"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/398 E., 2022/1297 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/75 E., 2022/11 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile
İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma talepli olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 06.02.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ..........., ile davalı vekili Avukat ............,'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilin maliki olduğu 172 parsel sayılı taşınmazı imar ve ihya ederek bağ haline getirdiğini, değerini arttıracak işlemler yaptığını, davalı tarafından müvekkili aleyhinde açılan önalım davasının kabulü halinde yapılan yararlı kazandırmaların sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince ödenmesi gerektiğini ileri sürerek; toplam 238.065,41 TL'nin davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; müvekkilinin gayrimenkulun maliki olmadığını, taşınmaza yapılan faydalı giderlerin tapu kayıt maliklerinden istenebileceğini, önalım davasında 25.03.2013 tarihinde yapılan keşifte taşınmazın ekime hazır hale getirildiğini, ekili bitki örtüsü olmadığı tespit edildiği halde dikim yaparak iyi niyetli olmadıklarını gösterdiklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin 11.04.2019 tarihli ve 2015/795 E., 2019/186 K. sayılı kararıyla; davaya konu taşınmazın davacı tarafından kullanıldığı hususunda bir niza bulunmadığı, davaya konu taşınmazı satın alan davacıya karşı açılan önalım davası sonuçlanıncaya kadar, taşınmaz üzerinde yapılan bağ omçası dikme, yüksek kapama bağ sistemi kurma, damlama sulama sistemi, motopomp binası gibi yapılan işlemlerin, taşınmazdan gelir elde etmeye yönelik olarak yapılan faydalı işlemler olduğu, önalım davası sonucunda taşınmazın davalı adına tesciline karar verildiği, taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatlar da aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde taşınmazla birlikte malik uhdesine geçeceğinden, bu geçişle birlikte davacının malvarlığında azalma ve buna mukabil davalının malvarlığında artış meydana geleceği gerekçesiyle, bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile 229.460,77 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiş; kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davacının iyiniyetli olmadığı, bu nedenle asgari levazım değerinin, tüm malzemenin işçilik ve bakım giderlerinin gözetilmeksizin, piyasadaki en düşük değerlerinden, yapım ve dikim yılı veya yıllarına göre yıpranma payı düşüldükten sonra elde edilecek miktarın belirlenmesi gerektiği ve omcaların davacı tarafından kesildiğinden bahsetmesine göre bu yön de ayrıca araştırılması gerektiği gerekçesiyle, Mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesi'nin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla alınan bilirkişi raporu doğrultusunda, davanın kısmen kabulü ile 96.884,50 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili: müvekkil şirketin kötü niyetli olmadığını, müvekkili şirketin sebepsiz zenginleşmeye konu edilen masrafları yaptığı dönemde taşınmaza malik olduğunu, faydalı ve zorunlu masrafların müvekkile ödemesi gerektiğini, iyiniyetle çıplak araziyi ihya ile ekilebilir tarım arazisi haline getirdiğini, asgari levazım bedeli üzerinden hesaplama yapılmasının doğru olmadığını, gerekçesiz ve hiçbir somut veriye dayanmadan hazırlanan bilirkişi raporunun hükme esas alındığını, bilirkişi raporunda hakkaniyete aykırı hesaplama yapıldığını savunarak, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili: davacı şirketin dava konusu taşınmazda 04.06.2012 tarihinde 943/3520 hisse satın aldığını, davacının iyiniyetli olmadığını, davacının yaptığını iddia ettiği işlerin tamamının faydalı işler olup zorunlu işler olmadığını, kötüniyetli zilyedin ancak "zorunlu" masrafları talep edebileceğini, ıslah edilen cevap dilekçesi ve delil dilekçesi ile bildirdikleri tanıklar dinlenilmeden verilen kararın yanlış olduğunu, sebepsiz zenginleşmenin yasal koşulları oluşmadığından davanın tümden reddine karar verilmesi gerektiğini, ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesine 2021/263 E. sayılı dosyada açılan el atmanın önlenmesi davası sonuçlandığında ve davacı şirket dava konusu taşınmazdan çıkartılıp müvekkil taşınmazını teslim aldığında müvekkil davacı şirketin diktiği üzüm bağını sökecek yerine taşınmazını erik bahçesi haline getireceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/263 E. sayılı dosyası üzerinden davacısı ..., davalısı ...S. Tarım Ürünleri Yet. Nak. Ger. Dön. ve Or. Ür. San. Ltd. Şti. olan dava konusu taşınmaza ilişkin elatmanın önlenmesi ve ecrimisil talepli davanın 27.10.2022 tarihli duruşmasında davanın kısmen kabulüne karar verildiği ancak kararın henüz kesinleşmediği, elatmanın önlenmesi davasına göre dava konusu taşınmazın halen davacı kullanımında olduğu gibi mevcut tapu kaydına göre 18.12.2019 tarihinde davalı adına hükmen pay tescili yapıldığı, böylece istinafa konu işbu alacak davasının açıldığı tarihte tapu davacı adına kayıtlıyken yargılama sırasında davalı adına tescil gerçekleşse de, davacının bedelini istediği tarlayı kullanmaya devam ettiği, sebepsiz zenginleşme olgusunun henüz gerçekleşmediği, davacının davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkil tarafından taşınmazın davalıya teslim edilmemesinin sebebinin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 994 üncü maddesi gereğince hapis hakkının kullanılması olduğunu, taşınmazın teslimi hususunda kanundan doğan hakkını kullandığını, yaklaşık 7 yıldır görülmekte olan davada teslim olgusunun gerçekleşmediğinden bahisle dava şartı yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmesinin usul ekonomisine aykırılık teşkil ettiğini, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı ilama dayalı borcunu ödemeyen davalı hakkında icra takibine geçildiğini, takip dosyası kapsamında davalının taşınmazlarına haciz konulduğunu, satışı yoluna gidildiğini, taşınmazın müvekkil şirkete ihale edildiğini, ihalenin feshi davası neticelendiğinde müvekkil şirket, ihale tarihi itibarıyla taşınmazın maliki olacağından taşınmazı davalıya teslim etmeyeceğini, taşınmazın davalıya teslim edilmeyecek olmasının eldeki davanın hiçbir zaman açılamayacağı anlamına geldiğini, tarafların iddiası olmadan re'sen araştırma ile teslim olgusunu araştıran Bölge Adliye Mahkemesinin ihalenin feshi davasını da araştırması ve bu hususu dikkate alarak karar vermesi gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, önalım davasına konu taşınmazda davacının yaptığını iddia ettiği masrafların sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 nci maddesi,
3. Değerlendirme
1. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için, bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olması gerekir.
2. İade borcunun kapsamını belirlemede öncelikle fakirleşme ve zenginleşme zamanının tespit edilmesi gerekir. Sebepsiz zenginleşme nedeniyle iade isteminde bulunabilmek için, bir tarafın mal varlığının diğer tarafın mal varlığı aleyhine çoğalması gerekir. Bu azalma ve çoğalmanın, dava konusu taşınmazın davacı tarafından davalıya teslim edildiği tarihte gerçekleştiğinin kabulü zorunludur.
3. Somut olayda; davacının masraf yaptığını iddia ettiği taşınmazı kararın verildiği tarih itibariyle kullanmaya devam ettiği tüm dosya kapsamından anlaşılmakla; Bölge Adliye Mahkemesince sebepsiz zenginleşme olgusunun henüz gerçekleşmediği gözetilerek usulden reddine karar verilmesi yerinde olup, davacının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
17.100,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.