"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshinin iptali- tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince sözleşmenin feshinin iptali davasının kabulüne, tazminat davasının reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; 1994 yılından buyana faaliyet gösteren ... Eczanesinin sahibi ve mesul müdürü olduğunu, faaliyetinin başlangıcından itibaren ... ile yapılan sözleşmeye istinaden anlaşmalı çalıştığını, davalının 06.10.2005 tarihli yazı ile sözleşmesini askıya aldığını, fesih işlemi haksız olup yargı kararına da dayanmadığını, bedeli davalı tarafından karşılanan reçetelerin tamamının şekil şartlarına haiz olduğunu ileri sürerek fesih işleminin haksızlığının tespiti ile sözleşmenin devamına, haksız olarak sözleşmenin askıya alınması nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 100,00 TL'nin 06.10.2005 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; yetki ve görev itirazında bulunarak, tedbir kararının kaldırılmasını, davacı aleyhinde Emekli Sandığı müfettişlerince yürütülen soruşturma sonucunda, resmi evrakta sahtecilik ve kamu kurumunu aracı kılarak dolandırıcılık suçundan dava açıldığını, söz konusu davanın sonucunun beklenmesi gerektiğini, davacının sözleşme hükümlerini ihlal etmesi nedeniyle ve yine sözleşme hükümlerine dayanarak feshin gerçekleştiğini, feshin iptalinin istenilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyaya kazandırılan bilirkişi raporu ve ceza yargılaması sonucunda verilen hüküm de dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne, dayanak olan belgelerdeki imzaların davacı tarafından oluşturulduğu noktasında tereddüt olduğundan fesih işleminin yerinde olmadığı gerekçesiyle haksız fesih işleminin iptaline, davacının maddi zararına ilişkin talebi konusunda ... 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/35 D.... sayılı kararıyla tedbir işleminin uygulanmasıyla herhangi bir maddi zarar oluşmadığından zarara ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı; ceza mahkemesinin şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince verilen beraat kararının hukuk mahkemesi hakimini bağlamadığını, davacı aleyhine Emekli Sandığı müfettişlerince yürütülen soruşturma sonucunda ... Ağır Ceza Mahkemesinde 2005/80 E. sayılı dosya ile davacı hakkında resmi evrakta sahtecilik ve kamu kurumunu aracı kılarak dolandırıcılık eylemlerinden kamu davası açıldığını, dava dışı Emekli Sandığı'nca ve Kurumca davacının sözleşmesinin 06.10.2005 tarihli ... İl Müdürlüğü oluru ile, sözleşmenin feshini gerektiren hususlar başlığının 2. maddesine istinaden dava sonuna kadar askıya alınmasına, yine 17.05.2005 tarihli ... İl Müdürlüğü oluru ile Emekli Sandığı müfettişlerince yürütülen soruşturma sonucunda 2004 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatına Ek Protokolün 111-1/h bendi ve 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatına Ek Protokolün 4/1-1 bendinde yer alan reçete üzerinde yapılan usulsüz fiilden dolayı 7 yıl süreyle feshedildiğinden, davacının Kurumla olan sözleşmesinin de aynı süre ile protokolün 7. maddesi gereğince feshine karar verildiğini, sözleşme eki protokolün "Sözleşmenin feshini gerektiren hususlar" başlıklı bölümünün 7 inci maddesinde; "Kurum herhangi bir eczane ile sözleşmesini müfettiş raporu veya sözleşmenin feshini gerektiren hususları j, k, l, m, n, o ve r bentlerindeki usulsüz fiillerinden dolayı feshetmesi halinde bu durum SSK Başkanlığı ve Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü'ne bildirilir." hükmüne yer verildiğini, sözleşmenin feshinin haklı olduğunu, sözleşmeye istinaden feshin mümkün olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; hükme esas alınan bilirkişi raporları kapsamına, maddi olayları saptayan ... Ağır Ceza Mahkemesinin 29.03.2007 tarihli ve 2005/80 E., 2007/107 K. sayılı kararının taraflar yönünden hukuk mahkemesini bağlamasına (6098 sayılı Kanun m.74), dava konusu belgelerdeki imzaların davacıya ait olduğunun belirlenememesine göre, davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı; yargılama sırasındaki ve istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi'nin kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı kurumun 18.05.2006 tarihli ve 54954 sayılı yazısı ile, taraflar arasındaki sözleşmeyi feshinin haksız olduğundan feshin iptali ile zarar tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Sosyal Sigortalar Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2005 tarihli sözleşmenin;
"Sözleşmenin Geçerliliği ve Feshi" başlıklı (4.4) maddesinde; "Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve Maliye Bakanlığı ile olan sözleşmesi müfettiş raporuna istinaden veya bu sözleşmenin 5.i (a,b,c), 5j, 5k, 5l, 5m, bentlerinde sayılan usulsüz fiilerden dolayı feshedilen eczaneler ile fesih süresince sözleşme imzalanmaz.
" Sözleşmenin Feshi Halleri" başlıklı 5. maddesinde; .. Anlaşmaları feshedilen eczaneler, eczacının kimliği, eczanenin ismi ve adresi belirtilmek suretiyle feshi yapan Kurum tarafından Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ile ayrıca ile protokolün tarafları ile Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyetine bildirilecektir.
(5.j) maddesinde; Reçeteler üzerinde tahrifat yapıldığının Teftiş Raporuyla belirlenmesi durumunda sözleşme feshedilir. Fesih tarihinden itibaren 7 yıl sözleşme imzalanmaz." hükümlerini içermektedir.
2. 20 Mayıs 2006 tarih ve 26173 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile, sosyal güvenlik hizmeti veren kuruluşlar (T.C. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK) tek çatı altında toplanarak Sosyal Güvenlik Kurumu adını almıştır.
3. Dairece verilen 16.11.2020 tarihli ve 2020/1075 E., 2020/6629 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1. Emekli Sandığı Kurum müfettişince hazırlanan 13.03.2006 tarihli ve M.51/12 sayılı teftiş raporuna istinaden, davacının sağlık yardımı alan kimselerin almadığı ve kullanmadığı ilaçların birtakım reçetelere eklenmesi suretiyle resmi belgede sahtecilik ve kamu kurumları aracı kılınarak dolandırıcılık yapıldığının tespit edilmesi üzerine Emekli Sandığı ile davacı eczane arasındaki sözleşme feshedilerek bu işlemin davalı ... İl Müdürlüğüne bildirildiği, feshin bildirilmesi üzerine davalı Kurum ile davacı arasındaki sözleşmenin de, 18.05.2006 tarihli 54954 sayılı yazı ile; 2004 yılı Mali yılı Bütçe Uygulama Talimatına ek protokolün III/1- H bendi ve 2005 yılı Mali Bütçe Uygulama Talimatına ek protokolün IV/1-I bendinde yer alan "reçete üzerinde tahrifat yapılması" usulsüz fiilinden dolayı feshedildiğinden, davacının davalı Kurum ile sözleşmesinin de aynı süre ile feshine karar verildiği belirtilmiştir.
2. Davacı tarafından Emekli Sandığınca yapılan fesih işleminin kaldırılması için açılan davada ... 25. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 14.10.2009 tarihli ve 2006/339 E., 2009/364 K. sayılı kararında; ceza yargılaması sonucunda davacı hakkında beraat kararının şüpheden sanık yararlanır ilkesinden hareketle verildiği, feshi haksız kılacak nedenlerin varlığı kanıtlanamadığından sözleşmenin feshi ile ilgili işlemin sözleşme şartlarına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesi'nin 17.06.2010 tarihli ve 2010/1311 E., 2010/8784 K sayılı kararı ile onandığı, davacının karar düzeltme isteğinin de Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesi'nin 21.02.2011 tarihli ve 2010/14538 E., 2011/2484 K. sayılı kararıyla reddedildiği ve kararın kesinleştiği görülmüştür.
3. Uyuşmazlığa konu Bağ-Kur İl Müdürlüğü'nün fesih işleminin dayanağı, Emekli Sandığı'nca yapılan fesih işlemidir. İlk Derece Mahkemesince, her iki fesih işleminin de dayanağı olan eylemin tek olduğu, ... 25. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin yukarıda yer verilen kararı ile, Emekli Sandığı tarafından yapılan fesih işleminin sözleşmeye uygun olduğuna dair verilen kararın kesinleştiği, ayrıca iki kurumun SGK çatısı altında birleştiği gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde fesih işleminin iptali talebinin kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.