"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1704 E., 2023/1371 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/281 E., 2021/572 K.
Taraflar arasındaki muarazanın önlenmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan Dicle EDAŞ tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan Dicle EDAŞ tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; ... İlçesi ... Köyünde ikamet etmekte olup davalılardan Dicle EDAŞ'ın mesken abonesi olduklarını, davalı Dicle EDAŞ tarafından köylere jeneratör dağıtılıp mazot satılarak köylerin elektrik ihtiyacını bu şekilde sağlamak amacıyla yeni sistem kurulduğunu, bu sistemin yürürlükteki mevzuata aykırı olduğunu, sistemin hayata geçirilmesi için 40 tane köyün elektriği mono faza düşürüldüğünden diğer iki hattan elektrik alan evlerin elektriğinin kesildiğini, ayrıca köyün içme suyu kaynağı üç faz elektrikle çalıştığından dolayı içme suyuna dahi ulaşılamadığını, davalı TEİAŞ'ın kuruluş amacını yerine getirmeyip diğer davalı ile birlikte elektrik kesintisi yoluna gittiğini ileri sürerek; davalı şirketlerin jeneratörle elektrik dağıtım işi yapma şeklinde yarattığı muarazanın önlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Dicle EDAŞ; söz konusu dava ile ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/260 E. sayılı dosyanın derdest olduğunu, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde şirketin elektrik dağıtımını nasıl yapması gerektiğine ilişkin bir düzenleme olmadığını, tarımsal sulamada kaçak elektriğin önüne geçebilmek için jeneratörle enerji verme yoluna gidildiğini, mağduriyete sebebiyet vermemek adına köyde su dağıtımı yapılabilmesi için yakıt ve bakım masrafları da dahil sabit jeneratör hizmeti vermek istediklerini, Dicle Bölgesinde kaçak kullanımın fazla olduğunu, bunun da kamu zararı oluşturduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı TEİAŞ; elektrik aboneliği sözleşmesinin davacılar ile diğer davalı arasında yapıldığını, abone ilişkisi kapsamında enerji açma ve kapama işlemlerinin münhasıran diğer davalı tarafından yerine getirildiğini, davacının talepleri elektrik dağıtımına ve bunun kalitesine ilişkin olup; bundan tamamen davalı dağıtım şirketinin sorumlu olduğunu, dağıtım işleminin işleyiş ve aksamasından hiçbir şekilde sorumlu tutulamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Dicle EDAŞ tarafından elektrik enerjisi dağıtımı yapılan trafoda enerji seviyesinin trifazdan monofaze düşürüldüğünün kabulünde olduğu, hükme esas olan bilirkişi raporunda; üç fazlı bir sistemde mono faza düşümde kullanıcıların 1/3’ünün enerjili, 2/3’ünün enerjisiz olacağı, jeneratörlerin uzun süreli kullanıma uygun olmadığı, daha maliyetli olduğu, enerjinin monofaza düşürülmesinin Yönetmelik'te karşılığının bulunmadığı yönünde görüş bildirildiği, borcu bulunan abonelere ve kaçak elektrik kullanılanlara ilişkin davalı Dicle EDAŞ tarafından yapılması gerekenlerin mevzuatta düzenlendiği, yaratılan muarazanın davalı olarak gösterilen TEİAŞ ile ilgisi olmadığı gerekçesiyle; davalı TEİAŞ yönünden açılan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı Dicle EDAŞ tarafından jeneratörle elektrik dağıtımı yapmak suretiyle gerçekleştirilen enerji dağıtımının Yönetmelik hükümlerine ve abonelik sözleşmesine aykırı olduğunun tespitine, Mardin İli ... İlçesi ... Köyüne temin edilen elektrik enerjisinin 3 faz (trifaz) bağlantısı olarak tesis edilmesi gerekirken elektrik enerjisinin monofaze seviyesine düşürülmesi nedeniyle oluşan muarazanın menine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılardan Dicle EDAŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde şirketin elektrik dağıtımını nasıl yapması gerektiğine ilişkin bir düzenleme olmadığını, tarımsal sulamada kaçak elektriğin önüne geçebilmek için jeneratörle enerji verme yoluna gidildiğini, mağduriyete sebebiyet vermemek adına köyde su dağıtımı yapılabilmesi için yakıt ve bakım masrafları da dahil sabit jeneratör hizmeti vermek istediklerini, Dicle Bölgesinde kaçak kullanımın fazla olduğunu, bunun da kamu zararı oluşturduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun gerçeklikten ve objektif verilerden uzak olduğunu, davaya konu mahallenin beslendiği fiderde tarımsal sulama borcunun çok fazla olmasından kaynaklı monofaz aboneleri etkilenmeyecek şekilde trifaz (üç faz) elektrik ile çalışan tarımsal sulama trafoları için şebekede modifikasyon çalışmaları yapıldığını, mevzuat gereğince şirketin kaçak trafoya elektrik vermesi gibi bir yükümlülüğü olmadığını, köy içme sularının Marsu'nun sorumluluğunda olduğunu, köylülerin diğer abonelik bağlantılarından elektrik almaları ve bölgedeki yüksek kaçak enerji kullanılmasından dolayı elektrik akımını güçsüzleştirdiğini, bundan dolayı sürekli elektrik kesintisi olduğunu, elektrik kesintisinin önüne geçebilmek için elektrik tellerinin ve trafoların onarım ve bakımının sürekli olarak yapıldığını, elektrik trafo merkezlerinden elektriğin tamamen kesilmediğini, sadece tri fazdan mono faza düşürüldüğünü, mesken abonelik sözleşmelerinde enerjinin mono fazdan verildiğini, abone sahibi meskeninde güç artırımı talebinde bulunuyorsa Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşmasının içinde yazılı olan yükümlülükleri (tadilat projesi, dağıtım şirketine enerji müsaderesi, depo fark bedeli, iç tesisat tadilatı ve sayaç değişikliği) yerine getirerek başvuru yapması gerektiğini, ancak bu eksiklikler yerine getirildiğinde tri faz verilebileceğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; mahallindeki olası kaçak kullanımların nasıl tespit edileceği ve müeyyidesinin ne olacağının Yönetmelikle belirlendiği, Yönetmelik kapsamında davalının elektrik kesintileri hariç anlaşma koşulları çerçevesinde taahhüt ettiği elektrik enerjisini ve/veya kapasiteyi kesintisiz olarak sağlaması gerektiğinden bahisle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılardan Dicle EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı dağıtım şirketince elektrik hizmetinin verilmesi sırasında yaratılan muarazanın önlenmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının (ı) bendi.
3. Değerlendirme
1.Derdestlik; dava açılmasının usul hukuku bakımından ortaya çıkardığı sonuçlardan biridir. Aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak daha önce bir dava açılmış ve bu dava görülmekte ise, aynı konunun yeni bir dava konusu yapılması mümkün değildir. Çünkü; aynı konuda iki dava açılmasında davacının korunmaya layık bir menfaati yoktur. Bir davanın derdestlik nedeniyle reddedilebilmesi için; aynı davanın iki kere açılmış olması, birinci davanın görülmekte olması, birinci dava ile ikinci davanın taraflarının, dava konusunun ve dava sebeplerinin aynı olması gerekir.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacılar tarafından davalılar aleyhine aynı dava sebeplerine dayanılarak 17.07.2020 tarihinde saat 02.49'da ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2020/260 E. sayı ile dava açıldığı, yapılan yargılama sonucunda Mahkemece davanın kabulüne karar verildiği, kararın davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği ve esastan red kararının temyizi üzerine dosyanın temyiz incelemesi yapılmak için Dairemize gönderildiği ve 2024/3300 Esasına kaydedildiği anlaşılmıştır.
3.Temyize konu işbu dava, bahse konu dava ile aynı tarihte saat 02.56'da açılmış olup, İlk Derece Mahkemesince işbu davanın derdestlik nedeni ile usulden reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
4. Bozma sebebine göre, davalı Dicle EDAŞ vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının aynı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca davalı Dicle EDAŞ yararına BOZULMASINA,
3. Bozma nedenine göre, davalı Dicle EDAŞ vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.