tarihli ve 3367 sayılı Kanunu'nun hükümleri ile köy yerleşme alanı uygulama yönetmeliği uyarınca 5 yıl içinde üzerine bina yapılması koşulu ile bir bedel mukabilinde 26.03.1997 yılında davacı adına tescil edildiği, ancak beş yıl içinde taşınmaz üzerine herhangi bir yapı yapılmamış olması nedeniyle Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/396 E. sayılı dosyasında verilen karara istinaden dava konusu taşınmazın davacı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı ... adına tescil edildiği, mahallinde yapılan keşif sonrası
düzenlenen bilirkişi raporunda taşınmazın emsal taşınmazlarla ayrı ayrı mukayeseleri, taşınmazın cinsi konumu, değerlendirme tarihinden önce satışı gerçekleşen, özel amaçlı satış olmayan emsallerin alım satım rayiçleri, TÜİK Toptan Eşya Fiyat Aylık Endeks Bültenlerindeki artış oranları ile tüm objektif ölçüler dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, davacı adına kayıtlı bulunan taşınmazın bedelsiz olarak devrinde davacıya ödenmesi gereken rayiç değerin 53.700,00 TL olduğunun mütaalaa edildiği gerekçesiyle, davanın davalı ... Belediyesi yönünden kısmen kabulü ile 53.700,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine, davanın dahili davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; bilirkişi raporunda davacı tarafından ödendiği ispat edilemeyen bedelin esas alınarak fahiş bir hesaplama yapıldığını, dosyada taşınmaz bedelinin ödendiğine dair herhangi bir bilgi yada belge olmadığını, sözleşmenin ifasının borçlunun kendi kusuruyla üstüne düşen edimi yerine getirmemesinden kaynaklandığını, davacının ... tüzel kişiliğine ödeme yaptığına dair makbuzu yada belgeyi ibraz edemediği, bu nedenle ispat edilemeyen davanın reddine karar verilmesi gerekirken olmayan bir ödeme üzerinden rayiç bedel hesaplanarak davanın kabul edilmesinin usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapunun iptali nedeniyle taşınmazın değerinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
06.02.1959 tarihli ve 13/5 ile 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları.
3. Değerlendirme
Mahkemece uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak karar verildiği, denetime uygun ve hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporu ile taşınmazın ifanın imkansız hale geldiği tarihteki rayiç değerin tespit edildiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılamayacağı anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. Maddesi atfıyla, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,30.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Davalı
3.668,25 TL Harç
917,00 TL Peşin
----------------------
2.751,25 TL Bakiye