"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1777 E., 2023/2519 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 5. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/309 E., 2022/4 K.
Taraflar arasındaki kira bedelinin uyarlanması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacı, davalıya ait taşınmaza ilişkin 05.08.2013 tarihli intifa hakkı ve kira sözleşmesini imzaladığını, 30 yıl süreli sözleşmede aylık kira bedelinin KDV dahil 100.000,00 USD belirlendiğini, sözleşmenin düzenlendiği tarihten bugüne kadar aylık kira bedelinin ödenmesinin ülke genelinde yaşanan ekonomik sorunlara paralel şekilde giderek zorlaştığını, döviz üzerinden belirlenen kira bedelinin ödenmesinin müvekkili için çekilmez bir hal aldığını, döviz kurundaki artış ile sözleşmenin kurulduğu günden bu yana kira bedelinin değer artışının %103,44 olduğunu ileri sürerek; KDV dahil 100.000,00 USD olarak belirlenen aylık kira bedelinin değişen şartlar çerçevesinde KDV dahil 198.240,00 TL olarak uyarlanmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin salt bir kira sözleşmesi değil kiracıya kapsamlı intifa hakkı da tanıyan karma bir sözleşme olduğunu, kira bedelinin emsallerine göre çok düşük olduğunu, yabancı paranın riskinin ve devalüasyonların ülke ekonomisi bakımından önceden tahmin edilemeyecek bir keyfiyette olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava açılış tarihinde taraflar arasındaki edimlerde davacı aleyhine dengesizliğe yol açacak işlem temelinin çökmesinin somut olayda gerçekleşmediği, dava tarihinde yeniden kiraya verilme bedelinin artışla oluşacak bedelden daha yüksek olacağı saptanmış olmakla, sözleşmenin 30 yıllık süreyle yapılmış olması da göz önünde alındığında, uyarlamanın unsurları olan çekilmezlik ve öngörülmezlik unsurlarının somut olayda oluşmadığı, sözleşmenin uyarlanması koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; Dolar kurunun %100 artmış olmasının tek başına tarafların edimleri arasındaki dengeyi tamamen bozduğunu ve müvekkili Üniversite tarafından ifanın yabancı para ile yapılmasının beklenmesinin dürüstlük kuralına aykırı hâle geldiğini, bununla birlikte davanın açılış tarihindeki şartlara ek olarak, davanın devam ettiği uzun süre boyunca ülke tarihindeki en yüksek döviz kurunun gerçekleştiğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki kira sözleşmesinin 01.09.2014 başlangıç tarihli ve 30 yıl süreli olup, davacının değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını talep ettiğini, kira bedelini etkileyecek şekilde kiralananın niteliği, kullanma alanı, konumu, bölgedeki kira parasını da etkileyecek normalin üstündeki imar ve ticaret değişiklikleri, emsal kira paraları, vergi ve amortisman giderlerindeki artışlar, döviz kurlarındaki ani ve aşırı iniş ve çıkışlar ile ülkeyi sarsan ciddi ekonomik kriz veya doğal afetlere bağlı ödeme esaslarının yeniden düzenlenmesini gerektirecek olayların varlığına ilişkin somut delillerin bulunmadığı, Mahkemece verilen kararın yerinde olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira bedelinin uyarlanması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 138 inci maddesi
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; hukuki ilişkinin ve bu ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa yukarıda yer verilen kanun maddesinin doğru şekilde uygulandığı, döviz kurundan kaynaklı değişimlerin öngörülemeyen bir husus olmadığı, sözleşmenin uyarlanması koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.