"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3347 E., 2023/54 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2011/29 E., 2020/363 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen kurum işleminin ve cezai şartın iptali, reçete bedeli ve faizinin iadesi, kurum işleminin iptali ile muarazanın giderilmesi istemli davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince; asıl birleşen 2011/771 E. sayılı davaların reddine, birleşen 2011/401 E. sayılı dava yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraflardan ... ve ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflardan ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı ... vekili asıl davada; müvekkili ile davalı arasında optik sözleşmesi imzalandığını, davalının 17.12.2010 tarihli yazısı ile sözleşmenin (6.3.19.) maddesi uyarınca 5 yıl süre ile sözleşmenin feshedildiğini ve 5.000,00 TL cezai şart uygulandığını, söz konusu uygulamaya gerekçe olarak hastaya verilmeyen çerçevenin verilmiş gibi gösterildiğini, tüm hastalara gözlük camları ile çerçevelerinin verildiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak üzere sözleşmenin feshi ile uygulanan cezai şartın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen 2011/771 E. sayılı davada davacı Kurum vekili; müvekkili Kurum ile anlaşması 02.06.2011 tarihinde sona eren davalı firmanın mesul müdürü ...'un gözlükçülük ruhsatnamesinin sahte olduğunun tespit edildiğini ileri sürerek: fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere bahse konu kişinin davalı ... Optik işyerinde görev yaptığı 24.06.2010-02.06.2011 tarihleri arasında anılan firmaya ödenen reçete bedelleri olan 72.879,76 TL ile yasal faizi 3.599,77 TL olmak üzere toplam 76.499,53 TL'nin davalılar Zuhal ile Barbaros'dan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
3.Birleşen 2011/401 E. sayılı davada davacı ... vekili; taraflar arasında optik sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme uyarınca mesul müdür bulundurma zorunluluğunun bulunduğunu, 27.04.2010 tarihli sözleşmeye istinaden müvekkili ...'e ait ... Optik işyerinde mesul müdürlük yapan ...'un gözlükçülük ruhsatının sahte olduğunun tespit edildiğini, olayın tespiti sonrası ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunduğunu, müvekkilin bahse konu olayın meydana gelmesinde kusuru ve sorumluluğu bulunmamasına rağmen davalı Kurum tarafından sözleşmesinin feshedildiğini, ayrıca sebepsiz zenginleşme gerekçesiyle müvekkile ödenen 60.049.27 TL'nin iadesinin istendiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak kaydıyla, sözleşme feshi ile cezai şart uygulanmamasına ve 60,049,27 TL'nin tahsilinin durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Kurum vekili asıl davada; Kurum tarafından yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu, .... Optik tarafından bir hastaya gözlük çerçevesi verilmediği halde verilmiş gibi işlem yapılarak Kuruma fatura edildiğini, nitekim ... isimli hastanın 13.11.2009 tarihinde ... Hastanesinde muayene olduğunu, hastaneye yakın olan ... Optikten yalnızca yakın gözlük camı aldığını, gözlük çerçevesi almadığını, buna karşılık davacı karşı davalı ... Optikin hasta gözlük çerçevesi almış gibi faturalandırma yaptığını, bu işlemin taraflarca imzalı optik sözleşmesinin (6.3.19.) maddesine göre sözleşmenin 5 yıl süre ile iptaline ve 5.000,00 TL cezai şart uygulanmasını gerektirdiğini, savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
2.Birleşen 2011/771 E. sayılı davada davalı ... vekili; 2011/771 E. sayılı dava ile 2011/401 E. sayılı davanın asıl dava ile birleşmesi gerektiğini, davalı Kurumun'un 10.10.2011 tarihli yazısı ile müvekkilden 60.040,27 TL talep edildiğini, işbu tutar ile davalı karşı davacının açmış olduğu 2011/771 E. sayılı dosyadaki talebinin birbirini tutmadığını, talep edilen miktarı vc faizi kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl davaya konu cezai şart ve fesih işleminin yerinde olduğu, birleşen 2011/401 E. sayılı davada davacının sahtecilikle ilgisinin olmadığı, suça konu sahtecilik eylemiyle ilgili olarak ..., ... ve ... isimli şahısların savcılığa şüpheli olarak bildirildiği, bu şahıslar hakkında Sağlık Bakanlığı Müfettişliğince suç duyurusunda bulunulduğu, optisyenlik müessesi işletenlerin gözlükçülük ruhsatnamesinin gerçekliğini araştırmak ve onaylamak gibi bir bilgi birikimi ve yeterli donanımı olmadığı, SGK optisyenlik müessesi ile sözleşme imzalarken ilgili müdürlüklerin onaylandığı evrakları dikkate alarak onay verdiği, sözleşme süresi boyunca anlaşması bulunan davacının Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı sigortalılara hizmet sunulduğu, ilgili emtiaların bu sigortalılara teslim edildiği, ruhsatın sahte olmasının davalı ... zarara uğratmaması nedeniyle davacının davasının kabulüne karar vermek gerektiği, birleşen 2011/771 E. sayılı davada davacı Kurumun zarara uğradığına dair ibare bulunmadığı gerekçesiyle; asıl davanın reddine, birleşen 2011/401 E. sayılı davada asıl davada hüküm kurulduğundan bu talepler yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 60.049,27 TL'lik menfi tespit talebinin taleple bağlılık kuralı gereğince menfi tespit talebinin kabulü ile 60.049,27 TL davacının borçlu olmadığının tespitine, birleşen 2011/771 E. sayılı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflardan ... vekili ve SGK vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı- birleşen dosyada davacı SGK vekili; asıl dava yönünden lehlerine hükmedilen vekalet ücretinin ''davacıdan alınıp davacıya verilmesine'' karar verildiğini, bu hatanın düzeltilmesi gerektiğini, birleşen davalar yönünden ise davacının basiretli bir tacir olarak mesul müdür olarak yanında çalıştırdığı kişinin hukuken geçerli belgeye sahip olup olmadığını araştırmadığından ve kontrol etmediğinden müteselsilen sorumluluk altında olduğu, sahte ruhsat nedeniyle imzalanan sözleşmelerin geçersiz olduğu ve müvekkil Kurumu bağlamayacağı, böylece davacının sahte belgesi bulunan yanında çalıştırdığı mesul müdürü sayesinde hile ile sözleşme imzalayarak ve Kurumdan hizmet alarak sebepsiz zenginleştiğini, bu nedenle Kurum tarafından yersiz olarak yapıldığı anlaşılan ödemelerin davalı ...'den talep edilebileceğini beyan ederek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davacı-birleşen dosyada davalı ... vekili; asıl dava yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddinin doğru olmadığını beyan ederek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu, Mahkemece verilen kararın yerinde bulunduğu gerekçesiyle, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen dosyada davacı SGK vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı-birleşen dosyada davacı SGK vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; asıl davada sözleşmenin feshi ile uygulanan cezai şartın iptaline, birleşen 2011/401 E. sayılı davada sözleşmenin feshi ile uygulanan cezai şartın iptali ve reçete bedellerinin tahsiline ilişkin işlemin durdurulmasına, birleşen 2011/771 E. sayılı davada reçete bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Taraflar arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Kurumu Optik Sözleşmesi hükümleri.
3.Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye göre, SGK'nın açtığı birleşen davasında; ...'in sahibi olduğu ... Optik isimli işyerinde çalıştırdığı mesul müdürün belgelerinin sahte olduğunu, bu nedenle imzalanan sözleşmenin feshedildiğini iddia ederek, bahse konu kişinin ... Optikte görev yaptığı süre içerisinde ödenen reçete bedellerinin iadesini istediği, ancak yargılama aşamasında mesul müdürün belgelerinin sahte olduğunu optik sahibi ...'in bildiğini ve Kurumun kasıtlı olarak yanıltıldığını ispat edemediği gibi, ödediği reçete muhteviyatının da reçete sahiplerine teslim edilmediğine yönelik bir iddiada bulunmadığı, reçetelerdeki malzemelerin Kurum mensuplarına teslim edilmiş olduğu, davalı Kurumun tazmini gerektirir bir zararının ve taraflar arasındaki optik sözleşmesi hükümlerinde dava konusu uyuşmazlığın ortaya çıkması halinde reçete bedellerinin Kurum tarafından geri istenebileceğine dair bir hüküm bulunmadığı, asıl davaya ilişkin gerekçeli kararın 5 nolu fıkrasında vekalet ücretinin ''davacıdan alınıp davacıya verilmesine'' şeklinde hüküm kurulmuş olmasının maddi hata niteliğinde olup mahallinde her zaman düzeltilebilir nitelikte olduğu anlaşılmakla, davalı-birleşen dosyada davacı SGK vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,24.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.