"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/618 E., 2023/1325 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/611 E., 2022/75 K.
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince; başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili şirketin ... Otel isimli işletmenin sahibi olup, 19.12.2014 tarihli turizm işletme belgesinin bulunduğunu, taraflar arasında ise 2015 yılından itibaren geçerli olmak üzere su abonelik sözleşmesi imzalandığını, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun (2634 sayılı Kanun) 16 ncı maddesinde; “Turizm belgeli yatırım ve işletmelerin elektrik, gaz ve su ücretleri, o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden ödenecektir.” hükmünün yer aldığını, bu hükme rağmen davalı tarafından aboneliğinin başından itibaren yüksek tarife üzerinden faturalandırma yapılarak müvekkilinden tahsil edildiğini, fazla tahsil edilen su bedelinin müvekkilinin mağduriyetine yol açtığını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş; 01.12.2021 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini bilirkişi raporu doğrultusunda 320.532,50 TL’ye yükselttiklerini bildirmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm işletme belgesi olan aboneliklere indirimli tarife üzerinden tahakkuk yapılacağı kararlaştırılmış ise de, 08.01.2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi ile elektrik abonelikleri dışındaki aboneliklerde indirimli tarife uygulamasının kaldırıldığını, bu nedenle davacının talebinin yersiz olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 4736 sayılı Kanun’un 1 inci maddesindeki düzenlemenin kamusal planlar ve beklentilere erişimi olanaksız hale getirecek şekilde yorumlanmaması gerektiği, ülkedeki makro ekonomik çerçeveyi oluşturan planların uygulamacılarının çoğunlukla kamu kurum ve kuruluşları olup, bu çerçevede kamu kurum ve kuruluşlarına bir kısım yükümlülükler getirilmesinin amacının ülkenin ekonomik yönden gelişimini sağlamak olduğu, anılan Kanun maddesinde yer alan "...İş yerleri ve kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde, işletmecilik gereği yapılması gereken indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz ve indirimli tarife uygulanamaz" hükmünün dönemsel olarak kamuya yüklenen ve tahdidi olarak tasnif edilemeyen gereksiz yükümlülüklerin kaldırılmasına ve kamudaki verimliliğin artırılmasına yönelik olup, turizm teşvik belgesi kapsamında 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesinde yapılan düzenlemenin ise istisnai ve özel bir düzenleme olduğu nazara alındığında, özel hukuk hükümlerine tabi davalı kamu tüzel kişisinin indirimli tarifenin 2002 yılında tamamen kaldırıldığına ilişkin savunmasının yerinde olmadığı, davacının turizm teşvik belgesi kapsamında su bedellerinin sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden faturalandırılması gerektiği, davalı tarafından ise indirimli tarife üzerinden tahakkuk yapılmadığı anlaşılmış olup, faturaların indirimli tarifeden yapılması halinde tahakkuk etmesi gereken dönem faturalarının ve davacı tarafından fazla yapılan ödemelerin bilirkişi raporu ile hesaplandığı gerekçe gösterilerek; benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davanın kabulüne ve 1.000,00 TL alacağın dava tarihinden; 319.532,50 TL alacağın ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm işletme belgesi olan abonelere indirimli tarife üzerinden tahakkuk yapılacağı kararlaştırılmış ise de, 08.01.2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanun'un 1 nci maddesi ile elektrik abonelikleri dışındaki aboneliklerde indirimli tarife uygulamasının kaldırıldığını, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçelerle kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince, 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi ile turizm belgeli yatırım ve işletmelerin indirimli tarifeden yararlanacakları kararlaştırılmış iken, 4736 sayılı Kanun’un 1 inci maddesi ile turizm işletmeleri hakkındaki indirimli tarife uygulamasının yürürlükten kaldırıldığı ve Bakanlar Kurulu Kararı ile anılan Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin sadece elektrik aboneliğinde indirimli tarifeden yararlanacağının kararlaştırılmış olduğu göz önüne alınarak, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; 2634 sayılı Kanun'un hem 4736 sayılı Kanun’dan önce çıkarılmış olması hem de turizm teşvik belgeli yatırım ve işletmeler hakkında düzenlemeler içermesi nedeniyle özel kanun niteliğinde olduğunu, 4736 sayılı Kanun’un ise özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar için getirilmiş olup, turizm teşvik belgeli yatırım ve işletmeler hakkında düzenleme içermediğini ve ücretsiz ya da indirimli tarife uygulanmayacak olanlar arasında turizm teşvik belgeli yatırım ve işletmelerin bulunmadığını; somut uyuşmazlıkta, 2634 sayılı Kanun’un uygulanmamasının, taraflar arasındaki abonelik sözleşmesine ve hukuka aykırı olduğunu, taleplerinin faturalardan indirim yapılması şeklinde değerlendirilmesinin hatalı olup, taleplerinin müvekkiline ait turizm teşvik belgesi kapsamında su bedelinin en düşük tarife üzerinden faturalandırılması olduğunu, Yargıtayın ve Danıştayın aynı doğrultuda verilmiş kararlarının bulunduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; turizm teşvik belgeli işletmeye ait su tüketim bedellerinin, o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden tahsil edilip edilemeyeceği; dava konusu dönemlerde su bedelinin, en düşük tarife yerine iş yeri tarifesi üzerinden tahakkuk ve tahsil edilmesi nedeniyle her iki tarife arasındaki fark bedelinin davalıdan talep edilip edilemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesi,
2. 19.01.2002 tarihli ve 24645 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4736 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi,
3. Dairemizin aynı konudaki 21.04.2022 tarihli ve 2021/9170 E., 2022/3934 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1. 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi; "Turizm belgeli yatırım ve işletmeler elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler." hükmünü içermektedir.
2. Ne var ki, 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özel bütçeli kuruluşlar, özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tabi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tabi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz”, dördüncü fıkrasında; “Bakanlar Kurulu birinci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumları tespit etmeye yetkilidir.” ve beşinci fıkrasında “Bu Kanunun yayımı tarihinden önce üçüncü fıkrada belirtilen kanunlar dışında; kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, genelge ve benzeri düzenleyici işlemler ile diğer idari işlemlerle tesis edilmiş bulunan ücretsiz veya indirimli tarife uygulamalarına 31.12.2001 tarihinden itibaren son verilir." hükümleri düzenlenmiş olup, 31.12.2001 tarihinden itibaren Kanunda sayılan istisnalar hariç indirimli tarife uygulamalarına son verilmiş ve muafiyetler konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
3. Bunun üzerine, 23.05.2002 tarihli ve 24763 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 12.04.2002 tarihli ve 2002/4100 sayılı Bakanlar Kurul Kararı ile “Elektrik abonesi bazı kişi ve kuruluşların 08.01.2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaf tutulması ve uygulama esaslarının düzenlenmesine ilişkin ekli Karar’ın yürürlüğe konulması” kararlaştırılmış, anılan Karar'ın 2 nci maddesinde, 4736 sayılı Kanun'un 1 inci maddesinden muaf tutulacak kurum ve kuruluşlar belirtilmiş, (b) bendinde ise 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca turizm belgeli yatırım ve işletmelerin elektrik aboneliğinde indirimli tarifeden yararlanacağı kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda daha evvel, 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin indirimli tarifeden yararlanacakları kararlaştırılmış iken, 4736 sayılı Kanun’un 1 inci maddesi ile turizm işletmeleri hakkındaki indirimli tarife uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır.
4. Bu itibarla, temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının ve gerekçesinin, yukarıda belirtilen Dairemiz ilamına uygun olmasına ve özellikle 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin indirimli tarifeye yönelik muafiyetinin, 4736 sayılı Kanun’un 1 inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olup, 12.04.2002 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile de 2634 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin sadece elektrik aboneliğinde indirimli tarifeden yararlanacağının kararlaştırılmış olmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.