"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2026 E., 2022/2529 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/192 E., 2019/463 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalının Emniyet Genel Müdürlüğünün ihtiyaç duyulan alanlarında bilimsel çalışmalarda bulunmak üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 78, 79 ve 80 ... maddeleri ile Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik ve ... Yurt İçi-Yurt Dışı Lisansüstü Eğitim ve Yurt Dışı Kısa Süreli Eğitim Yönergesi çerçevesinde 19.08.2005 tarihli Bakan Oluru ile 22.08.2005 - 21.08.2008 tarihleri arasında yurtdışı eğitimine gönderildiğini, davalının master diplomasını 31.05.2007 tarihinde aldığı dikkate alındığında master eğitimini süresinden önce tamamladığından mehil müddeti dâhil 16.06.2007 tarihinde ülkeye dönerek göreve başlaması gerekirken, doktora eğitimine geçişine ilişkin Emniyet Genel Müdürü olur tarihi olan 17.10.2007 tarihine kadar yurt dışında fazladan 4 ay kalarak kendisine yabancı para cinsinden ödenen maaş ve her türlü ödenekler toplamı kadar kamuya zarar verdiğini, davalının 17.08.2016 tarihli kararname ile kamu görevinden ihraç edilip tutuklandığını ileri sürerek; fazlaya ve faize ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 1.000,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; 675 sayılı KHK ile meslekten çıkarıldığını, KHK'nın 10/1-b maddesine göre meslekten çıkarılanların mecburi hizmet yükümlülükleri ve buna bağlı borç yükümlülüklerinin ortadan kalktığını, dava ve takip işlemlerine son verildiğini, lisansüstü öğrenimini master doktora dahil asgari süre olan 5 yılda tamamladığını, kamuyu zarara uğratmadığını, dava dilekçesinde sözü edilen izin süresinin sonunda göreve başlamama olayının kendisi için gerçekleşmediğini, ilk izin süresinin 21.08.2008 tarihinde bittiğini ve bu tarihten önce 17.10.2007 tarihindeki uzatma olurları ile doktora eğitimine başlamasının uygun bulunduğunu, 21.08.2008 itibariyle doktora eğitiminin devam ettiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalının 19.08.2005 tarihli Bakan ''Olur''u ile 22.08.2005 - 21.08.2008 tarihleri arasında yurtdışı eğitimine gönderildiği, davalının imzaladığı yüklenme senedinin 3 üncü maddesinde "izin süresinin sonunda yol hariç 15 ... içinde yurda döneceğini, aksi halde 6 ncı maddeye göre yurtdışında bulunmamdan dolayı ödenen yurt dışı aylık ve ek ödemeleri ödeyeceğini" taahhüt ettiğinin belirtildiği, davalının master eğitimini tamamladığı 31.05.2007 tarihinde henüz izin süresinin bitmediği ve izin süresi bitmeden 17.10.2007 tarihli bakan onayı ile doktora belgelerini temin ettiğinden eğitimine doktora düzeyinde devam etmesinin uygun bulunduğu, davalıya 17.10.2007 tarihinde verilen izinde lisansüstü eğitim için ABD' de bulunduğu idarece bilinerek eğitimine doktora düzeyinde "devam" izninin verildiği, verilen bu iznin 17.07.2008 tarihinde 1 yıl süreyle, 29.07.2009 tarihinde 6 ay süreyle, 18.05.2010 tarihinde de 21.08.2010 tarihine kadar uzatıldığı, böylece davalının 22.08.2005 ile 21.08.2010 arası 5 yıllık lisansüstü eğitim programına devam etmesinin uygun görüldüğü, davalının yurt dışında yapacağı lisansüstü öğrenimi belirlenen süre içinde yaptığı ve lisansüstü öğrenim akabinde mecburi hizmetini de yerine getirdiğinin alınan bilirkişi ... ve ek raporları ile anlaşıldığı, ilgili Yönetmelik'in 23 üncü maddesi ile 657 sayılı Kanun'un Ek 34 üncü maddesi gereğince, davalıdan yurt dışı doktora eğitimi için yapılan masrafların istirdadına yönelik talebin haklı olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı; davalının yurt dışına yüksek lisans eğitimi yapmak üzere gönderildiğini, master diplomasını almasından sonra 16.06.2007 tarihinde yurda dönüp göreve başlaması gerekirken bu sürede göreve başlamadığını, bu şekilde yüklenme senedinde yer ... taahhüdünü ihlal ettiğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalının, davacı kurum bünyesinde başkomiser olarak görev yapmakta iken, 657 sayılı Kanun ve Yetiştirilmek Üzere Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkındaki Yönetmelik gereğince 19.08.2005 tarihli bakan onayı ile 22.08.2005-21.08.2008 tarihleri arasında ABD'de lisans üstü eğitim programlarına katılmak üzere yurt dışına gönderildiği, 31.05.2007 tarihinde yüksek lisans diplomasını aldığı, akabinde doktora eğitimine başladığı, 17.10.2007 tarihli bakan oluru ile doktora eğitimine devam etmek üzere izin verildiği, 18.07.2008 tarihli bakan oluru ile doktorasını verilen sürede tamamlayamaması nedeniyle 1 yıl süre uzatım kararı verildiği, 29.07.2009 tarihli bakan oluru ile ise sürenin 9 ay uzatıldığı, 18.05.2010 tarihli bakan oluru ile doktorasını verilen sürede tamamlayamaması nedeniyle 1 yıl süre uzatım kararı verildiği, 16.08.2010 tarihinde doktora diplomasını alarak yurda döndüğü ve göreve başladığının anlaşıldığı, davalının yüksek lisans eğitimini tamamlamasından sonra aynı ülkede başladığı doktora eğitimine ilişkin davacı kurum yetkili makamlarının olurunun bulunduğu ve doktora eğitimi için yurt dışında bulunma süresinin 18.07.2008, 29.07.2009 ve 18.05.2010 tarihli bakan olurları ile uzatıldığı gözetildiğinde, davalının 19.08.2005 tarihli bakan onayı ile gönderildiği ABD'de yüksek lisans eğitimini tamamlamasından sonra davacı kurumun onayı ile doktora eğitimine başladığının kabulü gerektiği, bu durumda davacı kurum yetkili makamlarının oluru ile yüksek lisans eğitimini tamamlamasından sonra, doktora eğitimine başlayan ve doktora eğitimini uzatılmış sürelerde tamamlayarak diplomasını ibraz ... görevine başlayan davalının mevzuat ve yüklenme senedi gereğince yükümlülüklerini yerine getirmediğinden söz edilemeyeceği, bu nedenle davacı kurumun davalıdan yüksek lisans diplomasını aldığı 31.05.2007 tarihi ile 17.10.2007 tarihli doktora eğitimine devam etmesine ilişkin bakan oluru tarihi arasındaki döneme ilişkin olarak kendisi için yapılan yurt dışı eğitim masraflarını talep edemeyeceği gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı; istinaf dilekçesindeki sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı kurum çalışanı olan davalı için yurt dışı eğitimi ile ilgili olarak fazladan yapıldığı ileri sürülen eğitim masrafının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilen Devlet Memurları Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11 ... maddesinde; “Mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgileri artırılmak, staj, öğrenim veya ihtisas yaptırılmak amacıyla yurt dışına gönderilen memurlardan, yüksek lisans düzeyindekilerin öğrenimlerini iki yılda, doktora düzeyindekilerin öğrenimlerini üç yılda, diğerlerinin ise kendi programlarını süresi içinde tamamlamaları esastır.
Ancak, süresi içinde eğitim veya öğrenimini tamamlayamayan ve kurumu tarafından kabul edilebilir bir mazereti bulunan memurlardan;
a) Doktora düzeyindekilere bir yıla,
b) Yüksek lisans düzeyindekilere altı aya,
c) Diğerlerine, kendileri için öngörülen program süresinin 1/3’üne, kadar süre uzatımı verilebilir.
Süre uzatımları, Devlet Personel Başkanlığına bildirilmek kaydıyla, kurumlarınca yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
3. Değerlendirme
Yargılama sürecinde alınan bilirkişi asıl ve ek raporunda da belirtildiği üzere; davalının yurt dışına yalnızca yüksek lisans eğitimi için gönderilmediği, alanlarıyla ilgili uygulama, bilimsel toplantı, sempozyum, proje vb. çalışmalara katılmak, araştırma yapmak, mesleki ve akademik çevrelerle ilişkileri geliştirmek ve bu amaçlarla eğitim gördükleri yerlerden başka yerlere seyahat edebilmek, ihtiyaç halinde dış temsilciliklere gidebilmek maksadıyla gönderildiği, davalının söz konusu görevlendirme yazısına uygun olarak yurt dışında kaldığı, bu kapsamda davalının yurda dönmesi gerektiği iddia edilen 16.06.2007 tarihinde izin süresinin bitmemiş bulunduğu, davalıya 17.10.2007 tarihinde lisansüstü eğitim için ABD' de bulunduğu idarece bilinerek eğitimine doktora düzeyinde devam izninin verildiği, verilen bu iznin 17.07.2008 tarihinde 1 yıl süreyle, 29.07.2009 tarihinde 6 ay süreyle, 18.05.2010 tarihinde de 21.08.2010 tarihine kadar uzatıldığı, böylece davalının 22.08.2005 ile 21.08.2010 arası 5 yıllık lisansüstü eğitim programına devam etmesinin uygun görüldüğü, davalının yurt dışında yapacağı lisansüstü öğrenimi belirlenen süre içinde yaptığı ve lisansüstü öğrenim akabinde mecburi hizmetini de yerine getirdiği anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.