"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1863 E., 2022/2418 K.
DAVALILAR : 1-...Petrol Ürünleri Nak. Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti.
vekili Avukat ...
2-...Motor ve Traktör San. A.Ş.
vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 09.04.2019
KARAR : Davanın kabulüne
Davalı ...Petrol Ürünleri Nak. Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Erzincan Şubesi vekili
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen ayıplı maldan kaynaklanan misli ile değişim/bedel iadesi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; davalı ... vekilinin ve davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; 16.10.2017 tarihinde ...marka 2017 model 8105 4WD marka kabinli traktör ve ...marka tipi ön yükleyici aldığını, ilk günden itibaren çeşitli arızaların baş gösterdiğini, üç defa servise gittiğini, sıfır kilometre olarak aldığı traktörün yetkili servis tarafından arızalarının tespit edilmiş olduğunu, bunların tamiri ile onarımı yoluna gidildiğini ancak arızalar giderildikten sonra sıkıntıların yine devam ettiğini, tarım işi ile iştigal ettiğinden zirai traktörü aldığını, iki yıldan beri işlerinin sekteye uğradığını, çoğu zaman tarım işlerini görmek için başkalarının traktörünü kiralamak zorunda kaldığını, ön yükleyici parçanın da traktörle uyumlu olduğunu ileri sürerek; aracın ön yükleyici parça ile birlikte misli ile değiştirilmesi ya da satış bedeli olan 155.000 TL'nin satış tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili; dava dilekçesinde belirtilen olgu ve olayları ispat külfetinin bizzat davacıya ait olduğunu, aracın ayıplı olmadığını, ayıplı ise de sorumluluğu olmadığını, sadece bayilik yaptığını, üretici yahut sağlayıcı olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; davacının traktörü aldıktan sonra taraflarına herhangi bir ihbarda bulunmadığını, ihbar külfetinin yerine getirilmediğini, bugüne kadar araçta giderilmeyen arızalar olduğu belirtilmiş ise de traktördeki tüm arızaların kullanıcı hatası olmasına rağmen müşteri memnuniyeti kapsamında giderildiğini, satıcı olmadığı için sorumluluğu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.04.2021 tarihli ve 2021/345 E., 2021/101 K. sayılı kararıyla; dava konusu aracın dava dışı banka lehine rehinli olduğu, dain mürtehin hakkı sahibi olan bankanın ise, kendilerine ait borcun ödenmesi halinde davaya muvafakat ettiklerini bildirmiş olması nedeniyle şarta bağlı muvafakat olamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.12.2021 tarihli ve 2021/1449 E., 2021/2316 K. sayılı kararıyla; işin esasına girilmeden, rehin hakkı sahibinin açılan davaya açık ve koşulsuz muvafakatinin olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusu incelenmeksizin ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine, ilk derece yargılaması nedeniyle davacı taraf tüketici olup harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, yatırılan harçların talebi halinde davacıya iadesine, istinaf kanun yolu sebebiyle davacı taraf tüketici olup harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, yatırılan istinaf harçlarının talebi halinde davacıya iadesine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 19.04.2022 tarih ve 2022/1003 E., 2022/3766 K. sayılı ilamıyla; tarafların sair temyiz itirazları incelenmeksizin davacının verilecek süre içerisinde bahsi geçen usuli eksikliği tamamlayacağına ilişkin beyan dilekçesi de dikkate alınarak, bu yönde davacıya rehin hakkı sahibi dava dışı bankanın muvafakatini sağlaması için süre verilip, muvafakat sağlanması durumunda ise aracın her türlü takyidattan ari olarak misli ile değiştirilmesine karar verilebileceği ve davanın genel görevli mahkemece görüldüğü, kaldı ki bu hususun Çayırlı Asliye Hukuk Mahkemesinin 25.09.2019 tarihli ve 2019/70 E. 2019/66 K. sayılı kararı ile de kesinleştiği hususları dikkate alındığında, bölge adliye mahkemesince, davacı tarafın tüketici olup harçtan muaf olduğundan bahisle harç alınmasına yer olmadığına ilişkin karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle bölge adliye mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı üretici firmanın akdi sorumluluğu olduğu, her iki davalı yönünden de davacının seçimlik hakkının değerlendirilmesi gerektiği, davaya konu araçtaki ayıbın aracın garanti süresinin bitimine kadar geçen iki yıllık sürede düzenli ve kesintisiz olarak çalışmasını etkileyen arıza ve onarımlardan kaynaklanan arızalar olduğu, 24 FD 453 plakalı traktörün ayıplı ve kusurlu mal kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, davacının terditli taleplerinden hangisine öncelik tanınacağı hususunda ayıbın niteliği önemi gözönüne alındığında öncelikli olarak davacının aracının ayıpsız misli ile değişimini istediği, davacının seçimlik haklarından aracın misli ile değiştirilmesi hakkını kullanması yasal hakkı olduğu ve bu hakkını kullandığı sabit olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile; dava konusu 24 FD 453 plakalı, ...marka 2017 model 8105 4WD marka (trafik kaydına göre AL5 tipi) kabili traktör ile traktörün kullanım parçası olan ...marka açılır kovalı ön yükleyicinin takyidatlardan arındırılmış bir şekilde davalı satıcıya iadesi ile, davalılar tarafından ayıpsız misli ile değiştirilmesine, ayıpsız mislinin temininin mümkün olmaması halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 24/4 üncü maddesi gereğince işlem yapılmasına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili; üretici ve sağlayıcı olmadığını, bayiliğinin bulunduğunu, sorumluluğunun olmadığını, kusurunun olmadığını, kusursuz sorumluluk olsa dahi illiyet bağı olmadığından sorumluluğunun bulunmadığını belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili; seçimlik hakkı hatırlatılmadan terditli talebi hakkında karar verildiğini, davacının seçimlik hakkını sadece satıcıya karşı ileri sürebileceğini, garanti hükümlerine dayanak yapılarak karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, davada pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, tüketici kanunu kapsamında garanti yönetmeliğinin uygulamasının mümkün olmadığını, süresinde ihbar yükümlülüğünün yerine getirilmediğini, zamanaşımına uğradığını, meydana gelen arızalar onarım hakkı kapsamında giderildiğini, araçta ayıp olmadığını müşteri memnuniyeti kapsamında değerlendirildiğini, bilirkişi raporunun itirazlarını dikkate almadığını, yetersiz olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ayıplı araç satışından kaynaklı misli ile değişim/bedel iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 219 uncu maddesi şöyledir:
"Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur.
Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur."
3.Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 25.05.2022 tarihli ve 2022/3335 E., 2022/5071 K. sayılı ilamının ilgili kısmı şöyledir:
"...Eldeki davada davacı, bedel iadesini istemiştir. TBK’ya göre ayıptan alıcıya karşı sadece satıcı sorumludur. Üretici firmanın ayıba karşı tekeffülden alıcıya karşı sorumluluğu bulunmamaktadır. Açıklanan yasal düzenlemede satıcının ayıptan sorumluluğu düzenlenmiş olup üreticinin sorumluluğuna yer verilmediğinden davalılardan davaya konu traktörün üreticisi olan ...Motor Ve Traktör Sanayi A.Ş’nin üretici firma olması nedeniyle bedel iadesinden sorumluluğu söz konusu olmayacaktır. Mahkemece bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırı olup,bozmayı gerektirir..."
4.Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 24.05.2012 tarihli ve 2012/8370 E., 2012/13478 K. sayılı ilamının ilgili kısmı şöyledir:
"...Davalı, Hattat Tarım A.Ş davaya konu traktörü üreten firmadır. Üretici firmanın ayıba karşı tekeffülden alıcıya karşı sorumluluğu bulunmamaktadır. Borçlar Kanununa göre ayıptan alıcıya karşı satıcı sorumludur. Mahkemece bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir..."
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı ... temyizi yönünden yapılan incelemede; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre ayıptan alıcıya karşı sadece satıcının sorumlu olduğu, üretici firmanın ayıba karşı tekeffülden alıcıya karşı sorumluluğu bulunmadığı, ilgili hükümlerde üreticinin sorumluluğuna yer verilmediği, davalılardan davaya konu traktörün üreticisi olan ...Motor ve Traktör Sanayi A.Ş’nin üretici firma olması ve misli ile değişimden sorumluluğu söz konusu
olmadığı gerekçesiyle bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile bu davalı yönünden de davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ...Petrol Ürünleri Nak. Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Temyizi Yönünden;
Davalı ...Petrol Ürünleri Nak. Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin tüm temyiz itirazlarının REDDİNE,
B. Davalı ...Motor ve Traktör San. A.Ş. Temyizi Yönünden;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı ...Motor ve Traktör San. A.Ş. yararına BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davalı ...Petrol Ürünleri Nak. Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti'ne yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde temyiz eden davalı ...Motor ve Traktör San. A.Ş.'ye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.03.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.