"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 15. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/167 E., 2018/192 K.
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından duruşma istemli olarak temyiz edilmekle; miktar itibariyle duruşma isteminin reddi ile kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı SGK ile arasında 04.01.2013 tarihli ... Branş / Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi imzalandığını, davalı Kurum tarafından bu sözleşmeye dayanılarak 02.12.2015 tarihinde 70.000,00 TL, 30.12.2015 tarihinde 50.000,00 TL olmak üzere toplam 120.000,00 TL cezai şart uyguladığını, hastanenin bir ... üniversitesi hastanesi olduğunu, SGK tarafından talep edilen cezai şarta dayanak gösterilen 2012 yılı SGK Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesine tabi olmadığını, SGK ile ... Üniversiteleri arasında ... Branş / Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi'ne tabi olduğunu, özel sağlık hizmeti sunucuları ile yapılan sözleşme hükümlerinin uygulanamayacağını belirterek davalı tarafından iki seferde uygulanan toplam 120.000,00 TL'lik cezai şartların faizleri ile birlikte iptaline karar verilmesini talep etmiş, 27.05.2016 tarihli dilekçe ile dava açıldıktan sonra davalı tarafından 120.000,00 TL lik cezanın tahsil edildiğini belirterek mahsup tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacı Hastaneye 30.12.2015 tarihli yazı ile ...... ve ... isimli hastaların özel hasta statüsünde muamele gördüğünü ve kendilerinden ücret alındığının tespit edildiğini, 2012 yılındaki Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesine göre 5 hasta için 50.000,00 TL cezai şart uygulandığını, aynı hastaneye 02.12.2015 tarihli yazı ile Kurum sigortalılarından ..... ......simli hastalara yenidoğan yoğun bakım servisinde verilen sağlık hizmetlerinin sözleşmesiz branşta acil hal kapsamında sunulan hizmetler olduğunun tespitine bağlı olarak sözleşme gereği 7 hasta için 70.000,00 TL cezai şart uygulandığını, söz konusu cezai şart ve işlem bedellerinin mahsubu için 17.02.2016 tarihinde ilgili hastanenin Kurum alacağından mahsup edildiğini, yapılan işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; aldırılan bilirkişi kurulu raporuna göre ceza işleminin sözleşmeye uygun olduğunun anlaşıldığı, cezanın haksız olduğu konusunda davanın mevcut delillerle ispatlanamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı; davalı Sosyal Güvenlik Kurumu ile arasında imzalanmış bulunan “... Üniversiteleri ile ... Branş Sağlık Hizmeti Sözleşmesi" sağlık hizmeti satın alım sözleşmesine tabi bulunmadığını, sözleşmenin 9.2 nci maddesinde “...’ce Ek 1'de yer alan branş / sağlık hizmetleri nedeniyle yatarak tedavi gören hastalara yatarak tedavi süresince, sözleşme dışı branş sağlık / sağlık hizmetlerine ilişkin yapılması zorunlu tetkik ve / veya tedavileri de kurum mevzuatı ve bu sözleşme hükümleri doğrultusunda yapılarak kuruma fatura edilir." denildiğini, sözleşme ekinde ... branş / sağlık hizmeti listesi yapılmış olup, bu listede yer almayan ve dolayısıyla branş anlaşması bulunmayan bir branşta “yeni doğan bebek yoğun bakımda" tedavi gören hastalara kesilen 114,00 TL'lik faturalar nedeniyle, fahiş bir ceza uygulandığını, yenidoğan yoğun bakım servisinde verilen sağlık hizmetlerinin acil kapsamında kabul edilerek acil branşı altında Kuruma fatura edilmesi gerektiğinin sözleşmede ve Sağlık Uygulama Tebliğinin herhangi bir yerinde ifade edilmediğini, ... Üniversitesi Yüksek Öğretim Kurumları Kanunu'nun ve Yüksek Öğretim Kurumlarına ilişkin hükümlerine tabi olmak üzere kurulmuş kamu tüzel kişiliğine sahip üniversite olduğunu, bir sözleşmede branşlar tek tek yazılıp, yeni doğan hizmetlerini kapsamadığı bilirkişi raporunda da açıkça belirtildiği üzere yine de sözleşmenin 9.2 nci maddesi gereği fatura düzenlenmesi gerektiğinin belirtildiğini, oysaki 9.2 nci maddesinde cümlenin başında yer aldığı üzere branş anlaşmasında yer alan sağlık hizmetleri nedeniyle yatarak tedavi gören hastaların zorunlu tetkik ve tedavilerinden söz edildiğini, ancak "kadın doğum" branşının sözleşme kapsamında "branş anlaşması" kapsamında olmadığını, hastalar doğum için yattığında doğum branşı anlaşması kapsamı dışında olduğunu, dolayısıyla doğumun ardından ondan sonra yeni doğan bebekler için gereken yenidoğan yoğun bakım sağlık hizmetlerinin de bu kapsam dışında kaldığını, raporun kendi içinde çelişkili ve hatalı olduğunu, hastaların özel hasta statüsünde işlem görmediklerini, hastalardan hiçbir fark alınmadığını, ... fiyatları uygulanarak faturalandırıldığını ve Kuruma yönlendirildigini, cezai şart uygulamasının haksız olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıya ait hastanede doğum yapan kadınların dünyaya getirdiği çocukların yoğun bakım ihtiyacı olması durumunda, bu ihtiyacın giderilmesi ve 9.2 nci maddesinde belirtilen sözleşme dışı branş / sağlık hizmetlerine ilişkin yapılması zorunlu efektif ve / veya tedaviler kapsamında kaldığı, bu durumda çocuğun tedavisi için düzenlenen faturanın Kuruma fatura edilmesi gerektiği, davacı hastane tarafından hasta yakınlarına fatura düzenlemiş olması 9.2 numaralı maddeye aykırılık teşkil ettiğinden her bir fiil için ayrı ayrı 10.000,00 TL ceza uygulanmasının taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olduğu, bu değerlendirmeler ile dava konusu uyuşmazlığa ilişkin yasal düzenlemeler doğrultusunda; davacının istinaf başvurusunun HMK m.353/1-b-1 uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazları tekrar ederek ayrıca harçtan muaf olduğundan kararın bu yönüyle düzeltilmesi gerektiğini ileri sürerek, kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet alım sözleşmesi gereğince davalı Kurum tarafından davacının hakedişinden kesilen bedelin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Taraflar arasında düzenlenen ... Üniversiteleri ile ... Sağlık Hizmeti Sözleşmesi'nin 9.2 nci maddesinde; “...’ce Ek 1'de yer alan branş / sağlık hizmetleri nedeniyle yatarak tedavi gören hastalara yatarak tedavi süresince, sözleşme dışı branş sağlık / sağlık hizmetlerine ilişkin yapılması zorunlu tetkik ve / veya tedavileri de kurum mevzuatı ve bu sözleşme hükümleri doğrultusunda yapılarak kuruma fatura edilir." şeklinde düzenlenmiştir.
2. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j bendinde Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanun'un 1 ve 3 sayılı Tarifelerine giren bütün işlemlerinin harçtan müstesna olduğu düzenlenmiştir.
3. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 56/b bendinde Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitülerinin Genel Bütçeye dahil Kamu Kurum ve Kuruluşların tanınan Mali muafiyetler, istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yaralanacağı düzenlenmiştir.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen karar, tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, çocukların yoğun bakım ihtiyacı olması durumunda, bu ihtiyacın giderilmesi ve sözleşmenin 9.2 nci maddesinde belirtilen sözleşme dışı branş, sağlık hizmetlerine ilişkin yapılması zorunlu efektif ve tedaviler kapsamında kaldığı ve çocuğun tedavisi için düzenlenen faturanın Kuruma fatura edilmesi gerektiğinin anlaşılmasına göre, davacının aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Yukarıda yer verilen ilgili hukuk kuralları gereği davacı ... Üniversitesi harçtan muaf olduğu halde, İlk Derece Mahkemesince bu durum gözetilmeden harç yüklenmesi doğru görülmemiştir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacının sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı İstinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacının temyiz itirazının kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının ikinci bendinin hükümden çıkartılarak yerine, ''Davacı taraf harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına" ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.10.2023 tarihinde oy biriliğiyle karar verildi.